کجروی فرهنگی و عوامل مرتبط با آن در میان پسران دبیرستانی شهر تبریز

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

محمد عباس زاده ¹ (دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز_ ایران)
محمدباقر علیزاده ‌اقدم ² (دانشیارگروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز _ ایران.)
توکل آقایاری‌هیر ³ (استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز _ ایران.)
اسماعیل نجف‌زاده نخجوانلو ⁴ (کارشناس‌ارشد جامعه‌شناسی (نویسنده مسئول).)

تاریخ دریافت : 1395/05/19 تاریخ پذیرش : 1395/05/19 تاریخ انتشار : 1393/11/01

کلید واژه: بزهکاری, کجروی‌های فرهنگی, انحرافات اجتماعی, جرم و مسائل نوجوانان,

چکیده مقاله :

یکی از عواملی که باعث اخلال در نظم و امنیت اجتماعی می‌گردد کجروی‌های فرهنگی می‌باشد. این نوع کجرفتاری زمینه‌ساز ارتکاب جرم در سال‌‌‌‌های آتی می‌باشد و افراد در این سنین به شدت از گروه‌های همسال خود تبعیت کرده و الگو می‌پذیرند. در این راستا در این تحقیق، تلاش بر این است که میزان کجروی‌‌های فرهنگی و عواملی که می‌تواند زمینه‌ساز آن باشد مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق مورد استفاده در این طرح، پیمایش بوده و ابزار اندازه‌گیری، پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری تحقیق را، کلیه دانش‌‌آموزان پسر مقطع متوسطه شهر تبریز تشکیل می‌دهد که از این تعداد، نمونه‌ای به حجم 354 نفر، از طریق فرمول کوکران و به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شده‌اند. یافته‌های تحقیق حاکی از آن بود که میزان کجروی‌های فرهنگی دانش‌آموزان شهر تبریز در حد پایینی بوده است. هم چنین نتایج ضریب همبستگی نشان داد که از بین متغیرهای مستقل، متغیر کجروی فرهنگی همسالان، عملکرد تحصیلی و نظارت و کنترل خانواده با متغیر وابسته رابطه معنی‌داری داشته است. در مجموع بر اساس مقدار ضریب تبیین تعدیل شده، متغیرهای مستقل معنی دار توانسته‌اند حدود 44 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند.

چکیده انگلیسی:

Cultural deviance is one of threatening factors regarding social order and security. On the one hand, cultural deviance can pave the road for other types of crimes and misbehaviors and peoplein the stage of socialization and interact with other friends and peers, has its desired place among sociological studies. This study attempts to quantify the cultural deviance and its determinants among teenagers. This study is a survey which utilizes questionnaire as a data gathering tool. Among all Tabriz high school boys in the educational year of 2012-2013, a sample of 354 students are selected using multi-stage cluster sampling method. Findings indicate that, the level of cultural deviance is totally low among the respondents. Also, Correlation analyses showed that, among independent variables, cultural deviance of peers, educational performance, and family control have statistically significant relationships with dependent variable. Regression analysis indicates that, employed model could explain around 44 percent of the variations in cultural deviance.  

منابع و مأخذ:

احمدی، ح. (1384). جامعه‌شناسی انحرافات. تهران: انتشارات سمت. چاپ اول.

احمدی، ح؛ و همکاران. (1380). بررسی تطبیقی رفتار بزهکارانه دانش­آموزان دبیرستان­های نظام جدید و قدیم شهر شیراز. مجلهعلوم ­اجتماعی و انسانی. دوره شانزدهم، شماره دو، ناشر: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه شیراز.          

اکبری، ح؛ و دیگری. (1391). بررسی جامعه‌شناختی پدیده قاچاق مواد مخدر توسط زنان در شهر زنجان. فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی. شماره 32، ناشر: معاونت اجتماعی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.

ساروخانی، ب. (1381). مقدمه‌ای به جامعه‌شناسی خانواده. تهران: انتشارات کیهان. چاپ هفتم.

ستوده، ه. (1389). آسیب‌شناسی اجتماعی. تهران: آوای نور. چاپ دوم.

سراج‌زاده، ح. (1383). نیمه پنهان: گزارش نوجوانان شهر تهران از کجروی‌های اجتماعی و دلالت­های آن بر مدیرت فرهنگی. پژوهش‌نامه علوم انسانی. شماره 42 و 41­، صص 84- 53­.

سراج‌زاده، ح؛ و دیگری. (1388). نقض هنجارهای فرهنگ رسمی و سنتی و دلالت‌های مقاومتی آن. نامه علوم اجتماعی. دوره 17، شماره 36، ناشر:دانشگاه تهران.

سراج‌زاده، ح؛ و دیگری. (1382). نگرش‌ها،آگاهی‌هاورفتاردانشجویان دانشگاه‌هایدولتی. تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقاتو فناوری.

سلیمی، ع؛ و دیگری. (1386). جامعه‌شناسی کجروی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ دوم.

شمس، س؛ و همکاران. (1392). بررسی عوامل موثر بر گرایش به کجروی فرهنگی دانشجویان دختر و پسر. فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه. سال چهارم، شماره یک، ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.

صدیق سروستانی، ر. (1387). آسیب‌شناسی اجتماعی، (جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی). تهران: مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت). چاپ دوم.

طالبان، م. (1378). دین­داریوبزهکاریدربینجوانانتهران. تهران: اداره آموزش و پرورش منطقه 5. چاپ اول.

محسنی تبریزی، ع؛ و دیگری. (1385). بررسی زمینه‌های بزهکاری و تخریب اموال عمومی توسط نوجوانان، (مطالعه موردی بر نوجوانان استان قزوین). مجله تخصصی جامعه‌شناسی. شماره هفت، ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی آشتیان.

مشکانی، ز؛ و دیگری. (1384). بزهکاری به عنوان آسیب اجتماعی. کتاب جامع بهداشتعمومی. فصل 12، گفتار 4.

مشکانی، م؛ و دیگری. (1381). سنجش تاثیر عوامل درونی و بیرونی خانواده بر نوجوانان. مجله جامعه‌شناسی ایران. دوره چهارم، شماره دو، ناشر: انجمن جامعه­شناسی ایران.

ممتاز، ف. (1385). انحرافات اجتماعی. تهران: شرکت سهامی انتشار. چاپ دوم.

وایت، ر؛ و دیگری. (1386). جرم و جرم‌شناسی. ترجمه: ع، سلیمی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ سوم.

Cheung, Yuet W. (1997). Family, School, Peer, and Media Prediccors of Adolescent Deviant Behavior in Hong Kong. Journal of Youth and Adolescence. V. 26, No. 5, P.p: 560 – 596.

Hirschi, T. (1969). Causes of Delinquency. Berkeley: University of California Press.

Jason R. Ingram, Justin W. Patchin, Beth M. Huebner, John D.  Mccluskey and Timothy S. Bynum. (2007). Effects among At-Risk Early Adolescents Parents, Friends, and Serious Delinquency: An Examination of Direct and Indirect. Criminal Justice.

Krohn, M. D. And J. L. Massey. (1980). Social Control and Delinquent. Behavior: An Examination of the Elements of the Social Bond. The Sociological Quarterley. P.p: 529-543.

Shoemaker, Donald. J. (2010). Theories of Delinquency, an Examination of Explanations of Delinquent Behavior. Sixth edition, New York: Oxford University Press.