اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر سخت‌رویی روان‌شناختی و سلامت معنوی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه

محورهای موضوعی : تربیتی

حسین متین ¹ (کارشناسی ارشد، راهنمایی و مشاوره، دانشگاه پیام نور، قزوین، ایران.)
صدیقه احمدی ² (استادیار، گروه مشاوره، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1397/03/24 تاریخ پذیرش : 1397/10/10 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: سخت‌رویی ‌روان‌شناختی, سلامت معنوی, دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه, مهارت‌های زندگی,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر سخت‌رویی روان‌شناختی و سلامت معنوی در دانش‌آموزان دختر انجام شد. جامعة آماری پژوهش، دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه (منطقه 12 تهران) در سال تحصیلی 96-95 بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای 90 نفر از دانش‌آموزان انتخاب شدند و به پرسشنامة سخت‌رویی کوباسا (1979) و سلامت معنوی پولوتزین و الیسون (1982) پاسخ دادند. 24 نفر از دانش‌آموزانی که نمره پایین‌تری در این پرسشنامه گرفتند انتخاب‌شده و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش (12 نفر) و کنترل (12 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت آموزش مهارت‌های زندگی قرار گرفتند. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. پس از اتمام برنامه آموزشی از دو گروه پس‌آزمون و پس از دو ماه پیگیری به عمل آمد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که آموزش مهارت‌های زندگی باعث افزایش سخت‌رویی روان‌شناختی (001/0>p ) و سلامت معنوی (001/0>p ) دانش‌آموزان شده است. نتایج پیگیری نمرات گروه آزمایش پس از دو ماه، حاکی از ماندگاری اثر مداخلات بود.

چکیده انگلیسی:

This research sheds light on the effectiveness of life skills training on psychological hardiness and spiritual well-beingof high school girl students. The statistical population of this study was 2nd grade high school female students (12th district of Tehran) of 95-96. 90 students were selected using cluster sampling method and responded to Kobasa's(1979) Psychological Hardiness Questionnaire and Pulotzin and Ellison's (1982) Spiritual Well-being Questionnaire. 24 students who scored lower in these questionnaires were selected and randomly assigned to the experimental and control group.The experimental group was trained in 8 sessions of 90 minutes.The research design was a semi-experimental design with pre-test-post-test with control group. By finishing the experimental plan, a post test was taken from two groups and was followed after two months. The results of analysis of covariance showed that life skills training increases psychological hardiness (p<0/001)and spiritual well-being (p<0/001)‚ of high school girl students.Following up the grades ofexperimentalgroup after two months indicated sustainment of intervention effect on both groups.

منابع و مأخذ:

اله‌بخشیان، م، جعفرپور علوی، م، پرویزی، س، حقانی، ح. (1389). ارتباط سلامت معنوی و سبک زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس، مجلة تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، 12(3)،33-29.

آقاجانی، م.(1381). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل نوجوانان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء. ایران.

حقیقی، ج، مهرابی‌زاده هنرمند، م و بشلیده، ک. (1385). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر سلامت روانی و عزت‌نفس دانش‌آموزان دختر سال اول مقطع متوسطه. مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران، 3(1)، 78-61.

حمید، ن. (1389). رابطه میان سخت‌رویی روان‌شناختی، رضایت از زندگی و امید با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر پیش‌دانشگاهی، فصلنامة روان‌شناسی کاربردی، 4(4)، 116-101.

دهشیری، غ، سـهرابی، ف، جعفـری، ع، نجفـی، م. (1387). بررسـی خـصوصیات روان‌سنجی مقیاس بهزیستی معنوی در میان دانشجویان، مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتـی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، 4(3)، 144-130.

رحیمی، ن، افشاری‌نیا، ک.(1396). پیش‌بینی سرسختی روان‌شناختی بر اساس میزان تمایزیافتگی و تحمل ناکامی در سالمندان. مجلة روان‌شناسی پیری، 3 (2). 136-127.

رضایی، م، سیدفاطمی، ن، حسینی، ف. (1387). سلامت معنوی در بیماران مبتلابه سرطان تحت شیمی‌درمانی. مجلة حیات،14(4)، 39-33.

شرفی، م. (1396). مهارت‌های زندگی در سیره رضوی. مشهد: آستان قدس رضوی.

شریفی، خ. (1382). بررسی رابطة بین عملکرد خانواده با سخت‌رویی روان‌شناختی دانش‌آموزان دورة متوسط شهر اصفهان در سال تحصیلی 82-81. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان. ایران.

صبحی قراملکی، ن؛ حاجلو، ن؛ محمدی، س.(1394). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر سازگاری اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی. مجلة روان‌شناسی مدرسه، 5 (3)، 131-118.

صیدی، م.(1390). نقش واسطه‌ای کیفیت ارتباط در خانواده در رابطة بین معنویت خانواده با تاب‌آوری آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی. ایران.

