بررسی عوامل و چالش‌های هویت دینی زن
محورهای موضوعی : نامه الهیات
افسانه قاضی کرباسی
1
(عضو هیئت علمی)
کلید واژه: زن, بحران هویت, خانواده, هویت دینی,
چکیده مقاله :
زنان مهمترین نقش را در تربیت و رشد خانواده و جامعه ایفا می‌کنند. از این رو بحران هویتی زن که باعث بروز آثار منفی در کانون خانواده و به تبع جامعه می‌شود، از مهمترین دغدغه‌های اندیشمندان بوده و هست. در این میان طبیعی است که در جوامع دیندار، هویت دینی زن و چالش‌های پیش رو، مورد توجه ویژه قرار گیرد. جهانی شدن، ورود تکنولوژی‌های جدید و فضای سایبری، اشتغال زنان و تغییر سبک زندگی از جمله عوامل مطرح در این زمینه می‌باشد. با توجه به مواجهه اجتناب ناپذیر زن مسلمان با بحران هویت، شناسایی عامل یا عوامل تاثیر گذار نقش مهمی در ارایه راهکار مقابله با بحران هویت ایفا می‌کند. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و داده‌های زیستی، به بررسی عوامل مطرح در این زمینه پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که جهانی شدن و برداشته شدن مرزهای زمانی و مکانی بیشترین تاثیر را در زمینه تضعیف هویت دینی زنان داشته است. برای مواجهه با این عوامل و کم کردن آثار منفی آن باید تدبیری در سه حوزه خانواده، اجتماع و فراملی اندیشیده شود.
Women play a crucial and important role in growth and prosperity of family and hence, of society. Therefore, women identity crisis which affect the well-being of the family foundation is a concerning issue in every modern society. In fact, in religious societies, the women identity and its challenges are specially regarded. Globalization, emerging of new technologies, social media, broadcasting channels, cyber space, women employment and modern life styles are among the most influencing factors. Being inevitable to face identity crisis by Muslim women, identifying the cause(s) comprises vital part of the counter-solution. In this study, we used analytical approach to analyze biological data concerning the women’s religious identity crisis. The results suggest globalization and fading of temporal and physical barriers of culture are the main parameters of such crisis in general, so to minimize women’s religious identity crisis, one should think of solution at family, society and international levels all together.
ادیبی سده، مهدی و جلالی آکردی، سیدهادی، "مدیریت بدن و هویت اجتماعی"، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، سال سوم، شماره 9، بهار 1392.
اشرفی، ا. بی هویتی اجتماعی و گرایش به غرب: بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی موثر بر گرایش نوجوانان به الگوهای فرهنگ غربی "رپ و هوی متال"، تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1377.
امین، قاسم، الاعمال الکامله، ترجمه: محمد عماره، بیروت، دارالشرق، 1989.
الیاده، میرچا، دین پژوهی، بهاءالدین خرمشاهی، انتشارات علمی فرهنگی، ج1، تهران، 1369.
بهنام، جمشید، ایرانیان و اندیشه تجدد، تهران، انتشارات فروزان، 1391.
تبریزی، منصوره و هوشنگی، طاهره، تعارض هویتی در زندگی زنان شاغل، مطالعات زن و خانواده، دوره اول، ش2، پاییز و زمستان 1392.
برگر، پیتر، سایبان مقدس، تهران: ثالث، 1397.
جنکینز، ر. هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه، 1381.
خمینی، روح الله، صحیفه امام، موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی، ج6، 1378.
دورکیم، امیل. درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر مرکز، 1381.
رزاقی، سهراب، پارادایم‌های روشنفکری در ایران معاصر، نامه پژوهش، 1376.
رهبری، م. "بحران هویت فرهنگی در ایران معاصر"، نامه پژوهش، سال ششم، شماره 22 و 23، 1380.
رئیس الساداتی، ریحانه سادات و حمید پارسانیا، "هویت دینی و شاخص‌های آن نزد اندیشمندان اجتماعی پسامدرن"، فصلنامه جامعه پژوهی، سال 14، شماره2، تابستان 1402.
