تحلیل وضعیت اعتماد اجتماعی و ابعاد آن در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران

سمیه تاجیک اسماعیلی ¹ ( استادیار و عضو هیئت علمی گروه ارتباطات اجتماعی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران. [e-mail] )

تاریخ ارسال : 1399/10/05 تاریخ تایید : 1399/10/27

کلید واژه: اعتماد اجتماعی, صداقت, اطمینان, صراحت, تمایلات همکاری‌جویانه,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت اعتماد اجتماعی و ابعاد آن در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران، طراحی و اجرا شده است. روش پژوهش، توصیفی است و با تکنیک پیمایش و ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه است. بدین منظور، نمونه‌ای 400 نفری ازمیان کلیه دانشجویان دانشگاه آزاداسلامی شهر تهران در سال 1398، (282515 نفر ) انتخاب و به پرسشنامه 25 سؤالی اعتماد اجتماعی صفاری نیا و شریف(1389)، مشتمل بر پنج شاخص صداقت، صراحت، تمایلات همکاری‌جویانه، اطمینان و اعتماد‌کردن، که از نظریه جانسون اقتباس شده، پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش نشان داد، وضعیت کلی تمایلات همکاری جویانه در دانشجویان مورد مطالعه با میانگین 3.90 بیش در حد متوسط و در حد زیاد ارزیابی شده است. وضعیت کلی صراحت با میانگین 3.34 کمی بیش از حد وسط (3)، وضعیت کلی صداقت با میانگین 3.07 درحدوسط، وضعیت کلی اطمینان با میانگین 2.95 در حد وسط 3 دیده و ارزیابی شده‌اند. وضعیت کلی اعتماد اجتماعی توسط دانشجویان مورد مطالعه با میانگین 3.38 بیش از حد وسط دیده شده است. یافته‌ها همچنین مبیّن این موضوع‌اند که تنها در اعتمادکردن از شاخص‌های اعتماد اجتماعی بین دانشجویان زن و مرد تفاوت معنی‌داری دیده می شود(sig

چکیده انگلیسی :

The present study was designed and conducted to analyze the status of social trust and its dimensions among students of the Islamic Azad University of Tehran.The research method is descriptive and is a questionnaire with survey technique and measurement tool. For this purpose, a sample of 400 people from all students of the Islamic Azad University of Tehran in 1398 (282,515 people) was selected and the 25-item "Social Trust" questionnaire of Saffarinia and Sharif (2010), including five indicators of honesty, frankness, cooperative tendencies, Confidence and trust, adapted from Johnson's theory, responded. Analysis of the research data showed that the general status of "cooperative tendencies" in the studied students was evaluated with an average of 3.90 above average and high. The overall status of "frankness" with an average of 3.34 slightly above average (3), the general status of "honesty" with an average of 3.07 on average, the general status of "confidence" with an average of 2.95 in the average of 3 have been seen and evaluated. The overall status of social trust was observed by the students with an average of 3.38 above average.Findings also indicate that only in "trust" of the indicators of social trust between male and female students is seen a significant difference (sig <0.05), trust in male students was higher.

منابع و مأخذ:

-          انعام، راحله.(1380). بررسی اعتماد بین شخصی در میان روستاییان شهریار، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء.

-          احمری طهران، هدی؛ حیدری، اکرم؛ کچویی ، احمد؛ مقیسه ، مریم؛ و ایرانی، آزاد (1387). همبستگی بین نگرش به امور مذهب و افسردگی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 3.

-          آراسته، حمید رضا و شیرسوار، هادی رزقی (1388). ارزیابی سطح اعتماد اجتماعی در میان دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاههای کشور(نمونه موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران).  پژوهش نامه علوم اجتماعی، سال سوم، شماره دوم، تابستان.

-          اوجاقلو، سجاد و زاهدی، محمد جواد (1384). بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان. مجله جامعه شناسی ایران، دوره 6، شماره 4، 125-92.

-          پورمحمدی، علی اصغر (1378). اعتماد به تلویزیون و عوامل مؤثر بر آن. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی.

-          جوادی بورا، علی و هاشم نژاد ابرسی، فاطمه (1396). بررسی تأثیر میزان استفاده از رسانه های جمعی بر میزان اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد قائم شهر در سال 1396. دوفصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی، دوره 3، شماره 5، پاییز و زمستان . 111- 126

-          خادمی، بهبود ؛ ایروانی، محمدرضا و دیندار، الهام (1390). بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد در بین دانشجویان (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه‌های شهر جهرم) . فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال پنجم، شماره سیزدهم، 158-125.

-          خادمی، بهبود؛ ایروانی، محمدرضا؛ دیندار، الهام (1390). بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان(مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه‌های شهر جهرم) . فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر. سال پنجم، شماره 13.

-          شارع پور، محمود (1380). فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن. نامه انجمن جامعه شناسی،  سال اول، شماره یک.

-          شارع‌پور، محمود؛ رزاقی، نادر؛ غلام‌زاده، خلیل (1390). بررسی رابطه انواع اعتماد با اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران. مجله مطالعات اجتماعی ایران. دوره 4، شماره 3.

-          صفاری نیا، مجید(1391).آزمون های روانشناسی اجتماعی و شخصیت. انتشارات کتاب ارجمند.

-          عباس­زاده، محمد (1383). عوامل مؤثر بر شکل گیری اعتماد اجتماعی دانشجویان. فصلنامه رفاه اجتماعی، 4، 40-32.

-          علیزاده اقدم، محمد باقر؛ علمی، محمود و ملکوتی دیزج یکان، عبدالحسین (1391). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با اعتماد اجتماعی دبیران مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهرستان مرند. فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی. سال بیست و سوم، شماره پیاپی 47. شماره سوم، 184-167.

-          فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه (1397). رابطه میان میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان. فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال چهارم، شماره 13، بهار 1397.

-          فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه(1397). وضعیت اعتماد جوانان به شبکه‌های اجتماعی در شهر تهران. مطالعات فرهنگ ارتباطات، دوره 19، شماره 41(مسلسل 73)، 31-53.

-          قریشی، فخرالسادات و صداقت، کامران (1388). بررسی نقش عوامل فرهنگی-اجتماعی مرتبط بر شکل‌گیری اعتماد اجتماعی شهروندان تبریز، مجله جامعه‌شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، شماره پیاپی 36، 102-75.

-          کلمن، جیمز (1377). بنیاد نظریه­های اجتماعی. ترجمه: منوچهر صبوری تهران: نشر نی .

-          کافی، مهدی (1380). اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامه اطلاع رسانی نمایه پژوهش، 5، 55-46.

-          گیدنز، آنتونی (1377). پیامدهای مدرنیته. ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

-          محسنی تبریزی، علیرضا  (1380). بررسی مفهوم اعتماد با رویکرد روان­شناختی- اجتماعی. فصلنامه اطلاع رسانی نمایه پژوهش، 18، 35-30.

-          محسنی تبریزی، علیرضا؛ معیدفر، سعید؛ گلابی، فاطمه (1390). بررسی اعتماد اجتماعی با نگاهی نسلی به جامعه. جامعه شناسی کاربردی. سال 22، شماره پیاپی(41). شماره اول.

-          معتمد نژاد، کاظم و همکاران (1394). بررسی رابطه میزان مصرف رسانه ها و میزان سرمایه اجتماعی شهروندان تهرانی، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره شش، سال سوم.

-          نوابخش، مهرداد؛ رضایی، محمد و رحیمی، ماریا (1393). بررسی رابطه میزان اعتماد شهروندان با میزان مشارکت اجتماعی آنان( مطالعه موردی: شهر ایلام). فصلنامه مطالعات جامعه شناختی شهری، سال چهارم، شماره 10.

 

-          Delihey, J., & Kenneth,  N. (2002). Who trust? The origins of social trust in seven nations. New York: Warner Books.

-          Karen, R. (1994). Becoming attached: Unfolding the mystery of the infant-mother bond and its impact on later life. New York: Warner Books.

-          Takakura, M. (2011). Does social trust at school affect students’ smoking and drinking behavior in Japan? Social Science & Medicine, 72, 299-306.

متن کامل:



تحلیل وضعیت اعتماد اجتماعی و ابعاد آن

 در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران

 

 

چکیده

  پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت اعتماد اجتماعی و ابعاد آن در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران، طراحی و اجرا شده است. روش پژوهش، توصیفی است و با تکنیک پیمایش و ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه است. بدین منظور، نمونه‌ای 400 نفری از میان کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران در سال 1398،(282515 نفر) انتخاب و به پرسشنامه 25 سؤالی «اعتماد اجتماعی» صفاری‌نیا و شریف (1389)، مشتمل بر پنج شاخص صداقت، صراحت، تمایلات همکاری‌جویانه، اطمینان و اعتماد‌کردن، که از نظریه جانسون اقتباس شده، پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش نشان داد، وضعیت کلی «تمايلات همکاري‌جويانه» در دانشجویان مورد مطالعه با میانگین 3.90 بیش در حدّ متوسط و در حد زیاد ارزیابی شده است. وضعیت کلّی «صراحت» با میانگین 3.34 کمی بیش از حد وسط (3)، وضعیت کلّی «صداقت» با میانگین 3.07 درحد وسط، وضعیت کلّی «اطمینان» با میانگین 2.95 در حد وسط 3 دیده و ارزیابی شده‌اند. وضعیت کلّی اعتماد اجتماعی توسط دانشجویان مورد مطالعه با میانگین 3.38 بیش از حد وسط دیده شده است. یافته‌ها همچنین مبیّن این موضوع‌اند که تنها در«اعتمادکردن» از شاخص‌های اعتماد اجتماعی بین دانشجویان زن و مرد تفاوت معنی‌داری دیده می‌شود (sig<0.05)، اعتمادکردن در دانشجویان مرد مورد مطالعه بیشتر بوده است.

واژه‌های كليدي: اعتماد اجتماعی، صداقت ، صراحت ، تمایلات همکاری‌جویانه ، اعتماد کردن، اطمینان

