عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی (مطالعه موردی زنان شاغل همسردار شهرستان سراب)
محورهای موضوعی : جامعه شناسی
محمود علمی
1
(1- دکترای جامعه‌شناسی، استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز.)
سارا الیاسی
2
(کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی)
کلید واژه: کلیشه‌های جنسیتی, تعهد به نقش, جامعه‌پذیری جنسیت, حمایت اجتماعی سازمان,
چکیده مقاله :
هدف از انجام این پژوهش، توصیف میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی توسط زنان و تحلیل اجتماعی مؤثر بر آن می‌باشد. تحقیق حاضر با استفاده از روش پیمایش انجام گردیده و برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق333 نفر از زنان شاغل همسردار شهرستان سراب بوده است که با استفاده از شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده و براساس فرمول نمونه‌گیری کوکران با حجم نمونه‌ای برابر 152 نفر از آنان، به عنوان پاسخگویان تحقیق انتخاب شدند. متغیر وابسته تحقیق میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی بوده است که رابطه آن با برخی از متغیرهای اجتماعی به عنوان متغیرهای مستقل مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که ویژگی‌های شخصیتی ابزاری نظیر فعال، پرانرژی، مستقل، پرخاشگر، مدیر، قوی و توانا به مردان و ویژگی‌های شخصیتی بیانی یا روحیه‌بخش نظیر عاطفی، حساس، جذاب، آرام، صبور، مضطرب، وابسته به دیگران و نگران به زنان نسبت داده شده‌اند. هم چنین مشخص گردید که بین حمایت اجتماعی سازمان، شبکه روابط اجتماعی، تعهد به نقش، سطح تحصیلات همسر، سابقه کار و سن زنان با میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی رابطه معنادری وجود داشته است و طبق آزمون تحلیل رگرسیون چند متغیره، عدم حمایت اجتماعی سازمان و عدم تعهد به نقش، سابقه کار و سن زنان بر میزان پذیرش کلیشه‌های جنسیتی زنان تأثیرگذار بوده‌اند.
The purpose of this study was to describe the acceptance of gender stereotypes by women and effective social analysis on it. The study was conducted using surveys and questionnaires contrived by the researchers. Dependent variable of this study is "acceptance of gender stereotypes" that its association with some social variables as independent variables has been investigated. Results show that personality traits such as active, energetic, independent, aggressive, tactful and strong are attributed to men and emotional personality factors such as sensitive, attractive, quiet, patient, anxious and dependent are attributed to women. It was recognized that there is a meaningful relationship between social support of the organizations, social relations network, and commitment to the role, education level of husbands, experience and age and acceptance of gender stereotypes
اعزازی، ش. (1380)، تحلیل ساختاری جنسیت، نگرشی بر تحلیل جنسیتی در ایران. گردآوری و تنظیم، ن، جزنی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.
ایروانی، م و باقریان، ف. (1383)، شناخت اجتماعی (روانشناسی اجتماعی).
تهران: نشر ساوالان، چاپ اول.
بدار، ل و دزیل، ژ و لامارش، ل. (1381)، روانشناسی اجتماعی. تهران: نشر ساوالان، چاپ اول.
چلبی، م. (1376)، جامعه‌شناسی نظم. چاپ اول، تهران: نشر نی.
حقیقی‌نسب، م و هدایتی، ش. (1384)، بررسی تصویر سازی نقش جنسیت در
آگهی‌های بازرگانی سیمای جمهوری اسلامی ایران. مطالعات زنان،
شماره، 7، صص 50-33.
خمسه، ا. (1383)، بررسی طرحواره‌های نقش جنسیتی و کلیشه‌های فرهنگی در دانشجویان دختر. مطالعات زنان، شماره 6، صص 134-115.
دوچ، م و روبرت م، ک. (1374)، نظریه‌ها در جامعه‌شناسی اجتماعی. ترجمه:
مرتضی کتبی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ذکایی، م و میرزایی، آ. (1384)، پسرهای جوان و ارزش‌های مردانگی (پژوهش در بین دانش‌آموزان متوسطه شهر تهران). مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره3، صص 96-70.
رحمتی، م. (1371)، روانشناسی اجتماعی معاصر. قم: انتشارات سینا، چاپ اول.
ریتزر، ج. (1374)، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه: م، ثلاثی.
انتشارات علمی.
سلطانیگرد فرامرزی، م. (1385)، نمایش جنسیت در سینمای ایران. پژوهش زنان. شماره 1و2.
صادقی فسایی، س و کریمی، ش. (1384)، کلیشه‌های جنسیتی سریال‌های
تلویزیونی ایرانی سال 1383. پژوهش زنان، شماره 13، صص 89-59.
صلیبا، ج. (1370)، واژه‌نامه فلسفی و علوم اجتماعی. ترجمه: ک، برق نیسی و
دیگری. شرکت سهامی انتشار.
گراف، ج و دیگران. (1381)، برقراری اراتباط برای سلامت و تغییر رفتار.
ترجمه: محمدپور اسلامی و دیگران. تهران: گروه مدیریت برنامه‌های آموزش
سلامت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، چاپ اول.
گرت، ا. (1380)، جامعه‌شناسی جنسیت. ترجمه: ک، بقایی. تهران: نشر دیگر،
چاپ اول.
ناجی‌راد، م. (1382)، موانع مشارکت زنان در فعالیت‌های سیاسی- اقتصادی
ایران پس از انقلاب. تهران: انتشارات کویر، چاپ اول.
Baron, Robert A. and Byrne, Donn, (1997), Social Psychology, New Dehli: Prentice- Hall of India.
Browne, Ken, (1992), An Introduction to Sociology, UK:
Polity Press.
Duesk, Jerome, B, (1987), Adolescent Development and Behavior, Englewood Cliffs & New Jersey: Prentice Hall Inc.
Corrle, Shelley J, (2001), Gender and Career Choice Process: TheRole of Biased Self- Assessments, American Journal of Sociology, Vol. 106, No. 6, pp: 1691-1730.
Eagly, Alice, (2000), Gender Roles, In: Alan E. Kazdin;
Encyclopedia of Psychology, Vol. 3, New York: Oxford
University Press, pp: 448-53.
Kammeyer, K. C. W, et. Al, (1992), Sociology, Boston & London: Allyn & Bacon.
Lindsey, Eric W. et. Al, (1997), Differential Play Patterns of
Mothers and Fathers of Sons and Daughters, Sex Poles, Vol. 37, No. 9/10, 643-52.
Lorber, Judith, (2000), Social Construction of Gender, in Edgar F. Borgatta and Rhonda J. V. Montgomery, Encyclopedia of Sociology, New York: McMillan Reference.
Martin, Carol L, (2000), Gender Identity, In: Alan E. Kazdin,
Encyclopedia of Psychology, Vol. 3, New York: Oxford
University Press, pp: 444-8.
Milton, Nick, (2000), Decision Theory and Social Psychology,
Sited in: www. Psychology. Nottingham. Ac. Uk.
Schaffer. F. T. & Lamn R. P, (1992), Sociology, New York: Mc
Graw Hill.
Shaw, Marvin E. and Costanzo, Philip R, (1982), Theories of
Social Psychology, Singapore: McGraw- Hill Book
Company.
Stanley L. and Wise S, (2002), What’s Wrong with
Socialization?, In: S. Jackson and S. Scott, Gender: A
Sociological Reader, London: Routledge, pp: 273-9.
Zuo, Jiping, (1997), The Effect of Men’s Breadwinner Status on Their Changing Gender Beliefs. Sex Roles, Vol. 37, No. 9/10, pp: 799-816.