جایگاه اخلاق زیست محیطی در برنامه درسی دوره ابتدایی ایران

محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی

طاهره بیات ¹ (1 کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی)
پروین احمدی ² (2ا عضو هیأت علمی دانشگاه الزهراء، تهران، ایران)
عبدالله پارسا ³ (عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/07/25 تاریخ پذیرش : 1396/07/25 تاریخ انتشار : 1392/01/01

کلید واژه: کتاب‌های درسی, دوره ابتدایی, محتوای برنامه درسی, اخلاق زیست محیطی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه اخلاق زیست محیطی در محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به منظور بهبود محتوای کتاب‌های مورد نظر بوده است. روش تحقیق توصیفی است و با استفاده از تحلیل محتوا به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است. مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی، با توجه به سه حیطه شناختی، عاطفی، مهارتی در قالب ابعاد متن، تکلیف، پرسش و تصویر مورد بررسی قرار گرفت. جامعه و نمونه آماری پژوهش، کتاب‌های فارسی (بخوانیم و بنویسیم)، علوم، تعلیمات اجتماعی و هدیه‌های آسمانی دوره ابتدایی (22جلد کتاب) در سال تحصیلی 91 ـ90 بود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کل مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی در این کتاب‌ها، 535 واحد بوده که در بعد متن (45/36 درصد)، تکلیف (14/15 درصد)، پرسش (6/25) و در قالب تصویر (8/22) ارائه شده است. همچنین از کل مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی، 78 درصد به حیطه شناختی، 13 درصد به حیطه عاطفی و 7/9 درصد به حیطه مهارتی اختصاص یافته است. در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به هدف‌های شناختی (سطح دانش) بیشتر توجه شده است و کمترین توجه مربوط به سطح مهارت است. بیشترین توجه به اخلاق زیست محیطی در کتاب‌های علوم دوره ابتدایی تعلق دارد و کمترین توجه در کتاب هدیه‌های آسمان دوره ابتدایی صورت گرفته است.

چکیده انگلیسی:

The present study is to examine the status of environmental ethics in the contents of primary school textbooks, Persian (read and write), science, social teachings and gifts of heaven. The study is descriptive with using content analysis technique in order to gathering information. Concepts related to environmental ethics, according to three domains of cognitive, affective and skill have been studied in the form of text, homework, question and image. Research population was the primary school textbooks including Persian (read and write), science, social teachings and gifts of heaven in 1390-91. Total of concepts related to environmental ethics were in 22 volumes and in 535 units that 36.45 percent was in the form of text, 15.14 percent was in the form of homework, 25.61 percent was in the form of questions and 22.8 percent was in the form of image. Also from the related concepts of environmental ethics, 78 percent was dedicated to the cognitive domain, 13 percent was dedicated to the affective domain, and 9.7 percent was dedicated to the skill domain. Findings show that in there has been more attention to the cognitive purposes (knowledge domain) in primary school textbooks and the skill level had the lowest. Most attention to the environmental ethics has been in primary school science books and the lowest has been in gifts of heaven.