مقدمه و طرح مسأله

     اعتماد در زبان فارسی مترادف با تکیه کردن، واگذاشتن کار به کسی، اطمینان، وثوق، باور و اعتقاد به کار گرفته می‌شود (عمید،201:1369). اعتماد اجتماعی را می‌توان «داشتن حسن ظن به دیگران در روابط اجتماعی، که دارای دو طرف اعتماد کننده ¹ و اعتماد شونده ²، فرد یا گروه، است» دانست که تسهیل‌کننده روابط اجتماعی بوده و امکان سود یا زیان را در خود نهفته دارد (کافی،1380: 11). این معنا، در خود توکل را به همراه دارد. هنگامی که اعتماد می‌کنیم، امیدمان را نیز فرا‌می‌خوانیم تا ما را یاری دهد که با تمام وجود خود را در اختیار او قرار دهیم، نیازمان را در صورت لزوم برطرف سازد و نقطه اتکای ما باشد. دقیقا همان نیازهایی که با ایمان آوردن به خداوند در پی تأمین آن هستیم. به همین دلیل است که «گئورک زیمل»³ اعتماد را شکلی از «ایمان»⁴ و وابستگی مطمئن به یک نفر یا یک اصل تعریف می‌کند (کمالی، 1383: 13). اعتماد اجتماعی⁵ از جمله مفاهیمی است که در چند دهه اخیر با چشم‌انداز خاصی مطرح شده ،(پورمحمدی، 1378؛ عباس زاده، 1383)، و نظریه‌ها و دیدگاه‌های برجسته و مهمی دربارۀ آن مطرح گردیده است. منظور از اعتماد اجتماعی، پذیرش خطر مواجهه و ارتباط با دیگران است. با این تصور که آن‌ها چنان که انتظار می‌رود رفتار خواهند کرد(شارع پور، 1385؛ والر و همکاران، 2007؛ شارع‌پور و همکاران، 1390). اعتماد اجتماعی هسته مرکزي بسیاري از مفاهیم کاربردي موجود در نظریه‌هاي علوم اجتماعی است که براي تبیین فرآیندهاي زندگی روزمره از جمله رضایت از زندگی، خرسندي، خوش‌بینی، بهزیستی، تندرستی، رونق اقتصادي، آموزش، رفاه، مشارکت، جامعه مدنی، دموکراسی، مردم‌سالاري و در نهایت تولید علمی به کار گرفته می‌شود. در ضمن، اعتماد اجتماعی یکی از اجزاء اصلی سرمایه‌هاي اجتماعی است و معمولاً آن را به منزله یکی از شاخص‌هاي کلیدي بررسی سرمایه‌هاي اجتماعی به کار می‌برند؛ حتی در مواقعی می‌توان گفت که بهترین یا تنهاترین شاخص بررسی سرمایه‌هاي اجتماعی است (دلیهی⁶ ، 2003). با توجه به اهمیت اعتماد در کنش اجتماعی به عنوان عاملی برای کنترل و پیش‌بینی رفتار کنشگران در سطوح مختلف، اعتماد نقش مؤثری در تعیین نظم اجتماعی دارد. به زعم نظریه‌پردازان این حوزه بی‌اعتمادی و یا پایین بودن میزان اعتماد اجتماعی کنش اجتماعی را دشوار و در نتیجه نظم اجتماعی را مختل خواهد کرد. به این معنی که افراد در موقعیت‌های توأم با بی‌اعتمادی عملا نمی‌توانند با آسودگی خاطر دست به کنش با همنوعان خود بزنند(معتمدنژاد و همکاران، 1394؛جوادی بورا و هاشم نژاد ابرسی، 1396: 112). بررسی ادبیات مربوط به اعتماد اجتماعی نشان می­دهد که از دیدگاه‌های مختلف روان‌شناسی اجتماعی، جامعه‌شناختی و معرفت‌شناختی به آن پرداخته شده‌است. در حوزه روان‌شناسی و روان‌شناسی اجتماعی، اعتماد به عنوان ویژگی فردی مطرح می‌شود، بر احساسات، عواطف و ارزش‌های فردی تأکید می‌کند (کافی، 1380) و در بررسی آن نظریه­های شخصیت و متغیرهای فردی مورد توجه قرار می‌گیرد. بر اساس این دیدگاه، اعتماد با مفاهیمی چون صداقت، تمایلات همکاری جویانه، اطمینان، صراحت و اعتماد به یکدیگر ارتباط نزدیکی دارد. بر اساس دیدگاه روان‌شناسی اجتماعی، اعتماد نوعی احساس فردی نسبت به امری است که مورد تأیید می‌باشد. به این ترتیب، اعتماد را می‌توان نگرشی مثبت نسبت به فرد یا امری خارجی دانست. اعتماد مبین نوع ارزیابی ما از پدیده‌ای است که با آن مواجه هستیم و همواره مثبت است. در مباحث روان‌شناسی اجتماعی و مناسبات فرد و جامعه، اعتماد در سطح افراد نسبت به افراد دیگر یا پدیده‌های بیرونی سنجیده می‌شود. پس اعتماد نسبت به چیزی یا کسی است، لذا اعتماد یک فرآیند است که یک بُعد آن اعتماد اجتماعی و بُعد دیگر آن اعتماد فردی است و بر این اساس از اعتمادکننده و اعتمادشونده صحبت می‌شود (محسنی تبریزی، 1380). یکی از مدافعان این دیدگاه جانسون است. وی مانند کلمن⁷ در یک رابطه مبتنی بر اعتماد، دو عنصر اعتمادکننده و اعتمادشونده را در نظر می‌گیرد که در صورت وجود اعتماد، کنشگران دارای صداقت، اطمینان، همکاری با یکدیگر و اعتماد به همدیگر می‌باشند (کافی، 1380). از ویژگی‌های فکری و نهادی جامعه مدرن، بالا رفتن سطح تحصیلات و گسترش هر چه بیشتر مؤسسات آموزش عالی و دانشجویان است. این امر هم بر کارکردهای اجتماعی مفهوم اعتماد تأثیر‌گذار است و هم خود نیازمند بسط اعتماد در سطوح مختلف آموزشی- از اعتماد متفابل دانشجویان به یکدیگر، اعتماد نسبت به جنس مخالف، اعتماد به اساتید و متولیان آموزش و اعتماد به مدیریت دانشگاه- است. دانشجویان از ارکان اصلی نیروهای انسانی کشور محسوب می‌شوند و نقش به سزایی در تحول، پیشرفت و تعالی هر کشور دارند . با توجه  به اهمیت نقش دانشجویان در پیشرفت و تعالی جوامع، طبیعی است که عوامل مؤثر در رشد اجتماعی، (میرزائیان ، باعزت و خاکپور، 1390) رشد علمی، تأمین سلامت جسمانی ، روحی و عاطفی این قشر از اهمیت بالایی برخوردار باشد. از سویی ورود به دانشگاه یک رویداد مهم و بسیار حسّاس در زندگی نیروهای کارآمد و فعّال جوان در هرکشوری به شمار می‌رود، که غالبا با تغییرات زیادی در روابط اجتماعی و فردی آنها همراه است (احمری طهران، حیدری، کچویی، مقیسه و ایرانی، 1387). دانشجویان که اغلب از قشر جوان جامعه هستند، در شرایط سنی و در بُرهه‌ای از زندگی هستند که یا در حال انتخاب تحصیل، شغل، یا فراهم‌کردن مقدمات ازدواج و ... بوده و یا این تصمیمات را پیش از این اخذ کرده‌اند، و اکنون باید با نگرش‌ها، باورها و کنش‌های مناسب، آن تصمیمات را مورد حمایت خویش قرار دهند. لذا، اعتماد اجتماعی دانشجویان، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در روابط میان آنان با دانشجویان دیگر، با اساتید، اعضای خانواده، دوستان و ... اثر می‌گذارد. شناسایی میزان و سطوح اعتماد اجتماعی دانشجویان، مسئولین، دست‌اندرکاران، متولیان دانشگاه و نهادهای ذی‌ربط را در شناخت و بررسی راهکارهای لازم برای ارتقاء اعتماد اجتماعی یاری می‌رساند. لذا، گام اول برای برنامه‌ریزی و اقدام در جهت تقویت اعتماد اجتماعی دانشجویان، تحلیل وضعیت اعتماد اجتماعی آنان در حال حاضر است و این گام، پیش‌نیاز گام‌های بعدی در زمینه ارتقاء اعتماد اجتماعی آنان خواهد بود. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تحلیل سطوح اعتماد اجتماعی و ابعاد آن در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران، طراحی و اجرا شده و پرسش اصلی پژوهش این است که؛ وضعیت اعتماد اجتماعی به تفکیک ابعاد پنج‌گانه آن در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران، چگونه است؟

مباني نظري و مروري بر مطالعات گذشته

اعتماد

   در قلمرو روان‌شناسی، زندگی با اعتماد آغاز می‌شود که بستر مهرورزی و موجبات رشد و انسجام آن را فراهم می‌آورد. اعتماد یعنی باور و اتکاء به کسی که بر اساس آنچه از او انتظار می رود، عمل کند (صفاری نیا، 1391 :31). در حوزه جامعه‌شناسی، اعتماد به عنوان ویژگی روابط اجتماعی یا ویژگی نظام اجتماعی مفهوم‌سازی می‌شود. این دیدگاه به زمینه‌های اجتماعی تأکید می‌کند. در این دیدگاه اعتماد بیشتر به عنوان یک ویژگی جمعی مورد توجه قرار می‌گیرد و بنابراین برای محصولات نهادی جامعه قابل کاربرد است (میستال، 1996؛ صفاری‌نیا، 1391: 32). روانکاو نامدار اریک اریکسون، اعتماد را مبنای اساسی هرگونه رابطه شخصی می‌داند و شکل‌گیری و رشد اعتماد را یکی از عوامل اصلی در انطباق و سازگاری و ایجاد شخصیت سالم به شمار می‌آورد (کیل و کاوانا⁸، 1996). اریکسون همچنین معتقد است چگونگی شکل‌گیری یا عدم شکل‌گیری اعتماد، نخستین بحران موجود در رشد انسانی است. از نظر او در تقابل میان اعتماد و بی‌اعتمادی، دنیای بعدی انسان ساخته می­شود (روزنتال، گارنی و مور⁹، 1981). اصولاً کسانی که سطح اعتماد درآنها پایین است و یا دستخوش بی‌اعتمادی هستند، نسبت به افرادی که از اعتماد بالاتری بهره‌مندند، استرس بیشتری را تجربه می‌کنند و از تشویش جسمانی و احساسی بیشتری رنج می‌برند (کارِن، 1994). 

زیمِل با طرح مبادله و بیان منافع موجود در پسِ آن، اعتماد را یکی از مهمترین ضرورت‌های مبادله قلمداد کرده است. به اعتقاد او بدون اعتماد عمومی افراد به یکدیگر، جامعه تجزیه می‌شود. وِبِر¹⁰ ضمن تأکید بر کنش اجتماعی، اعتماد را همچون ارزشی می داندکه در لایه های پسین کُنشها قرار دارد و می تواند به کمک منافع عمل گرایانه ایجاد و مستحکم شود (عباس زاده، 1383). جانسون در نظریه خود با تغییر و تحول مداوم مؤلفه اعتماد و عناصری نظیر مقبولیت اجتماعی، مواردی چون پذیرش متقابل، سهیم‌کردن دیگران در ایده‌ها و ... را از شاخص‌های عمده اعتماد اجتماعی برشمرده است (کافی، 1375). لوهمان¹¹ در باب کارکرد اعتماد معتقد است که نبود اعتماد در جامعه مشکل آفرین است. تأکید او بر این است که افراد باید به طور ارادی و به مقتضای زمان و ضرورت به دیگران اعتماد کنند. بنابراین، از منظر لوهمان اعتماد یک ساز وکار اجتماعی است که در آن انتظارات، اعمال و رفتار انسانها هدایت و تنظیم می‌شود (گیدنز، ترجمه ثلاثی، 1377). پاتنام (1993) نیز اعتماد را پیش‌شرط مشارکت مدنی و توسعه مشارکتی در جامعه می‌داند. امری که در نظر او یکی از بنیان‌های سرمایه اجتماعی در جامعه است. اورِن (1997) و وایتلی (1999) معتقدند که اعتماد، گرایشی است براي جامعه‌پذیري که نه تنها تحت تأثیر شخصیت درونی افراد و تجربیات آغازین آنها، بلکه تحت تأثیر انعکاسات اعمال سایرین در روابط متقابل چهره به چهره و محصولی از تجارب زندگی دوران بزرگسالی افراد است. چلبی (1375) نیز با طرح تعاملات اظهاری و ابرازی و بیان تفاوت‌های آنها تلاش کرده است روابط ابرازی را با روابط اظهاری ترکیب کرده و از این طریق اعتماد بین شخصی را تقویت کند. گفته می‌شود که اعتماد اجتماعی حتّی بر رشد شتابان اقتصادي، افزایش بازده رونق اقتصادي، فراهم کردن سود عمومی، ایجاد همبستگی اجتماعی و همکاري، هماهنگی، رضایت از سطح زندگی، ثبات دموکراسی و توسعه و حتی تندرستی و افزایش امید به زندگی نیز اثرگذار است (نیوتن¹²، 2002).

اعتماد اجتماعی¹³

 اعتماد اجتماعی از موضوع‎‌های مهم و اساسی برای تمامی جوامع در طی قرون و اعصار مختلف بوده، از اوایل دهه نود با توجه به اهمیت روزافزون آن در زندگی اجتماعی و فلسفۀ سیاسی از جایگاه مهمی برخوردار شده است (علیزاده اقدم، علمی و ملکوتی دیزج یکان، 1391: 168).  اعتماد اجتماعی یکی از ابعاد بسیار مهم زندگی بشری را تشکیل می‌دهد، به طوری که بشر امروز بدون اعتماد اجتماعی تا حد زیادی قادر به حیات اجتماعی نیست. بنابراین، حیات اجتماعی زمانی بقا و دوام می‌یابد که حداقل یکی از پیش فرض‌های اساسی آن، یعنی اعتماد اجتماعی برقرار باشد (صفاری نیا، 1391: 30).

