نگاهی به چالش های فقهی فلسفه امر به معروف و نهی از منکر

محورهای موضوعی : نامه الهیات

نرگس فولادی ¹ , عباسعلی حیدری ² , مهدی فلاح ³

1 - گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی ،واحد خمین ،دانشگاه آزاد اسلامی ،خمین ،ایران
2 - گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی ،واحد خمین ،دانشگاه آزاد اسلامی ،خمین،ایران (نویسنده مسئول).
3 - استادیارگروه فقه ومبانی حقوق اسلامی ،واحدقم ،مجتمع آموزشی عالی شهید محلاتی،قم، ایران

تاریخ دریافت : 1401/03/14 تاریخ پذیرش : 1401/09/05 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: کیفیت, روایات, نهی از منکر, فقها, امربه معروف, وجوب و اهمیت,

چکیده مقاله :

امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر یکی از احکام اجتماعی اسلام و فروع آن و از صفات فعلی حق‌تعالی و نیز از ویژگی‌های بارز پیامبر اکرم(ص) می‌باشد. در نگاه پیشوایان معصوم (ع) امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر جایگاه ممتاز و ویژه‌ای دارد. این دو فریضه قوام شریعت و با فضیلت‌ترین اعمال بندگان خدا توصیف شده که حتی منزلتی بزرگتر از جهاد در راه خداوند دارد. این دو واجب، آثار و برکات مادی و معنوی فراوانی در جامعه به دنبال دارند و ترک آنها مستوجب نزول بلاها و خطرات و کیفرهای زیادی است. محققان در این مقاله روایات مربوط به وجوب و اهمیت و کیفیت امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر را از منظر دلالتی مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس به تحلیل و بررسی فقهی هر دسته و طایفه از روایات مذکور و نتیجه‌ی آن‌ها پرداخته اند. روش پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت، توصیفی - تحلیلی و به لحاظ روش کتابخانه ای است. نتایج بررسی ها حاکی از این است که وجوب و اهمیت دو فریضه امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر از روایات قابل استنباط است. همچنین از میان دو نظریه فقها بر اساس روایات، در زمینه کفایی یا عینی بودن، رأی وجوب کفایی قوی‌تر است. در بحث کیفیت وجوب امر به معروف و نهی از منکر احکامی که از روایات و تحلیل فقها استخراج شد دلالت بر این موضوع دارد که امر به معروف و نهی از منکر بر همه لازم است که اگر با فعل حرام و ترک واجبی مواجه شدند بی‌تفاوت نباشند، و انزجار خود را با گفتار و کردار ابراز نمایند و این مقدار واجب عینی است.

چکیده انگلیسی:

The issue of enjoining the good and forbidding the evil is one of the most key and fundamental Islamic issues. Many verses and narrations have emphasized this religious, social and political doctrine and have studied and warned about its various dimensions. It has always been forgotten and even one step above it has been neglected and neglected. Enjoining the good and forbidding the evil is a very sensitive issue and should be accompanied by compassion and choosing the best moral methods. When a person deals with the thesis of his soul, this action of his is a good ground for cultivating inner capacity and, consequently, mental health. Therefore, the purpose of this study is to accurately implement the commandment of the good and the prohibition of the bad, and since the commandment of the good and the prohibition of the bad is directly related to religion and the world and the reputation of individuals, it has a special sensitivity. Obviously, just as abandoning this divine obligation is destructive and dangerous, its implementation will be harmful without observing the limits and paying attention to the conditions, levels, morale and capacity of individuals. In the present era, which threatens the all-round health of human beings, returning to religious teachings is the guarantor of the all-round health of the Islamic society. And this divine duty is a suitable cover for the protection of the individual and society.