تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر مهربان

محورهای موضوعی : تربیتی

غلامرضا گل محمد نژاد بهرامی ¹ ( استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. )
مریم یوسفی سهزابی ² ( دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران. )

تاریخ دریافت : 1396/12/11 تاریخ پذیرش : 1398/05/16 تاریخ انتشار : 1398/10/01

کلید واژه: سازگاری اجتماعی, مثبت‌اندیشی, شادکامی,

چکیده مقاله :

هدف این مطالعه بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر مهربان بود. روش تحقیق حاضر، نیمه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعة آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر مهربان تشکیل می‌دهند. نمونة پژوهش 60 دانش‌آموزی بودند که در پرسشنامه‌ها نمرات پایینی را کسب کرده بودند. نمونه‌ها به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه‌های شادکامی آکسفورد (آرجیل و لو، 1989) و سازگاری (بل، 1961) بود. بعد از اتمام جلسات آموزشی گروه آزمایش، از افراد هردو گروه مجدداً پس‌آزمون گرفته شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل نشان داد میانگین پس‌آزمون شادکامی و سازگاری اجتماعی دو گروه بعد از کنترل اثر متغیر همپراش تفاوت معنی‌داری دارد (001/0P<)؛ بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی سبب افزایش میزان شادکامی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان می‌شود. همچنین نتایج یک دورة پیگیری سه ماهه نشان داد اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر روی سازگاری اجتماعی همچنان برقرار است درحالی‌که اثر آن بر شادکامی از پایایی کافی برخوردار نیست.

چکیده انگلیسی:

The goal of this research is study of effectiveness of positive thinking skills training on female high school students happiness and social adaptation in Mehrban city.The method of present study is a quasi-experimental by using a pre-test post-test design with a control group. The population of this study incloud the female high school students of Mehrban city. The sample included 60 students who gained low scores in both Questionnaires.Then, subjects were divided randomly into two groups of control (30 students) and experimental(30 students). For gathering data, Oxford Happiness(Argyl and Lu, 1989) and Bell Adaptation(Bell,1961) Questionnaires were used in this study. When training sessions of the experimental group were finished, a post-test was taken of the subjects of both groups again.Data were analyzed by using ANCOVA. The results of the analysis showed that after controlling the effect of covariate (Pre-test) the means of happiness and social adaptation post-test between two groups has a significant difference(p<0.001). So, it can be concluded that positive thinking skills training increased the happiness and social adaptation of the students. Also, the results showed that after three month period the effectiveness of positive thinking skills training on social adaptation has been existed but, its effectiveness on happiness was not stabled.

منابع و مأخذ:

آیزنک، م. (2001). روان‌شناسی شادی، ترجمه: محمد فیروز بخت و خلیل بیگی، (1378)، تهران: انتشارات بدر.

برخورداری، ح.، رفاهی، ژ.، فرح‌بخش، ک. (1389). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوة گروهی بر انگیزة پیشرفت، عزت‌نفس و شادکامی دانش‌آموزان پسر پایة اول دبیرستان شهر جیرفت. فصلنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی،1(3)144-131

بنی‌آدم، ل. (1390). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی دانشجویان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تربیت مدرس.

پوررضوی، س.، حافظیان، م. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانش‌آموزان. روان‌شناسی مدرسه، 6(1)47-26

جان‌بزرگی، م.، نوری، ن (1382). شیوه‌های درمانگری، اضطراب و تنیدگی، تهران: انتشارات سمت.

حسین‌زاده، م. (1396). بررسی اثربخشی مهارت‌های مثبت‌اندیشی و خوش‌بینی با رویکرد شناختی- رفتاری بر سلامت روان نوجوانان دختر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه.

حیدرعلی‌نظری، ر. (1387). اثربخشی تقویت مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوة گروهی بر سازگاری دانش‌آموزان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.

خدایاری‌فرد، م. (1392). کاربرد مثبت‌نگری در روان‌درمانگری با تأکید بر دیدگاه اسلامی، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، 1 (30)،164-140

خدایاری‌فرد، م.(1395). بررسی عوامل مؤثر بر سازگاری اجتماعی دانشجویان شاهد و غیر شاهد، طرح پژوهشی مؤسسه روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

دهقان‌نژاد، س.، حاج‌حسینی، م.، اژه‌ای، ج. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار. روان‌شناسی مدرسه،6(1)65-48

سلیگمن، م.، ریویچ، ک.، جیکاکس، ل. و گیلهام، ج. (2000). کودک خوش‌بین، ترجمة داورپناه، فروزنده. (1391). تهران: انتشارات رشد.

شفیع‌آبادی، ع. و ناصری، غ. (1392). نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی، تهران: نشر دانشگاهی.

عسگری، پ.(1388). راهنمای آزمون‌های روان‌شناختی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

علی‌پور، ا.؛ نوربالا، ا. (1387). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاه‌های تهران، فصلنامه اندیشه و رفتار، 1 و 2 (5)،66-55

عناصری، م. (1395). رابطة شادکامی و سلامت روان، فصلنامه اندیشه و رفتار، شماره 6، 75-84.

کار، ا، (2004). روان‌شناسی مثبت، علم شادمانی و نیرومندی‌های انسان، ترجمة پاشا شریفی و نجفی زند، جعفر و ثنائی، ب. (1391)، کرج: نشر سخن.

کویلیام، س. (2003). مثبت‌اندیشی و مثبت‌گرایی کاربردی، ترجمة فرید براتی‌سده و افسانه صادقی، (1386)، تهران: جوانه رشد.

مخبری، ع.، درتاج، ف.، دره کردی، ع. (1390). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی و هنجاریابی پرسشنامه توانایی حل مسئله اجتماعی، فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 4 (1)، 21-1.

وایتزمن، ا. (1981). رشد اجتماعی برای جوانان و خانواده‌ها، ترجمة سیما نظیری (1376)، تهران: انتشارات آرین.

وکیلی، م. (1387). اثربخشی تقویت مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوة گروهی بر سازگاری دانش‌آموزان پایه اول دبیرستان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه.

Argyle, M. (2006). The Psychology of Happiness.London & New York, Routledge.

Argyle, M. Lu, M. (2001). Happiness as a Function of Personality and Social Encounter, an International Perspective North Holland:Elsevier.

Bell, M. (1961). The Adjustment Inventory. California, Stanford University Press.

Diener, E. (2012). Subjective Well-being. American Psychologjst,55(1), 34-43.

Easterlin, R. (2013). Is reported happiness five years ago comparable to Present happiness? Journal of happiness studies, 3, 193-198.

Forster, J. R. (2014). Facilitating positive changes, International Journal of Personal Construct Psychology, 4, 281-292.

Goodestein, L.D. & lanyon, R.T. (2015). Adjustment behavior and personality, Arizina state university.

Lyubomirsky, S., Sheldon, K.M. & Schkade, D. (2005). Pursuing Happiness: The General Psychology, 9,111-131.

Schwartz, B. (2004). The Paradox of Choice: Why More is Less? New York: HarperCollins.

Slomowski, C., & Dunn, J. (1996). Young children’s understanding of other people’s feeling and beliefs. Child development, 62, 1325-1336.