نظريه‌هاي اعتماد در حوزه‌هاي مختلف مطرح شده‌اند. از مهمترين آن‌ها مي‌توان به حوزه روان‌شناسي و روان‌شناسي اجتماعي با تأكيد بر احساسات و عواطف و ارزش هاي فردي، و حوزه جامعه‌شناسي به تأكيد بر ويژگي جمعي اعتماد در روابط اجتماعي اشاره كرد . اعتماد مفهوم كانوني نظريات كلاسيك جامعه‌شناسان و نيز محور تئوري‌هاي نوين سرمايه اجتماعي و زمينه تعاملات و روابط اجتماعي است. مفهوم اعتماد در ديدگاه صاحب نظران جامعه‌شناسي جايگاه ويژه‌اي دارد. اعتماد را مي‌توان مهمترين مسئله پاراديم نظم و محور تفكرات جامعه‌شناساني نظير«امیل دوركيم»¹⁴ و «فردیناندتونيس»¹⁵ قلمداد كرد (آراسته و رزقی شیرسوار،1388). جامعه‌شناسان متأخرتری چون «پیوتر زتومگا¹⁶»، «آنتونی گيدنز»¹⁷ و «جیمزكلمن»¹⁸ نيز هر كدام نقش مثبتي براي اعتماد اجتماعي قائل هستند. کلمن معتقد است که اعتماد اجازه مي‌دهد كه افراد به راحتي با يكديگر ارتباط برقرار كنند و به واسطه اين تسهيل كنش است كه از اعتماد به عنوان يكي از مهمترين ابعاد سرمايه اجتماعي ياد مي‌شود (كلمن، 1377: 456).

«تالکوت پارسنز» ¹⁹ عامل ایجاد اتحاد و انسجام اجتماعی و ثبات و نظم را اعتماد می‌داند. به عقیده وی اعتماد، این باور را در افراد ایجاد می‌کند که دیگران به منظور دستیابی به یک موقعیت گروهی از منافع شخصی دست می‌کشند. «وی نظام منسجم را نظامی می‌داند که بتوان به عاملان آن در انجام وظایفشان اعتماد کرد که این امر خود به پایداری و نظم سیستم اجتماعی کمک می‌کند» (انعام،25:1380). با تفکر و تأمل در میان نظریه‌های مطرح شده در حوزه اعتماد و اعتماد اجتماعی، نزدیک‌ترین دیدگاه‌ها به هدف پژوهشگر در پژوهش حاضر به عنوان چارچوب مفهومی انتخاب شده است.

چارچوب مفهومی پژوهش

نظریه اعتماد آنتونی گیدنز

   در نظریات آنتونی گیدنز²⁰ بر نقش و اهمیت اعتماد در جوامع مدرن تأکید شده است. گیدنز دقیقا بر این نکته انگشت می‌نهد و می‌نویسد: «اعتماد در جوامع ماقبل نوین از اهمیت کمتری در مقایسه با جوامع جوامع نوین برخوردار است. چرا که افراد هر چه فاصله زمانی- مکانی بیشتری از هم داشته باشند، به اعتماد بیشتری نیاز خواهند داشت. در جوامع ماقبل نوین که خصلتی محلی و بومی دارند و کنش‌های متقابل بیشتر در سطح محلی و رو در رو رخ می دهند، در روابط اجتماعی افراد چنان صراحت و شفافیتی به چشم می‌خورد که نیازی به اعتماد ندارند، زیرا این اعتماد به طور طبیعی وجود دارد اما در جوامع بزرگ و گسترده که روابط اجتماعی در فاصله زمانی و مکانی بسیار دوری انجام می گیرد و افراد درگیر این روابط کمتر با یکدیگر آشنایی چهره به چهره دارند، به اعتماد از طریق نظام‌های پولی و حقوقی بسیار نیازمند هستند» (ریتزر،767:1386). مهم‌ترین خصلت آرای گیدنز تلفیق سطوح خرد و کلان و نیز ویژگی تحلیل الگوهای اعتماد در دوران ماقبل مدرن و مابعد مدرنتیه و چگونگی ساز و کار تغییر آن می‌باشد. به عقیده وی پویایی مدرنیته سه سرچشمه مهم دارد: «جدایی زمان و مکان»، «تحول مکانیسم های از جا کندگی» و  «تخصیص بازاندیشانه». در دید وی نشانه‌های نمادین و نظام‌های تخصصی، نظام‌های انجام دادن کار فنی یا مهارت تخصصی است که حوزه‌های وسیعی از محیط‌های مادی و اجتماعی زندگی کنونی ما را سازمان می‌دهند (گیدنز،1384: 33).

     گیدنز در مباحث خویش بین دو نوع اعتماد تمایز قائل می‌شود: اعتماد به افراد خاص و اعتماد به افراد یا نظام‌های انتزاعی. اعتماد انتزاعی در برگیرنده آگاهی از مخاطره و فرد مورد اعتماد است. لذا در حالی که کنشگر می‌تواند به راحتی در مورد میزان ارزش اعتماد به افراد خاص قضاوت کند، می‌تواند درباره میزان ارزش اعتماد نسبت به دیگران تعمیم یافته نیز دارای ایده‌ها و باورهایی باشد. افراد همچنین می‌توانند درباره میزان ارزش اعتماد نسبت به نظام‌های انتزاعی نظیر نهادها نیز دارای باورهایی باشند. از این فرآیند می‌توان تحت عنوان سطح نهادی اعتماد نام برد. این همان چیزی است که گیدنز آن را ایدۀ اعتماد به نظام‌های تخصصی می‌نامد. یعنی ممکن است کنشگر از فردی که اتومبیل یا خانه او را ساخته، شناختی نداشته باشد ولی نسبت به نظام استاندارد، تنظیم قواعد و قوانین، نظارت و کنترل کیفیت، دارای میزانی از اعتماد باشد (شارع پور،104:1380). گیدنز همچنین برای نشان‌دادن نقطه مقابل اعتماد از مفهوم و اصطلاح بی‌اعتمادی استفاده می‌کند که شامل اعتماد ­نسبت ­به ­اشخاص­ و­نظام­های­انتزاعی­است(گیدنز،1384­).
  از نظر گیدنز نظام‌های تخصصی جوامع مدرن و امروزی وابسته به اعتماد هستند. از نظر وی اعتماد با اطمینانی که گئورگ زیمل²¹آن را «معرفت استقرایی سست» می‌نامد و در معاملات رسمی مستتر است متفاوت می‌باشد. معرفت استقرایی به این معناست که برخی از تصمیم گیری‌های زندگی بر پایه استنباط استقرایی از رخدادهای گذشته یا از تجربه‌های گذشته استوارند که تصور می‌رود به طریقی به زمان حال ربط داشته باشند. گیدنز در مباحث خود از سه نوع اعتماد بنیادی، شخصی و انتزاعی نام می‌برد. به گقته وی در جوامع مدرن تحت تسلط نظام‌های انتزاعی، اعتماد بسیار مهم است. از نظر وی نیاز به اعتماد با فاصله‌گیری روابط زمانی و مکانی افراد در ارتباط است. به عبارتی ما در مورد کسانی که پیوسته در معرض دیدمان هستند و فعالیت‌هایشان را می‌توان مستقیما مورد بازنگری قرار داد نیاز به اعتماد نداریم. اعتماد هنگامی ضروری می‌شود که در نتیجه فاصله‌گیری زمانی و مکانی اطلاع کاملی از پدیده‌های اجتماعی نداشته باشیم(ریتزر، 1373: 768؛ فرقانی و مهاجری، 1397: 40).  گیدنز ظهور نوعی ارتباط ناب²² را مسئله‌ای جدید برای عرصه‌های نوین زندگی شخصی می‌داند. از نظر وی ارتباط ناب، ارتباطی است که معیارهای برونی در آن تحلیل رفاه باشد و تنها برای پاداشی به وجود می‌آید که از نفس ارتباط حاصل می شود. گیدنز در می‌یابد که در چارچوب ارتباط ناب، اعتماد را می‌توان به وسیله نوعی خلوص بی‌ریایی  متقابل بسیج و حفظ کرد. بنابراین، اعتماد در اینجا از قید هرگونه معیار و ضابطه‌ای خارج از نفس ارتباط مثل معیارهای خویشاوندی، وظیفه اجتماعی یا تکالیف سنتی آزاد می‌گردد (فرقانی و مهاجری، 1397: 40).

نظریه اعتماد جیمز کلمن²³ 

   کُلمن در پژوهشی به تأثیر اعتماد در افزایش سرمایه اجتماعی و به بیان ساده‌تر، به عنوان تسهیل‌گرکنش‌های اجتماعی توجه کرده است. او اعتماد و سرمایۀ اجتماعی را عامل مؤثری در توفیق برنامه‌ها و تلاش‌های معطوف به توسعه و رشد اقتصادی می‌داند (کلمن، ترجمه صبوری، 1377).  مفهوم اعتماد برای کلمن مفهومی محوری است. به نظر وی افراد برای این به کنش اجتماعی می‌پردازند که نیازهای خود را رفع کنند و رفع نیازها تنها از طریق بده بستان‌های اجتماعی امکانپذیر است. بنابراین بده بستان‌ها و مبادله‌ها نقش اساسی در ساختن کنش‌های اجتماعی دارند. به نظر کلمن در هر رابطه مبتنی بر اعتماد حداقل دو جزء وجود دارد، اعتمادشونده²⁴ و اعتمادکننده²⁵ و فرض بر این است که در کنش هردو جزء هدفمند بوده و به دنبال ارضای نیازهای خود هستند. طرف اعتماد کننده باید تصمیم بگیرد که با دیگری وارد معامله و کنش شود یا نه و طرف اعتمادشونده نیز باید بین حفظ اعتماد یا شکستن آن انتخاب کند. بنابراین یک رابطه مبتنی بر اعتماد، یک عمل دوجانبه است و بر مبنای اصل به حداکثر رساندن فایده تحت شرایط مخاطره قرار دارد (کلمن، 1377: 271؛ فرقانی و مهاجری، 1397: 39).

نظریه اعتماد جانسون

  از نظر جانسون، اعتماد امر ثابتی نیست، بلکه جنبه‌ای از روابط است که به‌صورت مداوم در حال تغییر و تحول است. از نظر او هر آنچه افراد انجام می‌دهد و سطح اعتماد را در روابط، افزایش یا کاهش می‌دهند،  در ایجاد و حفظ اعتماد در روابط دوجانبه و کنش‌های دوطرفه از اهمیت زیادی برخوردار است (محسنی تبریزی، 1390: 46). به نظر جانسون افراد وقتی قابل اعتمادند که نسبت به طرف مقابل، ابراز استقبال، حمایت و همکاری کنند، همانند زمانی که نسبت به صراحت و افشاگری او پاسخ و عکس‌العل مساعد متقابل نشان می‌دهند. به باور جانسون پذیرش شاید اولین و عمیق‌ترین عنصر در یک رابطه باشد، بنابراین اعتماد بین فردی از طریق مخاطره و تأیید ایجاد و از طریق مخاطره و عدم تأیید نابود می‌گردد، بدون مخاطره اعتمادی وجود ندارد و رابطه نمی‌تواند پیش رود ( خادمی و همکاران، 1390: 135). جانسون معتقد است که در یک رابطۀ مبتنی بر اعتماد بین دو یا چند نفر، عناصری وجود دارند که عبارتند از صراحت و بازبودن، سهیم کردن، پذیرش، حمایت، تمایلات همکاری‌جویانه، روابط مبتنی بر اعتماد، اعتماد کردن و قابل اعتماد بودن (محسنی تبریزی، 1390: 47).

  در پژوهش حاضر، نظریه جانسون(1993) به عنوان مبنا در نظر گرفته شده است که اعتماد اجتماعی را مشتمل بر پنج شاخص صداقت، صراحت، تمایلات همکاری‌جویانه، اطمینان و اعتماد کردن در نظر می‌گیرد.

مطالعات پیشین  

   فرقانی و مهاجری (1397) در پژوهشی با عنوان «وضعیت اعتماد جوانان به شبکه‌های اجتماعی در شهر تهران» دریافتند که اعتماد با سن و تحصیلات و محل زندگی کاربران در رابطه نیست. همچنین تفاوت معنادار قابل توجهی نیز در خصوص اعتماد در جنسیت (زن و مرد) و وضعیت تأهل (تأهل و مجرد) وجود ندارد. میزان اعتماد جوانان در شهر تهران به شبکه‌های اجتماعی، متوسط و رو به بالا است و متغیر طراحی ظاهری و راحتی کار با نرم‌افزار شبکه‌های اجتماعی بیشترین تأثیر و متغیر امنیت نرم‌افزار کمترین تأثیر را در اعتماد داشتند.

