بررسی جامعهشناختی رمان زنان بدون مردان شهرنوش پارسیپور
محورهای موضوعی : جامعه شناسی
جمشید یداللهی آهنگر
1
(دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز - ایران.)
صمد صباغ
2
(استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی؛ تبریز- ایران (نویسنده مسئول).)
کلید واژه: فمینیسم, از خود بیگانگی, ساختار معنادار, زیبایی‌شناختی و هویت اجتماعی,
چکیده مقاله :
جامعه شناسی ادبیات، از شیوه های جدید و کار آمد مطالعه و بررسی آثار ادبی مانند یک پدیده اجتماعی می باشد. تحقیق حاضر به روش تحلیل محتوا و جامعه آماری این پژوهش رمان زنان بدون مردان شهرنوش پارسی پور است. نقد و بررسی و تحلیل این رمان با توجه به ساختار تاریخی، سیاسی و اجتماعی ایراندر دهه 1330هدف این رساله بوده است. در اینتحقیق سعی شده است با استفاده از روش ساختارگرایی تکوینی گلدمن و نظریهجامعه شناسی کنش های ارتباطیهابرماسبا این اثر ادبی به مکاشفه بپردازیم. رمان (در 15 بخش و 5 شخصیت زن و نمادهای مورد استفاده در متن) مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی بر اساس روش گلدمن رمان در دو مرحله ی دریافت و تشریح ، بررسی شده و از روش کنش ارتباطی هابرماس به عنوان مکمل استفاده شد و در این پژوهش نتیجه گرفتیم که ساختار زیبایی شناختی رمان و ساختار عینی جامعه در برهه مورد نظر ما دارای رابطه متقابل هستند و می توان برای آن ها هم ارزی ساختاری را در نظر گرفت. 15 بخش کتاب در جهت ارائه تفکر فمینیستی بوده و بازتاب ایدئولوژی و نگرش نویسنده الگو گرفته از افکار فمینیستی می باشد . در بررسیاین اثر دیدگاه زنانه نمود یافته است و زنان از خود بیگانه و درسیطره مردان و اسیر آنان بوده و از خود اراده ای ندارند. او به دنبال تحول نقش و افکار زنانه بوده و تنها راه رسیدن به هویت مستقل زنانه را شرکت در فعالیت های اجتماعی و ایفای نقش های متفاوت با آزادی کامل و بدون قید و شرط ، همپای مردان می داند .
Literary Sociology of literature is one of the new methods. This research is sociological examination of a novel titled “women without men” written by ShahrnoshParsi poor. In this study, it is tried to reevaluate the novel using Goldman genetic structuralism Method and Haber MAS communicative action theory.The aimof thesis is assessment of this novel by considering on (or by regarding to) Iran’s historical ، political and sociological structure during 1330. This novel is investigated in 15 chapters and 5 female characters and applied symbols in the text. In this research a mutual connection between aesthetic and objective structure of society Ingestion. Also it isfound that, different chapters ofnovel istried to confuse feminist ideas and also writers attitude is rooted in feminist thoughts.The writer follows evolution of women’s role and attitudes and she believe that the only way of achieving a feminine identity is participating(taking) in social activities and performing different roles as the same as men.
آریانپور، ا؛ و دیگری. (1354). جامعهشناسی هنر. (اجمالی از تحقیق درباره جامعهشناسی هنر). تهران: دانشکدههای هنرهای زیبا.
آوینی، م. از شهرنوش پارسیپور تا مایکل جکسون. سایت http://www.aviny.com 20/10/93.
ارشاد، ف. (1391). کندوکاوی در جامعهشناسی ادبیات. تهران: نشر آگه.
اسحاقی، ح. (1373). فمنیسم، توطئه غرب علیه زنان. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانیدانشگاه تربیت معلم. شمارهدی و بهمن، صص 79 - 69.
اسکارپیت، ر. (1374). جامعهشناسیادبیات. ترجمه: م، کتبی. تهران: نشر سمت.
