بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با رضایت شهروندان شهر تبریز از رعایت حقوق شهروندی

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

پروین حسین‌زاده ¹ , داود ابراهیم‌پور ²

1 - . کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران.
2 - گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران (نویسنده مسئول).

تاریخ دریافت : 1395/04/05 تاریخ پذیرش : 1395/04/05 تاریخ انتشار : 1392/11/01

کلید واژه: حقوق شهروندی, حقوق سیاسی, حقوق اجتماعی, رضایت از حقوق شهروندی,

چکیده مقاله :

در پژوهش حاضر رابطه میزان رضایت شهروندان از رعایت حقوق شهروندی با ابعاد فرعی آن شامل میزان آزادی‌ اندیشه، میزان مشارکت سیاسی، میزان دسترسی به موقعیت سیاسی، میزان کمک دولت به اقشار آسیب‌پذیر، میزان تساوی بهره‌مندی از امکانات رفاهی و نیز متغیرهای جنسیت، محل سکونت شهروندان در مناطق مختلف شهر تبریز و سطح تحصیلات به عنوان متغیرهای پیش بین مورد بررسی قرار گرفته است. نوع پژوهش حاضر کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، پیمایشی است و برای گردآوری داده ها از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان بالای 15 سال تبریز در آمار سرشماری نفوس و مسکن (1390) به تعداد 511184 نفر می‌باشد. نمونه آماری با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای از مناطق ده‌گانه شهر تبریز برگزیده شده است. حجم نمونه آماری بر اساس فرمول (کوکران) برابر با 384 نفر می‌باشد. بر اساس نتایج آزمون فرضیه‌ها بین میزان آزادی اندیشه و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی رابطه معنی‌داری وجود دارد. بین میزان مشارکت سیاسی و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی رابطه معنی‌داری وجود دارد. بین میزان دسترسی به موقعیت سیاسی و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی رابطه معنی‌داری وجود دارد. بین نگرش نسبت به میزان کمک دولت به اقشار آسیب‌پذیر و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی شهروندان رابطه معنی‌داری وجود دارد. بین نگرش نسبت به میزان تساوی بهره‌مندی از امکانات رفاهی و میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی رابطه معنی‌داری وجود دارد. بین پاسخگویان مرد و زن از نظر نگرش نسبت به میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی تفاوت وجود دارد. بین شهروندان با سطوح تحصیلی متفاوت از نظر میزان رضایت از رعایت حقوق شهروندی تفاوت وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

In the present study, the satisfaction of citizens' rights, including the freedom of thought and of its subsidiary such as political participation, access to the political situation, the level of government assistance to vulnerable groups, the equal enjoyment of facilities, as well as gender, citizens’ living place in the city of Tabriz and education as predictor variables was examined.  The type of research is applied and the research method is survey and data gathered by questionnaires. The population is citizens over 15 years old in Tabriz (1390) that were 1,511,184 people. Stratified random sampling method was used in ten regions of Tabriz.Sample size was based on the formula (Cochran) is 384.Based on the results of tests, there is a meaningful relationship between the following variables: between freedom of thought and satisfaction,between political participation and satisfaction, between the rate of access to and satisfaction with the political situation, between the attitude of government assistance to vulnerable groups and the satisfaction of citizen’sattitudes towards equality, between the enjoyment of facilities and satisfaction. Also, there is a differencebetween male and female respondents in terms of attitudes to the satisfaction of the rights of citizenship. Finally, there is a difference between people with different educational level of satisfaction of the rights of citizenship.

منابع و مأخذ:

اسماعیلی، ر. (1380). انواع حقوق شهروندی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه فرهنگ اصفهان. شماره 22.

امام‌جمعه، ف؛ و دیگری. (1391). تبیین جامعه­شناختی وضعیت حقوق شهروندی در سازما­ن­های اجرایی جامعه ­شهری اراک. فصلنامهپژوهشاجتماعی. سال ششم، شماره نوزدهم، صص43-13.

امیرارجمند، ا. (1381). مجموعه اسناد بین­المللی حقوق بشر. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. جلد اول.

باغستانی­ برزکی، ح. (1387). بررسیتاثیرآگاهیشهروندانازحقوقشهروندیبرتوسعه شهروندی فعال و پاسخگویی و شفافیت شهرداری تهران. پایان­نامه­ ارشد رشته مدیریت امور شهری. دانشگاه تهران.

بشیریه، ح. (1387). گفتگو درباره جامعه­ مدنی. اطلاعات سیاسی – اقتصادی. شماره 9 و 10.

پورجعفر، ح؛ و دیگران. (1390). رهیافتی تحلیلی در شناخت مولفه­ها، شاخص­ها و بارزه­های توسعه پایدارشهری. مجله توسعه اجتماعی ایران. سال سوم، شماره سوم.

جهانگیری، ر. ( 1381 ). شهر­نشینی و شهروندی. چکیده مقالات همایش راهکارهای توسعه فرهنگ شهروندی. انتشارات محبان. صص 15-14.

خاک، ر. (1390). حقوق شهروندی. اداره کل تدوین قوانین و مقررات. www.rules.tehran.ir

ذکایی، م. (1380). اخلاق شهروندی. نامه انجمن جامعه­شناسی ایران. شماره پنج، ناشر: موسسه نشر کلمه. صص 80-61.

