بررسی تطبیقی مثنوی مولوی و تفاسیر قرآن کریم در مسئله ارتباط رسول خدا با خدا و مردم

محورهای موضوعی : نامه الهیات

زهرا حسنوند ¹ , محمدحسین توانایی سره دینی ² , محمدرضا موحدی ³ , محمدعلی ایازی ⁴

1 - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران (نویسنده مسئول).
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، قم، ایران.
4 - استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/12/25 تاریخ پذیرش : 1401/06/01 تاریخ انتشار : 1401/02/01

کلید واژه: مثنوی معنوی, رسول خدا, عبودیت, تفاسیر قرآنی, ولایت مداری,

چکیده مقاله :

مولانا در مثنوی ما را با سلوک باطنی و منش شخصیتی رسول خدا آشنا می سازد. با شعر مولوی؛ ضمن فهم بیشترآموزه های قرآنی، از موقعیت الگوشناسی انبیای الهی، (به ویژه رسول اکرم) همواره شاعرمی توان به الگوسازی و کاربست آنها در زندگی مادی و معنوی نیز دست یافت. این مقاله، با مطالعه ی اشعار مولوی و مقایسه ی آن با تفاسیر قرآنی، ضمن شناخت شخصیت پیامبر(ص) به شیوه ای که در مثنوی مطرح شده، با رجوع به آیات قرآن و تفاسیر در ذیل شواهد قرآنی شباهت ها و تفاوت های تصویر پیامبر(ص) در قرآن و مثنوی را نشان دهد. برای این مهم سه مولفه ی نسبت رسول باخدا، نسبت رسول با مردم و رسول در مقام عاشقی و معشوقی را از مثنوی بر اساس کتاب دریا به دریای علامه جعفری، استخراج نموده، هریک از این ابعاد را در مثنوی و تفاسیر قرآنی با یکدیگر مقایسه نموده است. روش پژوهش حاضر براساس روش کتابخانه ای نظری و تحلیلی می باشد و با استفاده از منابع دست اول (کتاب، پایان نامه ، مقالات و...) و با استفاده از فیش برداری استخراج شده است. یافته های این پژوهش، در قرآن رابطه ی پیامبر با مردم برمبنای ارادت،ولایت مداری مردم و شفاعت پیامبر ادراک میشود و رابطه ی رسول خدا با خداوند نیز برمحور عبادت ، عبودیت ، اطاعت و در چارچوب عصمت پیامبر قرار می گیرد؛ اما در مثنوی و به ویژه بحث عاشقی و معشوقی رسول خدا، شاعر بیشتر، به عوالم تفاسیر عرفانی نزدیک میشود.

چکیده انگلیسی:

Rumi in Masnavi introduces us to the esoteric behavior and personality of the Messenger of God. With the poetry of Rumi; While understanding the Qur'anic teachings more, from the modeling position of the divine prophets (especially the Holy Prophet), a poet can always be a model and apply them in material and spiritual life. This article, by studying Rumi's poems and comparing it with Quranic interpretations, while recognizing the personality of the Prophet (PBUH) in the way presented in Masnavi, by referring to Quranic verses and interpretations below the Quranic evidence, similarities and differences in the image of the Prophet (PBUH) in the Qur'an and Masnavi. For this important, he extracted three components of the relationship between the Messenger of God, the relationship of the Prophet with the people and the Prophet in the position of lover and beloved from Masnavi based on the book Sea to Sea by Allameh Jafari, and compared each of these dimensions in Masnavi and Quranic interpretations. Is. The method of the present research is based on the theoretical and analytical library method and has been extracted using first-hand sources (books, dissertations, articles, etc.) and using phishing. Findings of this research: In the Qur'an, the relationship of the Prophet with the people is perceived based on the will, guardianship of the people and the intercession of the Prophet, and the relationship of the Messenger of God with God is based on worship, servitude, obedience and infallibility of the Prophet; But in Masnavi.