   نتایج پژوهش موسوی و اسدنژاد احمد آبادی (1394) با عنوان «تحلیل جامعه‌شناختی فرهنگ اعتماد در فضای مجازی» نشان‌داد که فرهنگ اعتماد در فضای مجازی شکل‌گرفته و وجود دارد، هرچند میزان فرهنگ اعتمادی که در فضای مجازی شکل‌گرفته است در حد متوسط رو به پایین قرار دارد. همچنین در محیط‌های تعاملی اینترنتی میزان فرهنگ اعتماد، تفاوت معناداری با یکدیگر نشان می‌دهد، به گونه‌ای که بالاترین میزان فرهنگ اعتماد به ترتیب در محیط تعاملی فیس‌بوک و سپس ایمیل و نهایتا در محیط بازی و سرگرمی شکل گرفته است.

     یافته‌های پژوهش نوابخش، رضایی و رحیمی(1393)، با عنوان «بررسی رابطه میزان اعتماد شهروندان با میزان مشارکت اجتماعی آنان(مطالعه موردی: شهر ایلام)»، دریافتند که هرچه اعتماد شهروندان بالاتر، باشد، میزان مشارکت اجتماعی آنان نیز بیشتر است. همچنین اعتماد در ابعاد تعمیم‌یافته و بین فردی در میان شهروندان از میزان خوبی برخوردار است اما اعتماد در بعد نهادی نسبت ضعیفی دارد. بین سن و وضعیت تأهل افراد با میزان مشارکتشان نیز رابطه وجود دارد.

    یافته‌های پژوهش علیزاده اقدم، علمی و ملکوتی دیزج یکان (1391)، با عنوان «بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با اعتماد اجتماعی دبیران مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهرستان مرند»، دریافتند که میزان اعتماد اجتماعی دبیران در سطح بالایی بوده است. یافته‌ها همچنین نشان داد که عواملی مانند انتظار فایده، سنت‌گرایی و باورهای دینی با اعتماد اجتماعی رابطه مستقیم و بیگانگی اجتماعی با اعتماد اجتماعی رابطه معکوس داشته است.

   خادمی، ایروانی و دیندار(1390) در پژوهشی با عنوان «بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه‌های شهر جهرم)» دریافتند که بین متغیرهای شبکه روابط اجتماعی، عضویت در انجمن‌های داوطلبانه و اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. اما بین متغیرها پایگاه اقتصادی- اجتماعی، مقطع تحصیلی، نوع دانشگاه و اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود ندارد. نتایج نشان می‌دهد که میزان اعتماد اجتماعی 17 درصد پاسخگویان اعتماد کم، 75 درصد متوسط و 8 درصد زیاد است.

   محسني تبريزي، معيدفر و گلابي (1390) در پژوهشی با عنوان «بررسي اعتماد اجتماعي با نگاهي نسلي به جامعه» دریافتند که بين اعتماد اجتماعي نسل‌هاي سه‌گانه (نسل قبل از جنگ و انقلاب، نسل جنگ و انقلاب و نسل بعد از انقلاب و جنگ) تفاوت معناداري وجود دارد. بر اساس نتايج تحقيق اعتماد اجتماعي نسل ها، از ارزيابي نسل‌ها از انسجام هنجاري و نهادي در جامعه و تجربه‌هاي نسلي متاثر مي‌گردد.

   آراسته و رزقی شیرسوار (1388) پژوهشی با عنوان «ارزيابي سطح اعتماد اجتماعي در ميان دانشجويان مشغول به تحصيل در دانشگاه‌هاي كشور (نمونه موردي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران» انجام دادند. نتایج پژوهش نشان داد سطح مؤلفه‌هاي سهيم‌شدن، حسن‌ظن و همكاري در ميان دانشجويان ضعيف و سطح مؤلفه‌هاي صراحت، دموكراتيك‌بودن، روابط چهره به چهره، صداقت، دگر‌خواهي، پاسخگويي و مسئوليت و شفافيت در عملكرد در حد مطلوب ارزيابي شده است.

    یافته‌های پژوهش اوجاقلو و زاهدی(1384) با عنوان« بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان.» نشان داد که بین متغیر سنت‌گرایی و اعتماد تعمیم‌یافته‌ رابطه معناداری وجود ندارد. اما بین سنت‌گرایی و دو بعد اعتماد یعنی صراحت و صداقت رابطه معنادار مستقیمی وجود دارد. بین متغیر پایگاه اجتماعی و اعتماد تعمیم‌یافته هم رابطه معناداری مشاهده نشد، فقط یک بعد از پایگاه اجتماعی یعنی منطقه سکونت رابطه معنادار مستقیمی را با اعتماد اجتماعی نشان داد. اما بین تحصیلات پاسخگویان و اعتماد اجتماعی رابطه معنادار و مستقیمی وجود داشت. به‌طوری‌که هرچه سطح تحصیلات افراد بالا می‌رفت اعتماد آن‌ها هم سیر صعودی پیدا می‌کرد. بین متغیرهای سن، جنسیت، وضعیت تأهل، مدت اقامت در شهر، نوع زبان، میزان تماشای تلویزیون، رفتن به سینما با اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود نداشت.

  کاوسی و سلمانی پور نقلبري ( 1387) در پژوهشی با عنوان «بررسی میزان سطح اعتماد اجتماعی در میان دانشجویان شاهد و ایثارگر دانشگاه‌هاي دولتی و آزاد اسلامی»‌، دریافتند که بین میانگین رتبه هر یک از مؤلفه‌ها در دانشگاه‌هاي دولتی و آزاد تفاوت معنی‌داري وجود دارد به طوری‌که در میان دانشجویان ایثارگر و شاهد دانشگاه‌هاي دولتی مؤلفه‌هاي صراحت و حسن ظن داراي رتبه اول و دوم بوده ولی براي دانشجویان دانشگاه آزاد مؤلفه‌هاي دگرخواهی و دموکراتیک بودن داراي رتبه اول و دوم می‌باشد.

   نتایج پژوهش تاکاکورا²⁶ (2011) جهت بررسی تأثیر اعتماد اجتماعی بر رفتار سیگار کشیدن و مصرف الکل دانش­آموزان در ژاپن بر روی 3248 دانش­آموز 18-15 ساله نشان داد که اعتماد در سطح فردی با سیگار کشیدن و مصرف الکل در دانشجویان دختر و پسر رابطه منفی دارد. اعتماد در سطح مدرسه در دختران با سیگارکشیدن رابطه منفی دارد، اما در پسران این رابطه معنی­دار نیست. از طرف دیگر، اعتماد در سطح مدرسه با مصرف الکل در دختران و پسران رابطه معنی­دار نداشت.

    مروری بر سوابق تجربی داخلی و خارجی نشان می‌دهد که پژوهشگران متناسب با موضوع و محور مورد مطالعه خود، هر یک با رویکرد و از نقطه نظر متفاوتی به بررسی و مطالعه رابطه میان جنبه‌هایی از آثار اعتماد اجتماعی با متغیرهای گوناگون دیگر پرداخته‌اند. اما هیچ یک از پیشینه‌ها، به تحلیل وضعیت اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی کلان شهر تهران، با ابعاد پنج‌گانه‌ای که در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفته و ارتباط آن با متغیرهای زمینه‌ای مبادرت نورزیده‌اند، مسئله‌ای که پژوهش حاضر با به دنبال دستیابی به آن بوده است. لذا، پژوهش حاضر از این نظر دارای نوآوری است.

روش پژوهش

  پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی است و با تکنیک پیمایش و ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته ها، مقاطع و دانشکده‌های مختلف دانشگاه آزاد اسلامی، واحدهای شهر تهران، در نظر گرفته شدند که بر اساس آخرین آمار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آمار دانشجویان دانشگاه آزاد در تهران،  282515 نفر هستند. حجم نمونه  بر اساس جدول مورگان تعداد تقریبی 390 نفر بدست آمد که پژوهشگر به منظور غلبه بر مشکل پرسشنامه‌های ناقص، تعداد بیشتری را در میان دانشجویان توزیع کرد که در نهایت تعداد 400 پرسشنامه تکمیل و بررسی شد. نمونه مورد مطالعه با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای از میان واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انتخاب شدند.

جدول شماره 1: نمونه طبقه بندی شده

جدول جامعه آماری و حجم نمونه
واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی	جامعه آماری	حجم نمونه
علوم و تحقیقات	50000	108
تهران مرکزی	45000	96
تهران شرق	12500	29
تهران شمال	37500	81
تهران جنوب	40000	86
جمع کل	185000	400

 

ابزار اندازه‌گیری- در پژوهش حاضر از پرسشنامه «اعتماد اجتماعی» توسط صفاری نیا و شریف (1389) بر اساس نظریه جانسون (1993) که مشتمل بر پنج شاخص صداقت، صراحت، تمایلات همکاری جویانه، اطمینان و اعتمادکردن می‌باشد، طراحی شده است. پرسشنامه مذکور پس از ساخته شدن، از نظر مفهومی و دقت به كارگيري كلمات معادل و جمله‌بندي مناسب توسط چند تن از متخصصان روان‌شناسی مورد مقايسه و بازبيني قرار گرفته است. خرده مقیاس «رفتار مبتنی بر اعتماد کردن»، با مؤلفه‌های اعتماد به دوستان قدیمی خود، اعتقاد به اعتماد به دیگران در این روزگار، علاقه‌مندی به اعتماد دوستان و آشنایان نسبت به خود، بنا را بر اعتماد گذاشتن در جامعه، خرده مقیاس «تمایلات همکاری جویانه»، با مؤلفه‌های گرایش به کمک به آشنایانی که مشکلی داشته و نیاز به کمک دارند، تمایل به دلجویی و کمک‌رسانی به افراد نیازمند، تمایل به پس‌دادن اشیاء یا وسایلی که دوست یا همکاری نزد فرد جابگذارد، گرایش به همکاری با دیگران در زمینه‌های اجتماعی یا اقتصادی، گرایش به کمک فوری به نیازمندانی که به فرد مراجعه می‌کنند، مورد سنجش قرار می گیرد. همچنین خرده مقیاس «صراحت»، با مؤلفه‌های اعتقاد به ضرورت صرف زمان، امتحان و تجربه در ایجاد اعتماد، گرایش به رعایت اخلاق، انصاف و ... نسبت به گذشته، اعتقاد به همکاری به جای پرداختن به کارهای خود، اعتقاد به وجود امنیت بیشتر برای مردان نسبت به زنان در جامعه؛ و خرده مقیاس «صداقت» با مؤلفه‌های اعتقاد به نقش راستگویی و صداقت در حفظ اعتماد در جامعه، اعتقاد به صداقت دیگران در روابط، اعتقاد به نقش عدم صداقت در ایجاد درگیری‌ها و اختلاف‌های بین‌فردی، گرایش به صادق بودن با دوستان و آشنایان، اعتقاد به نقش فقدان صداقت در ایجاد درگیری‌ها و شکایت‌های مورد بررسی در دادسراها، و در نهایت ؛ خرده مقیاس «اطمینان» با اطمینان به تعهد و قول شفاهی دیگران، گرایش به اطمینان به دیگران در امور مالی، اطمینان به پیشنهادات دیگران و اطمینان به دیگران در امانتداری و پس دادن اموال و وسایل جاگذاشته شده نزد آنان مورد سنجش قرار می‌گیرد. نمره‌گذاری گویه­ها بر اساس مقیاس لیکرت پنج درجه ای به صورت «کاملاً موافق= 5»، «موافق= 4»، «نظری ندارم= 3»، «مخالف= 2» و «کاملاً مخالف= 1» انجام می شود. بنابراین، حداقل و حداکثر نمره کسب شده از این پرسشنامه به ترتیب برابر با 25 و 125 خواهد بود. لازم به ذکر است که گویه­ های 2، 4، 14، 15، 17، 18، 20، 23، 24 به صورت معکوس نمره‌گذاری شده‌اند.

