تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی بر مبنای الگوی حل مسأله دیویی
محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی
یونس امیراحمدی
1
(1کارشناس ارشد)
شهین ایروانی
2
(2استادیار، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
محمدرضا شرفی
3
(3استادیار، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
کلید واژه: حل مسأله, جان دیوی, تحلیل محتوا, کتاب درسی علوم تجربی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر درصدد ارزیابی محتوای کتاب علوم تجربی پایه پنجم ابتدایی بر مبنای دیدگاه حل مسأله دیویی است. ملاک تحلیل محتوا، مراحل حل مسأله از دیدگاه دیویی و مهارت‌های ضروری آن است. تحلیل رویکرد عمومی کتاب به حل مسأله با استفاده از تکنیک ویلیام رومی و مطالعه رویکرد کتاب به مراحل و مهارت‌های ضروری حل مسأله مطابق دیدگاه دیویی، به وسیله دو چک لیست مراحل حل مسأله و مهارت‌های ضروری حل مسأله با پایایی 5/87 درصد انجام شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در کتاب نسبت به حل مسأله، مراحل و مهارت‌های آن کم توجهی شده است؛ در سازمان‌دهی محتوا، تنها 3 درس از 11 درس کتاب چارچوب ارائه محتوا، و فعالیت‌های آن با مراحل حل مسأله انطباق دارد. لذا زمینه‌ساز تدریس به شیوه حل مسأله نیست. مهارت‌های ضروری حل مسأله نیز که در 10 مؤلفه مهارت‌های مشاهده، طبقه‌بندی، اندازه‌گیری، کاربرد ابزار، جمع‌آوری اطلاعات، فرضیه‌سازی و پیش‌بینی، تفسیر یافته‌ها و نتیجه‌گیری، تشخیص متغیرها، برقراری ارتباط، ارزیابی و طراحی تحقیق طبقه‌بندی شده، موردکم توجهی است و به طور یکنواخت نیز به کار گرفته نشده‌اند و تفاوت آنها طیفی از 0 تا 37 فراوانی را شامل می‌شود. بیشترین توجه به مهارت تفسیر، استنباط و نتیجه‌گیری و کمترین توجه نسبت به مهارت‌های تشخیص متغیرها و ارزیابی است. سایر مهارت‌ها نیز با فراوانی نامتوازن و نامتعادل میان این دو حیطه پراکنده هستند.
This research was conducted with the aim of content analysis of science textbook of the elementary school fifth grade based on Dewey’s problem-solving model. The general approach of textbook for problem solving process was performed by using William Romei technique, and two checklists were used with 87.5% reliability to investigate stages and necessary skills in lessons. The results showed that stages and skills of problem solving have not been considered sufficiently in the science textbook. Only three out of eleven lessons of the textbook have conformity with problem solving stages in the framework of content presentation and its activities in the field of organizing the content-based problem solving stages of Dewey. Therefore, organizing the content structure of the textbook did not provide the opportunity for teaching in problem solving method. In the field of necessary problem solving skills, have not been uniformly applied in the textbook and the essential skills were categorized in ten different types. They were including observational skills, classification, measurement, tools application, information gathering, hypothesis and prediction, discussion on the results and findings, selection of variables, communication, evaluation and the design of research. Considerable differences were observed in their frequencies and the differences included the frequency spectrum of 0 to 37. Meanwhile, the most attention was paid to the skills of interpretation, inference and conclusion and the least attention was paid to variables of recognition and assessment skills.
_||_