بررسی تحلیلی اخلاق مدنی در جهان مدرن (با تأکید بر آراء و اندیشه‌های جامعه‌شناسان انتقادی وپست‌ مدرن)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

صمد صباغ ¹ , فیروز راد ² , میترا رهنمایان ³

1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.گروه علوم اجتماعی تبریز، ایران
2 - استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور. صندوق پستی 3697-19395، تهران، ایران.
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز؛ کارشناسی ارشد جامعه شناسی، تبریز، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/12/22 تاریخ پذیرش : 1394/12/22 تاریخ انتشار : 1389/02/01

کلید واژه: مدرنیته, سیستم, اخلاق, از خود بیگانگی, فردگرایی, مصرف‌گرایی, مدنیت, زیست‌جهان, عقلانیت, سرمایه‌داری,

چکیده مقاله :

این مقاله به بررسی تحلیلی اخلاق مدنی در جهان مدرن اختصاص دارد که براساس آراء و اندیشه‌های جامعه‌شناسان مکتب فرانکفورت و پست‌ مدرن تدوین شده است. در این بررسی جهت دستیابی به دیدگاه‌های این متفکران، به پاره‌ای از آثار تعدادی از این اندیشمندان مراجعه شده است، که عبارتند از: آدورنو، هورکهایمر، مارکوزه، هابرماس، بودریار، لیوتار و دریدا. بررسی حاضر یک پژوهش کیفی است که بر اساس رویکرد تفسیری- تفهمی ‌به مطالعه تطبیقی و انتقادی نظرات ارائه شده می‌پردازد. نتایج به دست آمده از این یافته‌ها حاکی است که میان آراء جامعه‌شناسان در دو نحله فکری، تفاوت‌ها و شباهت‌های قابل تأملی وجود دارد. براساس نکاتی که کم و بیش مورد اتفاق نظر این اندیشمندان است، می‌توان تصویری کلی از وضعیت اخلاق مدنی در جهان مدرن ترسیم نمود. این تصویر حاکی از وجود معضلات و بحران‌هایی در حیات جمعی انسان‌ها در جوامع مدرن می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

This article is an analytical study of civic ethics in the modern world with an emphasis on Frankfort school and postmodern sociologists’ ideas. In order to achieve the vision of these thinkers, some works of them were referenced as: Adorno, Horkheimer, Markus, Habermas, Baudrillard, Leotard, and Derrida. This qualitative research which is based on an interpretive-comprehensive approach studies these ideas interpretatively and critically.The results show that, there are similarities and differences in the sociologists’ ideas. Based on the consensus of scholars, it is possible to trace the general picture of the state of civic ethics in modern world. This picture implies the existence of problems and crises in human social life in modern societies. 

منابع و مأخذ:

آدورنو، ت. (1383). اخلاق صغیر. ترجمه: ح، فرازنده. اصفهان: انتشارات نقش خورشید.

آدورنو، ت و دیگران. (1384). دیالکتیک روشنگری. ترجمه: م، فرهادپور و دیگری، تهران: انتشارات گام نو.

برمن، م. (1384). تجربه مدرنیته. ترجمه: م،فرهادپور. تهران: انتشارات طرح نو. چاپ نهم.

بودریار، ژ. (1389). در سایه اکثریت‌های خاموش. ترجمه: پ، یزدانجو. تهران: نشر مرکز. چاپ سوم.

بودریار، ژ.. (1389). جامعه مصرفی. ترجمه: پ، ایزدی. تهران: نشر ثالث.

دریدا، ژ. (1388). درباره گراماتولوژی. ترجمه: م، پارسا. تهران: انتشارات طرح نو.

دریدا، ژ. (1387). جهان وطنی و بخشایش. ترجمه: ا، افتخاری‌راد. چاپ دوم.

جی دان، ر. (1385). نقد اجتماعی پست‌ مدرنیته/ بحران‌های هویت. ترجمه: ص، نجفی . تهران: نشر شیراز.

ریتزر، ج. (1384). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه: م، ثلاثی. ، تهران: نشر علم. چاپ نهم.

سیدمن، ا. (1386). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی. ترجمه: ه، جلیلی، تهران: نشر نی.

فروند، ژ. (1362). جامعه‌شناسی ماکس وبر. ترجمه: ع، نیک­گهر. تهران: نشر نیکان.

گولد، ج و دیگران. (1384). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه: ب، پرهام و دیگران. چاپ دوم، تهران: انتشارات مازیار.

لیوتار، ف. (1380). وضعیت پست‌ مدرن. ترجمه: ح، نوذری، تهران: انتشارات گام نو.

مارکوزه، ه. (1350). انسان تک ساحتی. ترجمه: م، مؤیدی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

وبر، م. (1374). اقتصاد و جامعه. ترجمه: منوچهری و دیگران، تهران: انتشارات مولی.

وبر، م. (1388). اخلاق پروتستان و روحیه سرمایه‌داری. ترجمه: ع، انصاری. تهران: انتشارات سمت. چاپ چهارم.

هابرماس، ی. (1383). دگرگونی ساختاری حوزه عمومی، ترجمه: ج، محمدی ، تهران: نشر افکار.

هابرماس، ی. (1381). بحران مشروعیت. ترجمه: ج، معینی. چاپ دوم.

هابرماس. ی. (1384). نظریه کنش ارتباطی. ترجمه: ک، پولادی، تهران: مؤسسه انتشاراتی روزنامه ایران.

Lofland, J. and Jane Lofland (1995). Analyzing social settings: A Guide to Qualitative observation and Analysis Third Edition, Belmont, CA, Wadsworth

Mason, J. (1996), Qualitative Researching, London: Sage Publications Ltd.

May, Tim. (2001(, Social Research: Issues, Methods and Process, London: Open University Press.

Patton, M. (2001), Qualitative Research and Evaluation Methods, London: Sage Publication Ltd.

Schaffir W.B, Stebbiens R.A. (1991), Experiencing Fieldwork: An Inside view of Qualitative Research (eds), California: Sage Publications.