   روایی پرسشنامه به روش روایی محتوایی و صوری مورد سنجش قرار گرفت . بدین‌ترتیب که پرسشنامه به همراه اهداف و فرضیه‌ها به چند نفر از استادان صاحب نظر در حوزه مربوطه داده شد و پس از تأیید ، به اجرا در آمد. پایایی پرسشنامه در پژوهش صفاری‌نیا و شریف (1389) با استفاده از روش آلفای کرونباخ، برای کل پرسشنامه برابر با 95/0 و برای پنج خرده مقیاس آن به ترتیب برابر با 97/0، 97/0، 96/0، 96/0 و 96/0 به دست آمد که میزان رضایت‌بخشی است.

یافته‌های پژوهش

الف: پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به عبارات پرسشنامه اعتماداجتماعی:

الف-1: پاسخ نمونه به عبارات مربوط به شاخص «اعتمادکردن» :

جدول شماره 2- پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به 5عبارت شاخص" اعتمادکردن" (فراوانی، درصد، میانگین وترتیب)

اعتمادکردن		کاملا  موافق،5	موافق،4	نظري  ندارم،3	مخالف،2	کاملا  مخالف،1	جمع	میانگین  1تا5	ترتیب
1_به دوستان قديمي خود اعتماد دارم.	فراواني	111	132	45	13	9	310	4.04	2
	درصد	35.8%	42.6%	14.5%	4.2%	2.9%	100%
2_معتقدم امروزه روزگاري است که به هيچکس نمي توان اعتماد کرد.	فراواني	79	94	58	66	14	311	2.49	5
	درصد	25.4%	30.2%	18.6%	21.2%	4.5%	100%
3_علاقه مندم که دوستان و آشنايانم نسبت به من اعتماد داشته باشند.	فراواني	167	103	35	4	1	310	4.39	1
	درصد	53.9%	33.2%	11.3%	1.3%	0.3%	100%
4_معتقدم در جامعه بايد بنا را بر بي اعتمادي نسبت به همه گذاشت، وگرنه عقب مي مانم و زيان مي کنم.	فراواني	46	47	71	105	41	310	3.15	4
	درصد	14.8%	15.2%	22.9%	33.9%	13.2%	100%
5_معتقدم واژه ها و عباراتي که در ذهنم نسبت به فرد خاصي دارم، به اعتماد و انتظار من از آن فرد رنگ و بو مي بخشد.	فراواني	74	168	39	16	8	305	3.93	3
	درصد	24.3%	55.1%	12.8%	5.2%	2.6%	100%
وضعیت کلی اعتمادکردن								3.60

درجدول فوق ملاحظه می‌شود، 

  دانشجویان مورد مطالعه "علاقه‌مندی به اعتماد دوستان و آشنايان" (موضوع عبارت 3 پرسشنامه)،  با میانگین 4.39 (در مقیاس 1 تا 5) و در رتبه اول اعتماد کردن، قرار داده ، ... درصورتیکه " در این روزگار به کسی اعتماد نکردن (عبارت 2 پرسشنامه)"، با میانگین 2.49، را در پائین‌ترین رده‌بندی (رتبه 5) دیده که به نحوی با آن مخالف بوده‌اند. در مجموع می‌توان ادعا نمود دانشجویان "وضعیت کلی اعتماد کردن" رابا میانگین 3.60 بیش از حدّ وسط 3ارزیابی نموده وآن را مؤثر ارزیابی کرده‌اند.  یافته‌ها نشان داد دانشجویان مورد مطالعه بیش از هرچیزی گرایش دارند که دوستان و آشنایانشان به آنان اعتماد داشته باشند و مورد اعتماد بودن را به عنوان اولویت اصلی بیان کرده‌اند. ضمن اینکه در اولویت بعدی اعتماد داشتنِ خود به دوستانشان را مهم اذعان کرده‌اند. وجود اعتماد متقابل میان دانشجویان با دوستان و آشنایان آنها برای آنان اهمیت زیادی داشته و این نشان‌دهندۀ اهمیت وجود اعتماداجتماعی در روابط اجتماعی و میان‌فردی است.

الف-2: پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به عبارات مربوط به شاخص «تمايلات همکاري جويانه»:

جدول شماره 3- پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به 5 عبارت شاخص" تمايلات همکاري جويانه" (فراوانی، درصد، میانگین وترتیب)

تمايلات همکاري جويانه		کاملا  موافق،5	موافق،4	نظري  ندارم،3	مخالف،2	کاملا  مخالف،1	جمع	میانگین  1تا5	ترتیب
6_اگر آشنايي به من مراجعه کند و درد و دل نمايد و مشکلي داشته باشد، دوست دارم که هر طور شده به او کمک کنم.	فراواني	153	130	14	10	1	308	4.38	2
	درصد	49.7%	42.2%	4.5%	3.2%	0.3%	100%
7_با ديدن فرد نيازمند از کمک به او خوشحال مي شوم و بلافاصله درصدد دلجويي و کمک رساني بر مي آيم.	فراواني	137	133	29	9	2	310	4.27	3
	درصد	44.2%	42.9%	9.4%	2.9%	0.6%	100%
8_معتقدم اگر آشنايي وسيله اي را در منزل من و يا همکاري چيزي را در محل کارم جا بگذارد، بلافاصله بايد با او همکاري­کنم و آن وسيله را در اولين فرصت به آن فرد برسانم.	فراواني	167	109	29	4		309	4.42	1
	درصد	54.0%	35.3%	9.4%	1.3%		100%
9_علاقه مندم در زمينه هاي اجتماعي و اقتصادي با ديگران همکاري کنم.	فراواني	112	142	46	8		308	4.16	4
	درصد	36.4%	46.1%	14.9%	2.6%		100%
10_اگر نيازمندي به من رجوع کند و تقاضاي کمک داشته باشد، او را فوراً از سر باز مي­کنم.	فراواني	14	27	63	125	77	306	2.27	5
	درصد	4.6%	8.8%	20.6%	40.8%	25.2%	100%
وضعیت کلی تمايلات همکاري جويانه								3.90

درجدول فوق ملاحظه می شود، 

دانشجویان مورد مطالعه " فراموش شده دیگران را به آنها برگرداندن"(موضوع عبارت 8 پرسشنامه)،  با میانگین 4.42 (در مقیاس 1 تا 5) در رتبه اول تمايلات همکاري جويانه قرارداده ، ... درصورتیکه "برآوردن نیاز نیازمندان(عبارت 10 پرسشنامه)"، با میانگین 4.16، در رتبه (آخر 5)دیده اند. در مجموع می توان ادعا نمود دانشجویان "وضعیت کلی تمايلات همکاري جويانه " رابا میانگین 3.90 در حد زیاد ارزیابی نموده و وجود آن را دردانشجویان قبول داشته اند. همکاری دانشجویان در این حوزه در زمینه برگرداندن اشیاء جامانده نزد آنان در اولویت اول بوده و در رتبه دوم آنان علاقه‌مند به همکاری و کمک به دوست یا آشنایی هستند که با آنان درد دل کرده و یا دچار مشکلی شده است. از نظر جامعه شناختی و روابط میان فردی، دانشجویان مورد مطالعه در این بعد از اعتماد اجتماعی، در سطح بالایی ارزیابی شده اند و علاقمندند که به افراد نیازمند و کسانی که دچار مشکل شده اند کمک کنند، این مهم نشان‌دهنده این است که جامعه مورد بررسی معتمد بوده و زمانی که نیاز باشد از همکاری و یاری افراد نیازمند دریغ نمی‌کند.

الف-3: پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به عبارات مربوط به شاخص «صراحت»:

جدول شماره 4- پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به 5 عبارت شاخص"صراحت" (فراوانی، درصد، میانگین وترتیب)

صراحت		کاملا  موافق،5	موافق،4	نظري  ندارم،3	مخالف،2	کاملا  مخالف،1	جمع	میانگین  1تا5	ترتیب
11_با صراحت معتقدم که به وجود آمدن اعتماد نياز به زمان، امتحان و تجربه دارد.	فراواني	164	114	23	4	2	307	4.41	1
	درصد	53.4%	37.1%	7.5%	1.3%	0.7%	100%
12_علاقه مندم که نسبت به گذشته، اخلاق و انصاف را بيشتر رعايت کنم.	فراواني	138	130	24	10	5	307	4.26	2
	درصد	45.0%	42.3%	7.8%	3.3%	1.6%	100%
13_فکر مي کنم در جامعه ما هر کس به دنبال کار خودش است تا همکاري با ديگران.	فراواني	110	121	52	21	3	307	4.02	3
	درصد	35.8%	39.4%	16.9%	6.8%	1.0%	100%
14_وقتي فرزندم يا يکي از بستگانم بخواهد به تنهايي در شب به محله ديگري برود، نگران او مي شوم و معتقدم که بايد با صراحت نگرانيم را با او در ميان بگذارم.	فراواني	99	119	46	33	8	305	272.12	4
	درصد	32.5%	39.0%	15.1%	10.8%	2.6%	100%
15_معتقدم مردان در مقايسه با زنان امنيت بيشتري در جامعه دارند.	فراواني	130	112	38	23	6	309	1.91	5
	درصد	42.1%	36.2%	12.3%	7.4%	1.9%	100%
وضعیت کلی صراحت								3.34

درجدول فوق ملاحظه می شود، 

دانشجویان مورد مطالعه " اعتماد را نیازمندزمان دانستن" (موضوع عبارت 11 پرسشنامه)،  با میانگین 4.41 (در مقیاس 1 تا 5) ودر رتبه اول صراحت قرارداده ، ... درصورتیکه "اعتقاد به امنیت بیشتر مردان(عبارت 15 پرسشنامه)"، با میانگین 1.91، رادر پائین ترین رده بندی (رتبه 5)دیده که به نحوی با آن مخالف بوده اند.

در مجموع می توان ادعا نمود دانشجویان "وضعیت کلی صراحت" رابا میانگین 3.34 کمی بیش از حد وسط 3ارزیابی نموده وصراحت دانشجویان را قبول داشته اند. دانشجویان مورد مطالعه در این بعد از اعتماد اجتماعی نیز نمره بالایی به دست آورده‌اند، آنان با صراحت معتقدند که ایجاد اعتماد نیازمند زمان است و نمی‌توان به سرعت، با شتاب و بدون تجربه به کسی اعتماد کرد، اما در این زمینه و زمانی که اعتماد شکل بگیرد رعایت اخلاق و انصاف بیشتری نیاز است. نکته قابل توجه اینکه آنان کمترین نمره را به تفاوت امنیت مردان و زنان داده اند، که این یافته بسیار قابل تأمل است!

 

الف- 4: پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به عبارات مربوط به شاخص «صداقت»:

جدول شماره 5- پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به 5 عبارت شاخص"صداقت " (فراوانی، درصد، میانگین وترتیب)

صداقت		کاملا  موافق،5	موافق،4	نظري  ندارم،3	مخالف،2	کاملا  مخالف،1	جمع	میانگین  1تا5	ترتیب
16_معتقدم که راستگويي و صداقت سبب حفظ اعتماد در جامعه ماست.	فراواني	164	99	27	11	6	307	4.32	1
	درصد	53.4%	32.2%	8.8%	3.6%	2.0%	100%
17_اگر بدهکاري بدهي خود را سر موقع نپردازد و دو سه بار مهلت بخواهد، فکر مي کنم صادق نيست و قصد دادن بدهي خود را به من ندارد.	فراواني	43	93	92	69	10	307	2.71	3
	درصد	14.0%	30.3%	30.0%	22.5%	3.3%	100%
18_معتقدم مردم به دليل عدم صداقتشان بيشتر با هم درگير مي شوند و اختلاف دارند.	فراواني	103	139	46	16	3	307	1.95	5
	درصد	33.6%	45.3%	15.0%	5.2%	1.0%	100%
19_علاقه مندم با دوستان و آشنايانم در زمينه هاي اجتماعي صادق باشم.	فراواني	115	147	35	7	3	307	4.19	2
	درصد	37.5%	47.9%	11.4%	2.3%	1.0%	100%
20_معتقدم وجود 8 ميليون پرونده ساليانه در دادسراها به دليل عدم صداقت مردم است.	فراواني	91	101	88	19	8	307	2.19	4
	درصد	29.6%	32.9%	28.7%	6.2%	2.6%	100%
وضعیت کلی صداقت								3.07

درجدول فوق ملاحظه می شود، 

دانشجویان مورد مطالعه " راستگوئی را دلیل اعتماددانستن" (موضوع عبارت 16 پرسشنامه)،  با میانگین 4.32 (در مقیاس 1 تا 5) ودر رتبه اول صداقت قرارداده ، ... درصورتیکه "درگیری واختلاف به دلیل عدم صداقت(عبارت 18 پرسشنامه)"، با میانگین 1.95، رادر پائین ترین رده بندی (رتبه 5)دیده که به نحوی با آن مخالف بوده اند.