صادقی، م، علی‌پور،ا، عابدی،ا، قاسمی، ن.(1392). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر ابعاد کیفیت زندگی ایتام نوجوان. فصلنامة علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، 13(49)، 286-269.

عباسی، م، عزیزی، ش، کوشکی، ف، ناصرزاده، م، اکبری‌لاکه، م. (1391). تعریف مفهومی و عملیاتی سلامت معنوی، یک مطالعه روش‌شناختی، فصلنامة اخلاق پزشکی، 6(20)، 44-11.

کیا، س؛ شعبانی، ح؛ احقر، ق؛ مدانلو، م. (1395). تأثیر آموزش مهارت ابراز وجود بر عزت‌نفس دانش‌آموزان. نشریه روان پرستاری، 4(1)، 46-38.

محمدخانی، ش. (1385). مدل ساختاری مصرف مواد در نوجوانان در معرض خطر: ارزیابی اثر آموزش مهارت‌های زندگی بر عوامل میانجی مصرف مواد. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.

ناصری، ح. (1386). مهارت‌های زندگی. تهران. معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور.

Albertyn, R. M. Kapp, C. A. & Croenewald, C. J. (2004). Patterns of empower ment in individu alas through the course of a life skills program. Journal of Studies in the Education of Adults. 33(2) 760-780.

Botvin. G. J. (2001). complementary development of prevention 4 mental health promotion programs for Canadian children based on contemporary scientific paradigm. Canadian journal of journal, 44(3), 7 - 227.

Damon, W. (2004). What is positive youth development? Annals of the American Academy of Political and Social Science, 591, 13–24.

Dhingra, R., & Chauhan, K. S. (2017). Assessment of life skills of adolescents in relation to selected variables. International Journal of Scientific and Research Publications, 7(8), 201-212.

Fati L, Motaei F. (2006).Effective communication skills. Tehran: Publish Danjhe.

King M, Marston L, Mcmanus S & Brugha T. (2013). Religion, spirituality and mental health: results from a national study of English households. The British Journal of Psychiatry, 20(2), 68-73.

 

Kobasa, S.C. (2008). Hardiness, Jn H. Lindsey, M. Thompson and A. Spring (Eds.) Psychology (3rded). New York: Worgh Publishers.

Komarraju, M. & Karau, S. J. (2005). The relationship between the big five personality traits and academic motivation. Personality and Individual Differences,39: 557-567.

Liu, J., Liu, S. H., Yan, J., Lee, E., Mayes, L. (2016). The impact of life skills training on behavior problems in left – behind children in rural china: A pilot study. School Psychology International, 37(1), 73 – 84.

Lerner, R. M. & Steinberg, L. (Eds). (2004). Handbook of adolescent psychology(2nd ed).Hoboken, NJ: John Wiley & Sons Inc.

Lerner, R. M. Lerner, J. V. Almerigi, J. Theokas, C. Phelps, E. Naudeau, S. et al. (2006). Toward a new vision and vocabulary about adolescence: theoretical and empirical bases of a positive youth development perspective.

Mueller PS, Plevak DJ, Rummans TA. Religious Involvement, Spirituality, and Medicine. (2001). Implications for Clinical Practice. Mayo Clin Proc,76(12):25-35.

Mahdavi haji. T, Mohammadkhani. Sh, Hahtami M. (2011). The Effectiveness of life skills training on happiness, quality of life and emotion regulation, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30,407 – 411.

Okech, D. O., Role, E. M. (2015). Implications of life skills education on character development in children:a case of Hill school. Baraton. Interdisciplinary Research Journal, 5(special issue), 173-181.

Paynter. R, A. (2001). Introducing Spirituality Into NewStart Life Skills. A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of Master of arts in leadership and training, Royal Roads University.

Petersen, C. (2004). Preface: positive youth development. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 591, 6–11.

Ramsey, A. T. (2008). Fitting person-environment fit within a demand-control framework investigating the interactive effects of actual and desired control on task performance and stresses. A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Arts Degree. Southern Illinois University.

Ryan, A. M. & Shin, S. (2014). The Effectiveness of life skill training on Social adjustment in Children. University of Illinois, urbana-champaign.

Steinmann R, M. (2008).Spiritualität – die vierte Dimension der Gesundheit, Eine Einführung.

Shepperd, j. A. & kashani, j. H. (1991). The relationship of hardiness, gender, and stress to health outcomes in adolscents. Journal of Personality. 59, 747-768.

Tehrani, H, Rakhshani, T, Shojaee Zadeh, D, Hosseini, M & Bagheriyan, S. (2013). Analyzing the relationship between job stress to mental health, personality type and stressful life events of the nurses occupied in Tehran 115 emergency. The Iranian red crescent medical journal, 3(64), 272-273.

UNICEF Evaluation Office. (2012). Global evaluation of life skills edueation programmes. New York: UNICEF.