زاهدپور، علی، حقوق زن در اسلام، پژوهشی در تاریخ مندی متون، فصلنامه حوزه اصفهان، شماره1، 1382.
ساروخانی، باقر و رفعت جاه، مریم، زنان و بازتعریف هویت اجتماعی، مجله جامعه شناسی ایران، دوره پنجم، شماره2، 1383.
عاملی، سعیدرضا، جهانی شدن، آمریکایی شدن و هویت مسلمانان بریتانیا.
عبداللهی، م. "بحران هویت جمعی و دینامیسم و مکانیزم تحول آن در ایران"، نامه پژوهش، دوره 1، شماره 3، 1374.
عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1371.
فوکویاما، فرانسیس، "هویت"، ترجمه رحمن قهرمانپور، تهران: روزنه، 1398.
قوام، عبدالعلی، بررسی تطبیقی جایگاه زن در گفتمان‌های مختلف تاریخ معاصر ایران، 1393.
کاستلز، مانوئل، عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ( قدرت هویت)، حسن چاوشیان، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380.
گل محمدی، احمد، "نگاهی به مفهوم و نظریه‌های جهانی شدن"، فصلنامه مطالعات ملی، سال سوم، ش11، 1381.
گیدنز، آنتونی، " تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید"، ترجمه ناصر موفقیان، چاپ پنجم، تهران، نشر نی، 1387.
لاتوش، سرژ ، " جهانی شدن و بحران هویت"، فصلنامه مطالعات ملی، ش10.
لاتوش، سرژ، غربی سازس جهانی، ترجمه امیر رضایی، تهران، قصیده، 1381.
مجتهدزاده، پیروز، هویت ایرانی در آستانه سده بیست و یکم، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره‌های 129 و 130، 1377.
مشیرزاده، حمیرا، از جنبش تا نظریه اجتماعی تاریخ دو قرن فمینیسم، تهران، نشر شیرازه، 1376.
میراشه، سمیه، تعارض‌های هویت اجتماعی سنتی و مدرن و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی زنان ۲۴ تا ۳۴ ساله شهر قزوین). پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، ۱۳۹۱.
منتظر قائم، م. "رسانه‌های جمعی و هویت" فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، ش 4، 1379.
وبر, ماكس، دين ، قدرت، جامعه. احمد تدين،تهران: هرمس، 1398.
ولی الدین، میر، "معتزله"، تاریخ فلسفه در اسلام، م.م. شریف، ج1، تهران، 1362.
Chaudhury Sadia R. , Lisa Miller. (2008). Religious Identity Formation Among Bangladeshi American Muslim Adolescents. Journal of Adolescent Research, 23.
Charles Davis. (1993). Religion and the Making of Society. London: Cambridge University Press.
EId, P. (2007). Being Arab Ethnic and Religious Identity Building Among Second Generation Youth in Montreal. London: McGill-Queen’s University Press Montreal & Kingston.
Fukuyama, F. (2018). Identity: The Demand for Dignity and the Politics of Resentment. new work: Farrar, Straus and Giroux.
Giddens, Anthony, The consequences of modernity, Cambridge, polity press, 1991.
Habermas, J. (1987). The Theory of Communicative Action. (T. McCarty, Trans.) Cambridge: Polity. Habermas. (2008). 109.
Klapp, O. E. (1969). Collective Search for Identity. Holt, Rinehart and Winston. New York. lock, j. (1801). works. London: Johnson
mol, h. (1976). RELIGION AND IDENTITY A Dialectic Interpretation of Religious Phenomena.
opening the 7 5th Congress of the International Association for the History of Religions. Australia: University of Sydney.
peek, l. (2005). Becoming Muslim" The Development of a Religious Identity. Sociology of Religion, 66(3), 215-242
Winchester, D. (2016). Religion as Theoretical Case, Lens, and Resource for Critique: Three WaysSocial Theory Can Learn from the Study of Religion. sociology of religion, 241-260