در مجموع می توان ادعا نمود دانشجویان "وضعیت کلی صداقت" رابا میانگین 3.07 درحدوسط 3 ارزیابی نموده ودرصداقت تردید داشته اند. همانطور که جانسون اشاره می کند، صداقت یکی از ابعاد مهم اعتماد است، دانشجویان مورد مطالعه نیز در این بعد رتبه اول را به نقش و جایگاه صداقت و راستگویی در شکل گیری و ارتقاء اعتماد اجتماعی داده‌اند. همچنین گرایش به صادق بودن خود در ارتباط با دوستان و آشنایان را مهم تلقی کرده و آن را زمینه ساز شکل گیری اعتماد در روابط میان فردی و اجتماعی می‌دانند.

 

ب-5: پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به عبارات مربوط به شاخص «اطمينان»:

 

جدول شماره 6- پاسخ دانشجویان مورد مطالعه به 5 عبارت شاخص" اطمينان " (فراوانی، درصد، میانگین وترتیب)

اطمينان		کاملا  موافق،5	موافق،4	نظري  ندارم،3	مخالف،2	کاملا  مخالف،1	جمع	میانگین  1تا5	ترتیب میانگین
21_معمولاً به تعهد يا قول شفاهي ديگران اطمينان دارم.	فراواني	42	112	74	65	15	308	3.33	2
	درصد	13.6%	36.4%	24.0%	21.1%	4.9%	100%
22_علاقه مندم در امور مالي به ديگران اطمينان کنم.	فراواني	39	92	82	69	21	303	3.19	3
	درصد	12.9%	30.4%	27.1%	22.8%	6.9%	100%
23_معتقدم که امروزه مردم در کارها به دليل داشتن تجربيات منفي زياد از هم مي ترسند.	فراواني	97	147	45	12	5	306	1.96	5
	درصد	31.7%	48.0%	14.7%	3.9%	1.6%	100%
24_معتقدم اگر کسي يک پيشنهاد به من داشته باشد نبايد ريسک کنم و هر کس هر چيزي را گفت قبول کنم.	فراواني	63	90	44	69	38	304	2.77	4
	درصد	20.7%	29.6%	14.5%	22.7%	12.5%	100%
25_چيزي را در محل کسب کسي جا گذاشته ام و اطمينان دارم در صورت مراجعه به آن محل، آن چيز را به من برمي­­گرداند.	فراواني	48	116	91	44	8	307	3.50	1
	درصد	15.6%	37.8%	29.6%	14.3%	2.6%	100%
وضعیت کلی اطمينان								2.95

درجدول شماره فوق ملاحظه می شود، 

دانشجویان مورد مطالعه " اطمینان به امانت داری مردم" (موضوع عبارت 25 پرسشنامه)، را با میانگین 3.50 (در مقیاس 1 تا 5) ، در رتبه اول اطمینان ارزیابی نموده، ... درصورتیکه "ترس مردم از همدیگر به دلیل تجربیات منفی(عبارت 25 پرسشنامه)"را با میانگین 1.96، در پائین ترین رده بندی (رتبه 5)دیده و به نحوی با آن مخالفت کرده اند.

در مجموع می توان ادعا نمود دانشجویان "وضعیت کلی اطمینان" رابا میانگین 2.95 در حد وسط 3دیده واطمینان را در دانشجویان تایید نکرده اند. در این بعد از اعتماد اجتماعی، دانشجویان مورد مطالعه، اطمینان به دیگران را در امانتداری و حفظ و نگهداری از اشیاء جامانده‌شان نزد آنان در حد بالایی ارزیابی کرده اند، و اذعان داشته اند که در صورت وجود اعتماد اجتماعی به دیگران، حتی قول یا تعهد شفاهی آنان برای ایجاد اطمینان نزد ایشان کفایت می‌کند، اما در مجموع این بعد از اعتماد اجتماعی نزد دانشجویان مورد مطالعه در حد متوسط بوده است.

 

ب :جمع بندی وضعیت متغیر اصلی پژوهش

ب -1- جمع بندی توصیفی وضعیت متغیر اصلی پژوهش

 

 

 

 جدول شماره  7- وضعیت اعتماد اجتماعی در میان دانشجویان مورد مطالعه

	اعتمادکردن	تمايلات همکاري  جويانه	صراحت	صداقت	اطمينان	اعتماداجتماعي
میانگین از5	3.61	3.91	3.35	3.07	2.93	3.38
تعداد	280	283	280	280	280	283
انحراف استاندارد	0.54	0.43	0.40	0.41	0.58	0.26

درجدول فوق ملاحظه می شود، دانشجویان به ترتیب شاخص های تمايلات همکاري جويانه با میانگین 3.91، اعتمادکردن با میانگین 3.61، صراحت با میانگین 3.35و صداقت با میانگین 3.07،  با میانگین بیش از حدمتوسط ولی اطمينان با میانگین 2.93، کمترازحدمتوسط دیده اند. وضعیت کلی اعتماد اجتماعی نیز توسط دانشجویان مورد مطالعه با میانگین 3.38 بیش از حد وسط دیده شده است.

 

 

ب-2 : بررسی تحلیلی وضعیت اعتماد اجتماعی و شاخص‌های 5 گانه آن

جدول شماره  8- آزمون دوجمله ای²⁸  به منظور بررسی وضعیت  اعتماد اجتماعی و شاخص‌های آن

		طبقات	تعداد	نسبت  مشاهده شده	نسبت  موردآزمون	سطح معنی داری
اعتمادکردن	گروه 1	<= 3	56	0.18	0.5	.000(a)
	گروه 2	> 3	255	0.82
	جمع		311	1
تمايلات  همکاري  جويانه	گروه 1	<= 3	8	0.03	0.5	.000(a)
	گروه 2	> 3	307	0.97
	جمع		315	1
صراحت	گروه 1	<= 3	67	0.22	0.5	.000(a)
	گروه 2	> 3	242	0.78
	جمع		309	1
صداقت	گروه 1	<= 3	165	0.53	0.5	.255(a)
	گروه 2	> 3	144	0.47
	جمع		309	1
اطمينان	گروه 1	<= 3	171	0.55	0.5	.069(a)
	گروه 2	> 3	138	0.45
	جمع		309	1
اعتماد  اجتماعي	گروه 1	<= 3	21	0.07	0.5	.000(a)
	گروه 2	> 3	294	0.93
	جمع		315	1
a Based on Z Approximation.

نتایج آزمون دوجمله ای براساس جدول فوق، نشان می‌دهد، دراعتماد کردن، تمايلات همکاري جويانه ، صراحت و اعتماد اجتماعی، نسبت پاسخ های بزرگتر از (موافقت) از نسبت پاسخ های کمتر از 3 (مخالف) بیشتر بوده وآزمون دوجمله ای تفاوت نسبت‌ها را معنی دار نشان می‌دهد(sig=0.000<0.05)، یعنی دانشجویان: اعتماد کردن، تمايلات همکاري‌جويانه‌، صراحت و نهایتا اعتماد اجتماعی، را تایید کرده‌اند ولی صداقت واطمینان را قبول نداشته‌اند (sig>0.05)، - نسبت پاسخ های کمتر از 3 با نسبت پاسخ های بیشتر از 3 تفاوت معنی داری درسطح اطمینان 95 درصد ندارد.

 

ج : مقایسه دانشجویان زن ومرد در اعتماد اجتماعی 

جدول شماره 9- آزمون t  مستقل (T-Test, Group Statistics) به منظور مقایسه 

اعتماد اجتماعی دردانشجویان زن ومرد

	جنسيت	تعداد	میانگین	سطح معنی داری
اعتمادکردن	مرد	162	3.67	0.048
	زن	118	3.54
تمايلات همکاري جويانه	مرد	165	3.92	0.37
	زن	118	3.88
صراحت	مرد	163	3.38	0.167
	زن	117	3.31
صداقت	مرد	163	3.07	0.917
	زن	117	3.07
اطمينان	مرد	163	2.95	0.514
	زن	117	2.91
اعتماداجتماعي	مرد	165	3.40	0.87
	زن	118	3.35

براساس نتایج آزمون t  مستقل در جدول فوق ملاحظه می‌شود، تنها دراعتمادکردن از شاخص‌های اعتماد اجتماعی بین دانشجویان زن ومرد تفاوت معنی‌داری دیده می‌شود(sig<0.05)، اعتمادکردن در دانشجویان مرد موردمطالعه بیشتر بوده است.

 

نمودار شماره 1 -  مقایسه میزان اعتماد اجتماعی وشاخص‌های آن در دانشجویان زن و مرد

د: رابطه بین اعتماد اجتماعی (وشاخص های آن)، با برخی ویژگی های جمعیت شناختی 

جدول شماره 10- ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن وآزمون معنی داری آن به منظور بررسی رابطه بین شاخص های اعتماد اجتماعی با برخی ویژگی های جمعیت شناختی

	همبستگی های غیر پارامتری		سن	سال ورود  به دانشگاه	مقطع تحصيلي	وضعيت مالي  خانواده
Spearman's  rho	اعتمادکردن	ضریب همبستگی	.142(*)	0.031	.148(*)	0.03
		Sig. (2-tailed)	0.017	0.606	0.016	0.643
		N	279	273	263	239
	تمايلات  همکاري جويانه	ضریب همبستگی	-0.038	0.002	-0.097	.145(*)
		Sig. (2-tailed)	0.526	0.972	0.116	0.024
		N	282	276	266	242
	صراحت	ضریب همبستگی	-0.057	-0.013	-0.053	0.011
		Sig. (2-tailed)	0.347	0.825	0.39	0.861
		N	279	274	264	240
	صداقت	ضریب همبستگی	-0.088	-0.009	-.122(*)	-0.003
		Sig. (2-tailed)	0.142	0.876	0.048	0.962
		N	279	274	264	240
	اطمينان	ضریب همبستگی	-0.032	0.052	-0.071	0.076
		Sig. (2-tailed)	0.597	0.395	0.252	0.241
		N	279	274	264	240
	اعتماداجتماعي	ضریب همبستگی	-0.011	0.038	-0.06	0.082
		Sig. (2-tailed)	0.856	0.524	0.327	0.204
		N	282	276	266	242
* Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).

درجدول فوق مشاهده می شود، بین میزان اعتماد کردن با سن و مقطع تحصیلی دانشجویان رابطه مثبت ومعنی دار وجوددارد (sig<0.05)، 

بین میزان تمايلات همکاري جويانه با وضعيت مالي خانواده دانشجویان هم رابطه مثبت ومعنی دار وجوددارد(sig<0.05)، 

بین میزان صداقت با مقطع تحصیلی دانشجویان رابطه منفی ومعنی دار وجوددارد (sig<0.05)، 

 

ر: مقایسه دانشجویان مجرد و متأهل در اعتماد اجتماعی

 جدول شماره 11- آزمون t  مستقل (T-Test, Group Statistics) به منظور مقایسه اعتماد اجتماعی  دردانشجویان مجرد و تأهل

	وضعيت تأهل:.	تعداد	میانگین	سطح معنی داری
اعتمادکردن	مجرد	162	3.56	0.006
	متاهل	102	3.75
تمايلات همکاري جويانه	مجرد	163	3.94	0.129
	متاهل	104	3.86
صراحت	مجرد	161	3.39	0.128
	متاهل	104	3.31
صداقت	مجرد	161	3.08	0.626
	متاهل	104	3.05
اطمينان	مجرد	161	2.89	0.283
	متاهل	104	2.97
اعتماداجتماعي	مجرد	163	3.37	0.635
	متاهل	104	3.39

براساس نتایج آزمون t  مستقل در جداول فوق ملاحظه می شود، تنها در اعتمادکردن از شاخص‌های اعتماد اجتماعی بین دانشجویان زن ومرد تفاوت معنی‌داری دیده می‌شود(sig<0.05)، اعتمادکردن در دانشجویان متأهل موردمطالعه بیشتر بوده است.