ایوتادیه، ژ. (1377). جامعهشناختیادبیاتوبنیانگذاران آن. گزیده و ترجمه: م، پوینده. تهران: نشر چشمه. چاپ اول.
ببی، ا. (1381). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه: ر، فاضل. تهران: انتشارات سمت.
بیرو، آ. (1380). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه: ب، ساروخانی. تهران: انتشارات کیهان. چاپ چهارم.
پارسیپور، ش. (1368). زنان بدون مردان. http://clq.iranjournals.ir10/8/93 .
پوینده، م. (1392). درآمدی برجامعهشناسیادبیات. تهران: نشر ابتکار.
ترابی، ع. (1376). جامعهشناسی ادبیات فارسی. تبریز: انتشارات فروغ آزادی.
توسلی، غ. (1374). نظریههای جامعهشناسی. تهران: نشر سمت. چاپ پنجم.
جلاییپور، ح. (1392). جامعهشناسی ایران (جامعه کژمدرن). تهران: نشرعلم. چاپ اول.
خدابخشی، ن؛ و دیگران. (1388). تحلیل چند سطحی سرمایه اجتماعی و شکلگیری فضای تنظیمی کنش. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر. سال سوم، پیش شماره 4.
خسروی شکیب، م. (1381). بررسی اندیشه فمینیسم در آثار شهرنوش پارسیپور و مارگریت دوراس. مطالعاتادبیاتتطبیقی. دوره چهارم، شماره پانزده، صص 95 -81.
راودراد، ا. (1390). نظریههای جامعهشناسی هنر و ادبیات. تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم.
رضاقلی، ع. (1371). جامعهشناسی خودکامگی، (تحلیل جامعهشناختی ضحاک ماردوش). تهران: نشر نی.
رفیعپور، ف. (1381). کندوکاوو پنداشتهها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
رنجبر عمرانی، ح. (1385). سازمان زنان ایران. تهران: انتشارات موسسه تاریخ معاصر ایران.
روح الامینی، م. (1379). نمودهای فرهنگی و اجتماعی. تهران: انتشارات آگاه.
ریتزر، ج. (1374). نظریه جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمه: م، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
رید، ی. (1380). آزادی زنان. ترجمه: ف، مقصودی. تهران: نشر گل آذین.
زاهدی، ف؛ و دیگران. (1391). بررسی نقشهای جنسگرایانه در دو نمایشنامه خواب در فنجان خالی و شکلک اثر نغمه ثمینی. مجله جامعهشناسی هنر و ادبیات. سال4، شماره 2، صص 96 -81.
زیما، پ. (1377). روشهایتجربیو دیالکتیکیدرجامعهشناسیادبیاتدرآمدیبرجامعهشناسیادبیات. ترجمه: م، پوینده. تهران: انتشارات نقش جهان.
سارتر، ژ. (1363). ادبیاتچیست. ترجمه: ا، نجفی و دیگری. تهران: چاپ رشدیه.
ساروخانی، ب. (1386). روشهایتحقیقدرعلوماجتماعی. تهران: نشر پژوشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شفیعی، م. (1384). نظریه کنشارتباطی. فصلنامه دانش سیاسی. دوره اول، شماره دوم.
شمیسا، س. (1382). نگاهی به سپهری. تهران: انتشارات صدای معاصر.
شیخاوندی، د. (1385). بازتاب هویتهای جنسیتی در کتابهای تعلیمات اجتماعی آموزش ابتدایی و دوره راهنمای. فصلنامه تعلیم و تربیت. شماره87.
ضیاء الدینی، ع. (1389). جامعهشناسی نیما. تهران: انتشارات نگاه.
عمید، ح. (1371). فرهنگ فارسی عمید. تهران: انتشارات سپهر. چاپ دوم.
عنبرسوز، م. (1390). زن در ایران باستان. تهران: انتشارت روشنگران و مطالعات زنان.
غلام، م. (1383). جامعهشناسی رمان معاصر فارسی. مجلهدانشکدهادبیاتوعلومانسانیدانشگاه تربیتمعلمتهران. شماره 45 و 46، صص 188-140.
