شناسایی ابعاد و مولفه¬های برنامه درسی زیرزمینی در مدارس ایران

محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی

مرتضی بازدار قمچی قیه ¹ , کورش فتحی واجارگاه ^{2 *}

1 - استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
2 - استاد، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/08/19 تاریخ پذیرش : 1403/10/24 تاریخ انتشار : 1404/03/12

کلید واژه: ابعاد برنامه درسی زیرزمینی, روایت پژوهی, دانش آموزان, معلمان.,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش، تبیین ابعاد و مولفه­های برنامه درسی زیرزمینی در مدارس ایران است و قصد دارد اشکال مختلف فعالیت ها و رفتارهایی را مشخص کند که در چارچوب برنامه درسی زیرزمینی، در مدارس و کلاس­های درس انجام می­گیرد. رویکرد حاکم بر پژوهش حاضر، باتوجه به ماهیت موضوع پژوهش، کیفی  است که در آن از روش روایت پژوهی استفاده شده است. جامعه آماری، مدارس متوسطه دوره اول شهر اردبیل است که از میان آنها 4 مدرسه بصورت هدفمند انتخاب شدند که محقق با استفاده از ابزارهای مشاهده، مصاحبه‌های روایی و غیر رسمی، داده­های لازم را از معلمان، دانش آموزان، محیط فیزیکی، گردآوری و تحلیل کرده است. داده­ها با روش تحلیل مضمونی تجزیه و تحلیل شدند و 3 مضمون کلی واصلی یعنی نشانه­های گفتاری و بیانی، نشانه­های ذهنی و نشانه­های عملی به عنوان ابعاد برنامه درسی زیرزمینی در مدارس ایران به دست آمد. براساس یافته‌های این پژوهش، معلمان و دانش آموزان باورهای جمعی دارند که این باورها در مقابل بیانیه‌ها و قوانین رسمی مدارس است همچنین نشانه­های متعدد ارتباطی و گفتاری در بین دانش آموزان و تعاملات آنها وجود دارد که بر روح اجتماعی فضای مدارس مسلط هستند. شوخی­ها، متلک­ها که در رفتار روزمره است و فحاشی و بکارگیری الفاظ رکیک در گفتگوهای یکدیگر، نمونه­های از این نشانه­ها هستند. براساس یافته‌های این پژوهش، نشانه­های عملی، بعد دیگری از برنامه درسی سایه یا زیرزمینی در مدارس ایران است. تقلب فراگیران، دعوا در بین دانش آموزان و صحنه سازی، از فعالیت­ها و اقدامات مربوط به این بعد از برنامه درسی زیرزمینی است.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this is to explain the model and components of the underground curriculum in Iranian schools, and it intends to specify the different forms of activities and behaviors that are carried out in the research of the underground curriculum in schools and classrooms. The statistical population is the secondary schools of the first period of Ardabil city, out of which 4 schools were selected as the target ones, and the research was conducted using them. Observation tools, narrative and informal interviews, collected and analyzed the necessary data from teachers, students, environment. The data were analyzed by thematic analysis method and 3 general themes of communication were obtained, i.e. verbal and expressive signs, mental signs and practical signs as an underground curriculum in Iranian schools. The research studies of this research, teachers and students have collective beliefs that these beliefs in front of the official statements and rules of schools, there are also many communication and speech signs among students and their things that dominate the spirit of the social atmosphere of schools. Jokes, teasing, which is in everyday behavior, and profanity and using vulgar words in common conversations are examples of these signs. The research of this research is practical signs, after the shadow or underground curriculum in Iranian schools. Cheating of learners, fights among students and staging are activities and events so far from the underground curriculum.

منابع و مأخذ:

Fathi Vajargah, Kourosh (2015) Specialized Curriculum Meeting, Faculty of Education Sciences and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran (Persian).
Fathi Vajargah, Kourosh (2017) Key lecture, ethnicity tension - nationality in Iran: the place of citizenship education in preserving national integrity. The fifteenth Annual Conference of the Iranian Studies Curriculum Association on Citizenship Education, Zanjan, Iran (Persian).
Fathi Vajarkhah, Kourosh (2017), What is curriculum. Second edition. Tehran: Mehraban Publications (Persian).
Fathi and Vahjargah, Kourosh (2018) A Reflection on the concept of cultural occupation and the concept of shadow or underground curriculum. Journal of Curriculum Studies. Year 9 (17) (Persian).
Clandinin, D. J., & Connelly, F. M. (2000). Narrative inquiry: Experience and story in qualitative research. San Francisco: Jossey-Bass.
Creswell, J. (2006). Qualitative Inquiry & Research Design (pp. 53–84). Washington, D.C.: Sage Publications.
Pinar, W, F(2004) What is curriculum theory? New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates,Publishers.
Zizek, Slavoj (1994) The Metastases of Enjoyment Six Essays on Woman and Causality.London: Verso Publication.
Zizek, Slavoj (2006) How to read Lacan. New York: Norton &Company, Inc.
Wall, Tony. Perrin, David (2015) A Žižekian Gaze at Education. London & New York: Springer.
Zupancic, Alenka(2000) Ethics of the Real Kant and Lacan.London & New York: Verso.