 

 

 

نمودارشماره 2-  مقایسه اضطراب امتحان واعتماد اجتماعی و وابستگی به اینترنت دردانشجویان مجرد ومتاهل

 

ز: نقش وضعیت مالی خانواده دانشجویان بر اعتماد اجتماعی 

جدول شماره  12- اعتماد اجتماعی به تفکیک وضعیت مالی دانشجویان مورد مطالعه

	وضعیت مالی	N	میانگین	انحراف استاندارد
اعتمادکردن	خوب	70	3.57	0.59
	متوسط	158	3.67	0.53
	ضعيف	11	3.58	0.59
	جمع	239	3.63	0.55
تمايلات همکاري جويانه	خوب	70	3.81	0.45
	متوسط	161	3.93	0.41
	ضعيف	11	4.06	0.52
	جمع	242	3.90	0.43
صراحت	خوب	70	3.35	0.47
	متوسط	159	3.37	0.36
	ضعيف	11	3.33	0.45
	جمع	240	3.36	0.40
صداقت	خوب	70	3.03	0.49
	متوسط	159	3.08	0.36
	ضعيف	11	2.95	0.31
	جمع	240	3.06	0.40
اطمينان	خوب	70	2.89	0.58
	متوسط	159	2.93	0.57
	ضعيف	11	3.20	0.40
	جمع	240	2.93	0.57
اعتماداجتماعي	خوب	70	3.33	0.28
	متوسط	161	3.40	0.24
	ضعيف	11	3.41	0.17
	جمع	242	3.38	0.26

 

جدول شماره 13- آزمون آنالیز واریانس یک سویه29 به منظور مقایسه اعتماد اجتماعی   براساس سطوح وضعیت مالی دانشجویان
		Sum of  Squares	df	Mean  Square	F	Sig.
اعتمادکردن	بین گروه‌ها	0.5	2	0.2	0.782	0.459
	درون گروه‌ها	71.0	236	0.3
	جمع	71.5	238
تمايلات همکاري جويانه	بین گروه‌ها	1.0	2	0.5	2.635	0.074
	درون گروه‌ها	43.5	239	0.2
	جمع	44.5	241
صراحت	بین گروه‌ها	0.0	2	0.0	0.128	0.88
	درون گروه‌ها	38.3	237	0.2
	جمع	38.3	239
صداقت	بین گروه‌ها	0.3	2	0.1	0.889	0.412
	درون گروه‌ها	38.9	237	0.2
	جمع	39.2	239
اطمينان	بین گروه‌ها	0.9	2	0.5	1.45	0.237
	درون گروه‌ها	76.5	237	0.3
	جمع	77.4	239
اعتماداجتماعي	بین گروه‌ها	0.2	2	0.1	1.656	0.193
	درون گروه‌ها	15.5	239	0.1
	جمع	15.7	241

براساس نتایج آزمون آنالیزواریانس یکسویه سطوح مالی دانشجویان برمیزان اعتماد اجتماعی و شاخص‌های تأثیری نداشته است (sig>0.05) .

بحث و نتیجه گیری

   پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت اعتماد اجتماعی و ابعاد آن در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران، طراحی و اجرا شده است. خرده مقیاس های اعتماد اجتماعی در پژوهش حاضر بر اساس نظریه جانسون (1993) و در پنج بعد رفتار مبتنی بر اعتماد کردن، صراحت، اطمینان، صداقت و تمایلات همکاری جویانه مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است. از نظر جانسون، اعتماد امر ثابتی نیست، بلکه جنبه‌ای از روابط است که به‌صورت مداوم در حال تغییر و تحول است. از نظر او هر آنچه افراد انجام می‌دهند و سطح اعتماد را در روابط، افزایش یا کاهش می‌دهند،  در ایجاد و حفظ اعتماد در روابط دوجانبه و کنش‌های دوطرفه از اهمیت زیادی برخوردار است (محسنی تبریزی، 1390). به نظر جانسون افراد وقتی قابل اعتمادند که نسبت به طرف مقابل، ابراز استقبال، حمایت و همکاری کنند، همانند زمانی که نسبت به صراحت و افشاگری او پاسخ و عکس‌العمل مساعد متقابل نشان می‌دهند. به باور جانسون پذیرش شاید اولین و عمیق‌ترین عنصر در یک رابطه باشد، بنابراین اعتماد بین‌فردی از طریق مخاطره و تأیید ایجاد و از طریق مخاطره و عدم تأیید نابود می‌گردد، بدون مخاطره اعتمادی وجود ندارد و رابطه نمی‌تواند پیش رود (خادمی و همکاران، 1390). جانسون معتقد است که در یک رابطۀ مبتنی بر اعتماد بین دو یا چند نفر، عناصری وجود دارند که عبارتند از صراحت و بازبودن، سهیم کردن، پذیرش، حمایت، تمایلات همکاری‌جویانه، روابط مبتنی بر اعتماد، اعتماد کردن و قابل اعتماد بودن.

 با توجه به اهمیتی که اعتماد به عنوان یک سازه اجتماعی دارد، وجود آن باعث روان‌تر شدن کارکردهای یک سازمان، نهاد و نی تعاملات اجتماعی افراد می‌شود و نبود آن در کارکرد سازمان‌ها و تعاملات اجتماعی خلل ایجاد می‌کند(علیزاده اقدم و همکاران، 1391: 169). از این‌رو، اعتماد در فضای دانشگاه، به ویژه میان دانشجویان با یکدیگر و همچنین با کادر علمی و اجرایی دانشگاه از اهمیت بالایی برخوردار است. پایین بودن سطح اعتماد اجتماعی در فضای دانشگاه، زنگ خطری است برای مسئولین و دست‌اندرکاران. چرا که هزینه‌های مادی و معنوی گزافی برای تحصیل در آموزش عالی چه از جانب خانواده‌ها و چه از جانب مراکز آموزشی صرف می‌شود و در صورت پایین بودن اعتماد اجتماعی در این حوزه، مسلما بخشی از این هزینه ها (مادی و معنوی) به هدر خواهد رفت. بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که دانشجویان «وضعیت کلی اعتماد کردن» رابا میانگین 3.60 بیش از حد وسط 3ارزیابی نموده وآن را موثر ارزیابی کرده اند. «وضعیت کلی تمايلات همکاري جويانه» را با میانگین 3.90 بیش در حد زیاد ارزیابی نموده و وجود آن را در دانشجویان قبول داشته‌اند. «وضعیت کلی صراحت» را با میانگین 3.34 کمی بیش از حد وسط 3ارزیابی نموده وصراحت را قبول داشته‌اند. «وضعیت کلی صداقت» رابا میانگین 3.07 درحدوسط 3 ارزیابی نموده و در صداقت تردید داشته‌اند. «وضعیت کلی اطمینان» رابا میانگین 2.95 در حد وسط 3دیده واطمینان را در دانشجویان تأیید نکرده‌اند. همانطور که ذکر شد زتومگا، گيدنز و كلمن، نقش مثبتي براي اعتماد اجتماعي قائل هستند و وجود آن را مهم، ضروری و ارزشمند تلقی می‌کنند. به اعتقاد کلمن، اعتماد اجازه مي‌دهد كه افراد به راحتي با يكديگر ارتباط برقرار كنند و به واسطه اين تسهيل كنش است كه از اعتماد به عنوان يكي از مهمترين ابعاد سرمايه  اجتماعي ياد مي‌شود. پژوهش حاضر نشان داد که وضعیت کلی اعتماد اجتماعی توسط دانشجویان مورد مطالعه با میانگین 3.38 بیش از حد وسط دیده‌شده است. یافته‌ها همچنین مبین این موضوع‌اند که تنها در اعتمادکردن از شاخص های اعتماد اجتماعی بین دانشجویان زن و مرد تفاوت معنی‌داری دیده می‌شود، اعتمادکردن در دانشجویان مرد مورد مطالعه بیشتر بوده است. یافته‌های پژوهش حاضر درباره رابطه میان جنسیت و میزان اعتماد، با نتایج پژوهش‌های سیدان و عبدالصمدی (1390)، قریشی و صداقت (1388) و افشانی و همکاران (1388) همسو است، چرا که یافته‌های پژوهش افشانی و همکارانش نیز نشان داد که اعتماد اجتماعی در میان مردان بیش از زنان است. ولی یافته‌های پژوهش حاضر با نتایج پژوهش‌های فرقانی و مهاجری(1397) و اجاقلو و زاهدی (1387)، ناهمسو است. چرا که یافته‌های پژوهش آنان نشان داد میان جنسیت و اعتماد اجتماعی رابطه معناداری وجود ندارد. اعتماد اجتماعی به عنوان یکی از شاخص‌های سرمایۀ اجتماعی، یکی از حوزه‌هایی است که نابرابری‌های جنسیتی در آن مشاهده می‌شود. یافته‌های برخی پژوهش‌ها نشان از اندک‌تربودن سطح دستیابی زنان به مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی از جمله میزان اعتماد دارد. نابرابری‌های موجود میان زنان و مردان در دستیابی به منابع، دست‌یابی ناکافی زنان به منابع سرمایه‌های اجتماعی و وجود تبعیض جنسیتی در جامعه، احتمالا از عوامل زمینه‌ساز کمتربودن میزان اعتماد اجتماعی در میان زنان نسبت به مردان است. به منظور ارتقاء سطح اعتماد اجتماعی زنان، و پیشگیری از آسیب‌های احتمالی و حتمی این حوزه، و به منظور کاهش نابرابری‌های جنسیتی پیشنهاد می‌شود نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط در این زمینه اقدامات سازمانی رسمی و غیررسمی را مدّ نظر قرار دهند.

 یافته‌ها همچنین نشان می‌دهند، نشان داد تنها دراعتمادکردن از شاخص‌های اعتماد اجتماعی بین دانشجویان مجرد و متأهل تفاوت معنی‌داری دیده می‌شود، اعتمادکردن در دانشجویان متأهل مورد مطالعه بیشتر بوده است. یافته‌های پژوهش حاضر در خصوص رابطه میان وضعیت تأهل با اعتماد اجتماعی، با نتایج قریشی و صداقت(1388) همسو است ولی با یافته‌های پژوهش‌های فرقانی و مهاجری (1397) و اجاقلو و زاهدی، ناهمسوست. در تحلیل بالاتربودن اعتماد اجتماعی در دانشجویان متأهل شاید بتوان به این نکته اشاره کرد که با درگیرشدن افراد در زندگی مشترک و افزایش مسئولیت‌های آنان در قبال همسر، فرزندان و درمجموع؛ خانواده، و ایفای نقش در کنار آنان، گرایش‌های دیگرخواهانه دانشجویان متأهل را تقویت کرده و این امر در نهایت منجر به افزایش اعتماد آنان می‌شود. به عبارت دیگر، ساختار حاکم بر روابط دانشجویان مجرد و متأهل مورد مطالعه، نوعی ناهمگونی را در زمینه اعتماد آنان ایجاد کرده و پیچیده بودن بافت جامعه مورد مطالعه (کلان‌شهر تهران) احتمالا در پدیدآمدن این ناهمگونی میان این دو گروه نقش داشته‌است.

براساس نتایج آزمون آنالیز واریانس یکسویه سطوح مالی دانشجویان بر اعتماد اجتماعی وشاخص‌های  آن تأثیری نداشته است. به عبارت دیگر، میان سرمایه اقتصادی و اعتماد اجتماعی دانشجویان رابطه معنی‌داری دیده نشد. لذا، پژوهش حاضر در این زمینه با دیدگاه های جامعه شناختی کلمن، اینگلهارت و بوردیو در زمینه وجود رابطه میان سرمایه اقتصادی و اعتماد اجتماعی، همسویی و  مطابقت ندارد. در حقیقت، میزان اعتماد اجتماعی دانشجویان مورد مطالعه، ارتباطی به وضعیت مالی آنان نداشته است و اعتماد دانشجویان از عوامل دیگری سرچشمه می‌گیرد که انجام پژوهش‌های بیش‌تر و عمیق‌تری در این زمینه ضروری است. یافته‌های پژوهش حاضر با یافته‌های پژوهش خادمی و همکاران (1390)، درزمینه عدم وجود رابطه معنادار میان پایگاه اقتصادی دانشجویان با اعتماد اجتماعی آنان، دارای همسویی و همخوانی است. نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های قریشی و صداقت(1388) و اجاقلو و زاهدی(1387) که نشان داد وضعیت اقتصادی با میزان اعتماد رابطه دارد، همسویی ندارد.