قبادی سامیان، پ. (1391). بررسی جامهشناختی رمان مهره ماراثر محمود اعتمادزاده (بهآذین). پایاننامه کارشناسیارشد ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز.
کاپرا، ف. (1386). پیوندهایپنهان. ترجمه: م، حریری اکبری. تهران: نشر نی.
کریپندورف، ک. (1388). تحلیلمحتوا، مبانیروششناسی. ترجمه: ه، نایبی. تهران: نشر نی.
کمالی فرد، ش. (1387) .بررسیجامعهشناختیرمانجزیرهسرگردانی .پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
کوثری، م. (1379). تاملاتی در جامعهشناسی ادبیات. تهران: انتشارات مرکز.
کوزر، ل؛ و دیگری. (1385). نظریههای بنیادین جامعهشناسی. ترجمه: ف، ارشاد. تهران: نشر نی.
کوئن، ب. (1378). مبانی جامعهشناسی. ترجمه و اقتباس: غ، توسلی و دیگری. تهران: انتشارات سمت.
کیوی، ر؛ و دیگری. (1387). روش تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه: ع، نیکگوهر. تهران: نشر توتیا. چاپ سوم.
گلدمن، ل. (1381). جامعه، فرهنگ، ادبیات. ترجمه: م، پوینده. تهران: نشر چشمه، چاپ سوم.
گلدمن، ل؛ و دیگری. (1377). درآمدی بر جامعهشناسی ادبیات. ترجمه: م، پوینده. تهران: نشر چشمه.
لچت، ج. (1392). پنجاه متفکر بزرگ معاصر (از ساختارگرایی تا پسامدرنیته). ترجمه: م، حکیمی. تهران: انتشارات خجسته. چاپ چهارم.
لوکاچ، ج. (1377). دربارهرمان،درآمدیبرجامعهشناسیادبیات. ترجمه: م، پوینده. تهران: انتشارات نقش جهان.
محمدی، ب. (1390). درآمدیبرروشتحقیقکیفی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .
معین، م. (1382). فرهنگ فارسی معین. جلد چهارم. تهران: چاپ آزاده.
مهرجویی، د. (1385). هربرتمارکوزه، بعدزیباشناختی. تهران: انتشارات هرمس.
میرعابدینی، ح. (1369). صد سال داستاننویسی در ایران. تهران: نشر تندر. چاپ دوم.
نامور، ب؛ و دیگری. (1388). نقد تکوینی در هنر و ادبیات. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
نظری شیخ احمد، ع. (1390). بررسی جامعهشناختی رمان تاریخی اشک سبلان. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
وولف، و. (1388). اتاقیازآنخود. ترجمه: ص، نوربخش. تهران: چاب گلشن.
ویلفر، گ؛ و دیگران. (1380). مبانینقدادبی. ترجمه: ف، طاهری. تهران: نشر نیلوفر.
هاو، ا. (1387). یورگن هابرماس. ترجمه: ج، محمدی. تهران: نشر گام نو.
همایونپور، ک. (1383). تحلیل جامعهشناختی آثار سینمایی بهرام بیضایی. نشریه هنرهای زیبا. شماره 19، صص 94-85.
همایون کاتوزیان، م. (1393). اقتصاد سیاسی ایران (از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی). ترجمه: م، نفیسی و دیگری. تهران: نشر مرکز. چاپ بیستم.
همایون کاتوزیان، م. (1392). ایرانیان دوران باستان تا دوره معاصر. ترجمه: ح، شهیدی. تهران: نشر مرکز. چاپ سوم.
یاوری، ح. (1388). داستان فارسی و سرگذشت مدرنیته در ایران (گفتارهایی در نقد ادبی). تهران: انتشارات سخن.
یعقوبی، ع. (1393). نظریه مردانگی (با تاکید بر رویکردهای جامعهشناختی). تهران: نشر پژواک.
یکتا، ا. (1384). ازل تا ابد (درونکاوی رمان سمفونی مردگان). تهران: نشر شمشاد.