ربانی، ر؛ و دیگران. (1385). بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی و میزان آگاهی افراد از حقوق شهروندی در شهر اصفهان. مجله علوم اجتماعی. شماره 1، ناشر: دانشگاه آزاد شوشتر. صص 106-85.

رسولی، م؛ و دیگری. (1389). مطالعه تطبیقی مطبوعات و صدا و سیما در اشاعه حقوق شهروندی، (مطالعه موردی شهروندان تهرانی). مجله مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شماره 21 (علمی – پژوهشی)، صص 76-55.

سروش، ع. (1374). معنا و مبنای سکولاریزم. ماهنامه کیان. سال پنجم، شماره 26.

سلطانی‌فر، م؛ و دیگران. (1390). بررسی رابطه عوامل فرهنگی و برخورداری زنان از حقوق شهروندی. مجله مدیریت فرهنگی. سال پنجم، شماره دوازدهم.

شیانی، م. (1381). تحلیلی­جامعه­شناختی  از وضعیت شهروندی در لرستان. مجله  جامعه­شناسی ایران . دوره چهارم، شماره 3، ص 79.

شیانی، م؛ و دیگری. (1389). تحلیلی بر میزان آگاهی از حقوق شهروندی در میان دانشجویان. فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه اجتماعی. شماره 5.

شیانی، م. (1381). مباحث بنیادی شهروندی و رفاه اجتماعی. مجله­ رفاه اجتماعی. شماره 4، صص 24- 7.

شیانی، م؛ و دیگری. (1388). میزان آگاهی شهروندان تهرانی از  حقوق  و  تعهدات شهروندی، (پرتال جامع علوم انسانی). مطالعات راهبردی. شماره 18، صص 129-104.

صباغیان، ع. حق مالکیت مردم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.www.bashgah.net

عاملی، س. (1380). تعامل جهانی­شدن، شهروندی و دین. مجله­نامه علوم اجتماعی. شماره 18، صص 200- 167.

غلامی‌زرینی، م؛ و دیگری. (1390). حقوق شهروندی در فرآیند عدالت کیفری ایران. فصلنامه دانش انتظامی. سال سیزدهم، شماره سوم.

فتحی، س؛ و دیگری. (1390). توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران. سال سوم،  شماره چهارم.

فتحی واجارگاه، ک؛ و دیگری. (1388). شهروند الکترونیک. فصلنامه تخصصی مدارس کارآمد. سال سوم، شماره اول.

کفاشی اصل، ع. (1391). گفتاری در مورد حقوق شهروندی.  www.bashgah.net

کلانتری، خ. (1391). پردازش و تحلیل داده­ها در تحقیقات اجتماعی – اقتصادی. مهندسین مشاور طرح و منظر.

کلدی، ع؛ و دیگری. (1391). بررسی میزان آگاهی و نگرش دانشجویان نسبت به حقوق شهروندی در تهران. مطالعات شهری. سال دوم، شماره چهارم، صص58-29.

گیدنز، آ. (1386). جامعه­شناسی. ترجمه: م، صبوری. نشر  نی .

منوچهری، ع؛ و دیگری. (1385). درآمدی  بر  نظریه شهروندی، گفت و گویی در فلسفه سیاسی هابرماس. فصلنامهعلوم­اجتماعی. شماره ۲۹، صص28-1.

نجاتی‌حسینی، م؛ و دیگری. (1383). واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران. مجله جامعه­شناسی ایران. دوره پنجم، شماره 2.

نوروزی، ف؛ و دیگری. (1390). بررسی میزان احساس برخورداری زنان از حقوق شهروندی و عوامل موثر بر آن. مجله راهبرد. شماره 59، صص 190-167.

هاشمیان‌فر، ع؛ و دیگری. (1384). تحلیلی بر فرهنگ شهروندی در شهر اصفهان. جامعه­شناسیکاربردی. سال بیستم، شماره پیاپی  (۳۳ )، شماره ۱، صص ۴۴-25.

هزارجریبی، ج؛ و دیگری. (1390). آگاهی زنان از حقوق شهروندی و عوامل موثر بر آن. مجله مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه‌ای. سال سوم، شماره نهم.

یوسفی، ع. (1380). بررسیتطبیقیمشروعیتجمهوریاسلامیایراندرسهشهرمشهد،تهرانو یزد. پایان­نامه دکتری جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

یوسفی، ع؛ و دیگری. (1378). احساس شهروندی در مراکز استان­های ایران. مجله جامعه­شناسی ایران. دوره نهم، شماره 3 و 4، صص 23-3.

Cohn Elizabet, F. (2003).  themythof full citizen ship: A comparative study of semi citizen ship in democratic.

Dee, TS. (2004).there civic Returns to educations? Journal of public conomics 88:1697-1720

Faulks, K. (2000 ). Citizenship. London: Routledge.

Hoskins B,d ,Hombers B,Campbell j. (2008). Does formal education haveimpaction on active citizenship behavior, jR, scientific and tecnicalreports Luxembourg: European communities.

Siedler, T. (2007). Schooling and citizen ship Eividence form compulsory schooling Reforms. I2A Discussion Papers 2573 Institute for the study of labor (IZA).

Turner, B.S. (1993). "contemporary problems in the Theory of citizenship" in Turner (ed) citizenship and social theory, sage.chap1.