نتایج پژوهش نشان داد، سطح اعتماد اجتماعی به طور کلی در میان دانشجویان بیش از حد متوسط است. این مهم، نشان‌دهنده این است که جامعه جوان ایرانی در حال حاضر معتمدانه‌تر به روابط اجتماعی و میان فردی و گروهی نگریسته و اعتماد بیشتری  به ساختارهای گوناگون در حوزه های روحی-روانی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی جامعه ایران ابراز می‌دارد. این یافته، میزان اعتماد و اعتقاد بیشتر جوانان و اقشار تحصیل‌کرده به سیاستگذاری‌های که مسئولین امور اجتماعی- سیاسی-فرهنگی در پی گرفته‌اند، را نشان می‌دهد. یافته‌های تحقیق  مؤید نظریات «گیدنز» در باب مفاهیم اعتماد اجتماعی است، همچنین از آنجا که شاخص‌های اعتماد اجتماعی در پژوهش حاضر بر اساس دیدگاه جانسون اقتباس شده بود، یافته‌های پژوهش نیز بر اساس دیدگاه جانسون قابل بحث و تأمل  است. یافته‌های پژوهش درباره میزان اعتماد اجتماعی با یافته‌های فرقانی و مهاجری (1397) و علیزاده اقدم، علمی و ملکوتی دیزج یکان (1391)، خادمی و همکاران (1390) در خصوص سطح متوسط و کمی بالاتر از حد متوسط در اعتماد اجتماعی دانشجویان، دارای همسویی نسبی است. یافته‌های پژوهش حاضر در خصوص میزان اعتماد اجتماعی با بخشی از یافته‌های زمانی و کرمانی‌نصرآبادی (1391)، مبنی بر پایین بودن سطح اعتماد اجتماعی، همسویی ندارد. در تحلیل عدم انطباق یا فقدان همسویی میان نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های زمانی و کرمانی نصرآبادی می‌توان اذعان کرد که احتمالا این عدم انطباق ناشی از جامعه آماری متفاوت پژوهش‌هاست. چرا که پژوهش مذکور، سطوح  و میزان اعتماد اجتماعی را در میان کاربران معتاد به اینترنت مورد سنجش قرار داده‌اند و به نظر می‌رسد دلیل پایین بودن سطح اعتماد در میان نمونه مورد بررسی پژوهش مذکور، متغیر وابستگی به اینترنت باشد. یافته‌ها همچنین با نتایج پژوهش موسوی و اسدنژاد احمدآبادی (1394)، همسو نیست چرا که پژوهش مذکور اعتماد در فضای مجازی را مورد سنجش قرار داده  است که به نظر می‌رسد پیش‌نیازهای آن با اعتماد در دنیای حقیقی متفاوت باشد.

با توجه به یافته‌های پژوهش که نشان داد میزان و سطوح اعتماد اجتماعی در میان دانشجویان مرد مورد مطالعه بیشتر از زنان مورد مطالعه است، پیشنهاد می‌شود برای شناخت علل تفاوت میزان اعتماد میان مردان و زنان پژوهش‌های عمیق‌تری انجام شود. همچنین توصیه می شود برای تقویت میزان اعتماد دانشجویان زن، از سوی نهادها، ارگانها، مؤسسات ذی ربط، رسانه ها و فعالان حوزه زنان، برنامه ریزی ها و  اقدامات لازم انجام شود، چرا که نقش  و جایگاه زنان در خانواده نیز از اهمیت بالاتری برخوردار بوده و ارتقاء و تقویت میزان اعتماد اجتماعی آنان، به تقویت میزان اعتماد اجتماعی در میان اعضای خانواده نیز منجر خواهد شد. یافته‌ها همچنین نشان داد که میزان اعتماد در میان دانشجویان متأهل بیشتر از میزان اعتماد اجتماعی دانشجویان مجرد است، لذا پیشنهاد می شود برای تقویت میزان اعتماد در میان دانشجویان مجرد نیز از سوی دانشگاه و مراکز آموزشی، کارگاه‌های آموزشی و ... اقدامات لازم صورت پذیرد. به پژوهشگران آتی پیشنهاد می‌شود عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی دانشجویان(به ویژه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی) مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته و با تقویت و ارتقاء سطوح اعتماد اجتماعی در میان دانشجویان، زمینه ارتقاء سرمایه اجتماعی آنان نیز فراهم شود. محدودیت پژوهش حاضر این است که با توجه به آنکه پژوهش حاضر در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای شهر تهران انجام شده، لذا تعمیم یافته‌های آن به دانشجویان دیگر دانشگاه‌ها و دیگر شهرها باید با رعایت جوانب احتیاط علمی انجام شود.

 

منابع فارسی

-       انعام، راحله.(1380). بررسي اعتماد بين شخصي در ميان روستاييان شهريار، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه الزهراء.

-       احمری طهران، هدی؛ حیدری، اکرم؛ کچویی ، احمد؛ مقیسه ، مریم؛ و ایرانی، آزاد (1387). همبستگی بین نگرش به امور مذهب و افسردگی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 3.

-       آراسته، حميد رضا و شيرسوار، هادي رزقي (1388). ارزيابي سطح اعتماد اجتماعي در ميان دانشجويان مشغول به تحصيل در دانشگاههاي كشور(نمونه موردي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران). پژوهش نامه علوم اجتماعي، سال سوم، شماره دوم، تابستان. 

-       اوجاقلو، سجاد و زاهدی، محمد جواد (1384). بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان. مجله جامعه شناسی ایران، دوره 6، شماره 4، 125-92.

-       پورمحمدی، علی اصغر (1378). اعتماد به تلویزیون و عوامل مؤثر بر آن. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی.

-       جوادی بورا، علی و هاشم نژاد ابرسی، فاطمه (1396). بررسی تأثیر میزان استفاده از رسانه های جمعی بر میزان اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد قائم شهر در سال 1396. دوفصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی، دوره 3، شماره 5، پاییز و زمستان . 111- 126

-       خادمی، بهبود ؛ ایروانی، محمدرضا و دیندار، الهام (1390). بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد در بین دانشجویان (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه‌های شهر جهرم) . فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال پنجم، شماره سیزدهم، 158-125.

-       خادمی، بهبود؛ ایروانی، محمدرضا؛ دیندار، الهام (1390). بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان(مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه‌های شهر جهرم) . فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر. سال پنجم، شماره 13.

-       شارع پور، محمود (1380). فرسايش سرمايه اجتماعي و پيامدهاي آن. نامه انجمن جامعه شناسي،  سال اول، شماره يك.

-       شارع‌پور، محمود؛ رزاقی، نادر؛ غلام‌زاده، خلیل (1390). بررسی رابطه انواع اعتماد با اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران. مجله مطالعات اجتماعی ایران. دوره 4، شماره 3.

-       صفاری نیا، مجید(1391).آزمون های روانشناسی اجتماعی و شخصیت. انتشارات کتاب ارجمند.

-       عباس­زاده، محمد (1383). عوامل مؤثر بر شکل گیری اعتماد اجتماعی دانشجویان. فصلنامه رفاه اجتماعی، 4، 40-32.

-       علیزاده اقدم، محمد باقر؛ علمی، محمود و ملکوتی دیزج یکان، عبدالحسین (1391). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با اعتماد اجتماعی دبیران مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهرستان مرند. فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی. سال بیست و سوم، شماره پیاپی 47. شماره سوم، 184-167.

-       فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه (1397). رابطه میان میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان. فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال چهارم، شماره 13، بهار 1397.

-       فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه(1397). وضعیت اعتماد جوانان به شبکه‌های اجتماعی در شهر تهران. مطالعات فرهنگ ارتباطات، دوره 19، شماره 41(مسلسل 73)، 31-53.

-       قریشی، فخرالسادات و صداقت، کامران (1388). بررسی نقش عوامل فرهنگی-اجتماعی مرتبط بر شکل‌گیری اعتماد اجتماعی شهروندان تبریز، مجله جامعه‌شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، شماره پیاپی 36، 102-75.

-       كلمن، جيمز (1377). بنياد نظريه­هاي اجتماعي. ترجمه: منوچهر صبوري تهران: نشر ني .

-       کافی، مهدی (1380). اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامه اطلاع رسانی نمایه پژوهش، 5، 55-46.

-       گیدنز، آنتونی (1377). پیامدهای مدرنیته. ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

-       محسنی تبریزی، علیرضا  (1380). بررسی مفهوم اعتماد با رویکرد روان­شناختی- اجتماعی. فصلنامه اطلاع رسانی نمایه پژوهش، 18، 35-30.

-       محسنی تبریزی، علیرضا؛ معیدفر، سعید؛ گلابی، فاطمه (1390). بررسی اعتماد اجتماعی با نگاهی نسلی به جامعه. جامعه شناسی کاربردی. سال 22، شماره پیاپی(41). شماره اول.

-       معتمد نژاد، کاظم و همکاران (1394). بررسي رابطه میزان مصرف رسانه ها و میزان سرمایه اجتماعی شهروندان تهرانی، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره شش، سال سوم.

-       نوابخش، مهرداد؛ رضایی، محمد و رحیمی، ماریا (1393). بررسی رابطه میزان اعتماد شهروندان با میزان مشارکت اجتماعی آنان( مطالعه موردی: شهر ایلام). فصلنامه مطالعات جامعه شناختی شهری، سال چهارم، شماره 10.

 

-       Delihey, J., & Kenneth, N. (2002). Who trust? The origins of social trust in seven nations. New York: Warner Books.

-       Karen, R. (1994). Becoming attached: Unfolding the mystery of the infant-mother bond and its impact on later life. New York: Warner Books.

-       Takakura, M. (2011). Does social trust at school affect students’ smoking and drinking behavior in Japan? Social Science & Medicine, 72, 299-306.

 

 

 

 

 

 

 

Analysis of social trust status and its dimensions

Among the students of Islamic Azad University of Tehran

Abstract

The present study was designed and conducted to analyze the status of social trust and its dimensions among students of the Islamic Azad University of Tehran.

The research method is descriptive and is a questionnaire with survey technique and measurement tool. For this purpose, a sample of 400 people from all students of the Islamic Azad University of Tehran in 1398 (282,515 people) was selected and the 25-item "Social Trust" questionnaire of Saffarinia and Sharif (2010), including five indicators of honesty, frankness, cooperative tendencies, Confidence and trust, adapted from Johnson's theory, responded. Analysis of the research data showed that the general status of "cooperative tendencies" in the studied students was evaluated with an average of 3.90 above average and high. The overall status of "frankness" with an average of 3.34 slightly above average (3), the general status of "honesty" with an average of 3.07 on average, the general status of "confidence" with an average of 2.95 in the average of 3 have been seen and evaluated. The overall status of social trust was observed by the students with an average of 3.38 above average.Findings also indicate that only in "trust" of the indicators of social trust between male and female students is seen a significant difference (sig <0.05), trust in male students was higher.

Keywords: social trust, honesty, frankness, cooperative tendencies, trust, confidence

22

 

---

[1]  Trustee

[2]  Truster

[3]  . Georg Simmel

[4]  .Faith

[5]  - social trust

[6]  - Delihey        

[7]  - Colman

[8]  - Kail & Cavanaugh

[9]  - Rosenthal, Gurney & Moore

[10]  -Weber

[11]  - Lohman

[12]  - Newton

[13]  Social trust

[14]  . Émile Durkheim

[15]  . Ferdinand Tönnies

[16]  .  P. Sztompka

[17]  . Anthony Giddens

[18]  . James Coleman

[19]  . Talcott Parsons

[20]  Gidenz

[21]  Simmel

[22]  Pure Relationship

[23]  James Coleman

[24]  Truster

[25]  Truster

[26]   . Takakura

[27]   محاسبه میانکین درعبارات منفی(با ترام رنگی مشخص شده)، تخصیص وارونه به گزینه ها صورت گرفته است.

[28]  NPar Binomial Test 

[29]  Oneway , ANOVA

---