بررسی رابطه بین کیفیت زندگی‌کاری و از خودبیگانگی اجتماعی در بین دبیران دبیرستان‌های شهر تبریز

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

محمود علمی ¹ , ابوالفضل هاشم‌زاده ²

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. گروه علوم اجتماعی، تبریز- ایران. (نویسنده مسئول)
2 - کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

تاریخ دریافت : 1394/12/22 تاریخ پذیرش : 1394/12/22 تاریخ انتشار : 1388/11/01

کلید واژه: تبریز, کیفیت زندگی‌کاری, دبیران, بیگانگی اجتماعی,

چکیده مقاله :

هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه کیفیت زندگی‌کاری و بیگانگی اجتماعی دبیران دبیرستان‌های شهر تبریز می‌باشد و روش تحقیق، پیمایشی است. جامعه آماری دبیران زن و مرد دبیرستان‌های شهر تبریز در سال تحصیلی 91- 1390 به تعداد 13247 می‌باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 373 نفر برآورد گردیده و نمونه‌ها به شیوه طبقه‌ای متناسب با حجم نمونه انتخاب گردیدند. گردآوری داده‌ها با استفاده از دو پرسشنامه محقق ساخته کیفیت زندگی‌کاری برگرفته از کیفیت زندگی‌کاری والتون و پرسشنامه استاندارد بیگانگی اجتماعی ملوین سیمن که ضریب پایایی آن‌ها به کمک آلفای کرونباخ که قابل قبول به دست آمد. به ‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون، آزمون تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شده است. نتایج نشان داده که کیفیت زندگی برابر 10/12±87/44 و بیگانگی اجتماعی برابر 42/16±62/46 به‌دست آمده که هر دو در حد متوسط بوده است. بین کیفیت زندگی‌کاری و بیگانگی اجتماعی همبستگی معنی‌دار به‌دست آمد. هم‌چنین کیفیت زندگی‌کاری با هر یک از ابعاد بیگانگی اجتماعی به جز انزوای اجتماعی معنی‌دار و معکوس بود. یعنی کیفیت زندگی‌کاری پایین موجب بالا رفتن ابعاد بیگانگی اجتماعی در دبیران می‌شود.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study is the examination of the relationship betweenquality of work life and social alienation among secondary high school teachersin Tabriz. This study is a survey study and the population is 13274male andfemale high school teachers in Tabriz in 91-1390 educational year. Sample sizeis 373 using the Kukran formula and stratified sampling methods. Data weregathered using questionnaires of quality of working life which was adopted fromWalton’s questionnaire and Seaman Melvin social alienation questionnairewhich are reliable using Cronbach's alpha reliability coefficient. In order toanalyze the data, descriptive statistics and Pearson correlation test, t test andone-way ANOVA were used. The results show that there is a meaningfulcorrelation between the quality of life and social alienation. Also there is ameaningful and inverse relationship between the quality of working life and eachof the social alienation dimensions except social isolation. It means that lowquality of working life enhances the social alienation dimensions amongteachers.

منابع و مأخذ:

احمدی، ح. (1384). جامعه‌شناسی انحرافات. تهران: انتشارات سمت.

بهمنی، ب و دیگران. (1383). بررسی کیفیت زندگی و رابطه آن با نگرش دینی و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد جنوب تهران. فصلنامه طب و تزکیه، شماره 53، تابستان.

تعالی، ح. (1374). بررسی اثرات عوامل کیفیت زندگی‌کاری بر بهره‌وری کارکنان بانک‌های کشور. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشکده حسابداری و مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی.

حسینی فرجام، ا. (1383). بررسیومقایسهکیفیتزندگی‌کاری معلمانشهرهمدان. پایان‌نامه کاشناسی ارشد، مدیریت آموزش و پرورش استان همدان.

خدیوی، ا. و دیگران. (1386). بررسی وضعیت کیفیت زندگی‌کاری کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی‌ واحد تبریز.  فصلنامه علوم مدیریت، شماره 2، ص 150.

خوشبختی، ج. (1383).‌ طراحیوتبیینمدلسه بعدیسبک­هایرهبری،کیفیتزندگی‌کاری کارکنانواثربخشیمدیراندانشکده‌هاوگروههایآموزشیتربیتبدنیدانشگاه‌هایدولتیکشور. رسالة دکتری تربیت بدنی دانشگاه تهران.

دولان، ش و دیگری. (1381).  مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی. ترجمه: محمدعلی طوسی و محمد صائبی. تهران، مرکز انتشارات مدیریت دولتی.

رستگاری، ح. (1378). بررسیتأثیرکیفیتزندگی‌کاری برعملکردکارکنانشاغلدرشبکة بهداشتودرمانشهرستاننجفآباد. پایان نامة کارشناسی ارشد، مرکز آموزش مدیریت دولتی.

رستمی‌هوارق. (1380). بررسی عوامل اجتماعی موثر بر بیگانگی از کار و رضایت شغلی کارگردانان و تهیه‌کنندگان شبکه‌های اول و دوم سیمای جمهوری اسلامی‌ایران.

ساروخانی، ب. (1382). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی.  پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، جلد دوم.

سلمانی، د. (1384). کیفیت زندگی‌کاری و بهبود رفتار سازمانی.  انتشارات دانشگاه مدیریت دانشگاه تهران.

صنوبری، ف. (1379). بررسیرابطه‌کیفیتزندگی‌کاری برعملکردکارکنانشاغلدرشرکت فروشگاه‌هایزنجیره‌ایرفاه.  پایان نامة کارشناسی ارشد مرکز آموزش مدیریت دولتی.

علا، ع. (1371). مدیریت بهره‌وری و شیوه بهبود آن. تهران: قلم.

فروم، اریک. (1360). جامعه سالم. ترجمه: اکبر تبریزی، انتشارات بهجت.

قاسمی، م. (1379). بررسیتاثیرکیفیتزندگی‌کاری بربهرهورینیرویانسانی. پایا‌ن‌نامه کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی قم.

قدیمی، م.(1380). پدیدهبیگانگیازکاردرساختارنظاماداریایران. پژوهشنامه علوم انسانی، ویژه نامه جامعه شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، شماره 30.

گوهری، س. (1376). کیفیتزندگی‌کاری واثرآنبرعملکردکارکنانواحدهایتولیدی. صنعت خودرو، سال 1، شمارة1.

محبعلی، د. (1373).‌ زندگی‌کاری بهتر،عاملیدرافزایشبهره‌وری. فصلنامة مطالعات مدیریت، شماره‌ 13 و 14.

محسنی تبریزی، ع. (1370).  بیگانگی.  نامه علوم اجتماعی، جلد 2، شماره 2، انتشارات دانشگاه تهران.

محمدی، ب. (1387). بررسیرابطهکیفیتزندگی‌کاری وسلامتسازمانیدرمدارسمتوسطهاستان کردستان. پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه شهید رجایی تهران.

مورهد، گ و دیگری. (1374). رفتار سازمانی. ترجمه: سید مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده. تهران: انتشارات مروارید.

میرسپاسی، ن. (1386). مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار. تهران: انتشارات میر.

Johnsrud, P.K. (2003). Faculty members’ morale and their intention to leave. Journal of Organization Development and Change, Vol. 10, 9. P: 136.

Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. ASR, 24, 783-791.