بررسی ابعاد پداگوژیکی اسلامی کردن برنامه‌های درسی دانشگاهی در حوزه علوم انسانی
محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی
فرهاد شفیع پور مطلق
1
(1استادیار گروه علوم تربیتی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران)
مریم تدین
2
(2مربی گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میمه، میمه، ایران)
کلید واژه: علوم انسانی, پداگوژی, اسلامی کردن برنامه‌های درسی,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر، تعیین ابعاد پداگوژیکی اسلامی کردن برنامه‌های درسی دانشگاهی در حوزه علوم انسانی است. روش تحقیق، توصیفی ـ پیمایشی است. سؤال کلی پژوهش عبارت است از: ابعاد و مؤلفه‌های اصلی پداگوژی نظام برنامه درسی اسلامی کدامند و چه مدلی را می‌توان برای اسلامی کردن نظام برنامه‌های درسی ـ دانشگاهی ارائه کرد؟ جامعه آماری این پژوهش را کلیه ا حوزه و اساتید دانشگاههای اصفهان در حوزه علوم تربیتی و برنامه ریزی درسی در سال تحصیلی 1390 ـ 1389تشکیل داده‌اند. در مجموع، تعداد 165 نفر برای تحقیق انتخاب شدند. برای تأمین روایی مدل از روایی صوری (استفاده از نظرات تعدادی از متخصصان برای اظهار نظر پیرامون شکل ظاهری پرسشنامه)، روایی محتوایی(استفاده از نظرات متخصصان برای اظهار نظر درباره انطباق پرسشنامه با اهداف پژوهش)، و روایی سازه (برای تعیین میزان انطباق پرسشنامه با سازه‌های تبیینی نظریه‌های مورد استفاده)، استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار و واریانس) و آمار (آزمون T تک نمونه‌ای) و نیز آزمون تحلیل عامل جهت استخراج عوامل موجود مؤلفه‌های اصلی پرسشنامه ارزیابی مدل پیشنهادی استفاده شده است. به طور کلی نتایج حاکی از آن بود که زیر مؤلفه‌های ابعاد پداگوژی اسلامی کردن برنامه‌های درسی عبارتند از فلسفه و اهداف مدل (با ارزش ویژه 453/3)، مبانی نظر مدل (با ارزش ویژه786/3)، چارچوب ادراکی مدل پیشنهادی با زیر مؤلفه‌های ارزش‌های یادگیری در نظام دینی ـ اسلامی (ارزش ویژه 348/4)، پژوهش محوری بر اساس منابع اسلامی (ارزش ویژه 674/4)، نهادینه سازی عادات و رفتارهای انسان گرایانه (ارزش ویژه 012/4)، بومی سازی تئوری‌های برنامه‌های درسی بر اساس منابع اسلامی (ارزش ویژه 593/3)، رویکرد صلاحیت مداری (ارزش ویژه 328/3)، ایجاد وحدت بر اساس تعالیم اسلامی، تقویت روح معنوی (ارزش ویژه 243/4)، تقویت قوه تفکر و تعقل فراگیران (ارزش ویژه 268/4)، توسعه مسؤولیت پذیری فراگیران (ارزش ویژه 568/3)، مراحل اجرایی مدل پیشنهادی (ارزش ویژه 754/4)، نظام ارزشیابی از مدل پیشنهادی (ارزش ویژه 234/4). در نهایت مدل پیشنهادی پژوهش با (ارزش ویژه 963/4)، مقدار743/2 t = و سطح 001/0 P < معنادار است و مورد تأیید بالاتر از سطح متوسط از نظر پاسخ‌گویان قرار گرفته است.
The aim of the present study was to investigate the pedagogical dimensions of Islamization of universities’ curriculums of human sciences courses. The survey methodology was descriptive. The main purpose of the study was to determine the basic components of Islamic pedagogy of universities’ curriculums. The population of the study was included all of the academics and clergies of Isfahan universities in the field of education and curriculum in 2010-2011. In total, 165 subjects were recruited for the study. To ensure the validity of the used model, the followings were used: face validity (using a number of expert opinions for commenting about the appearance of the questionnaire), content validity (the use of experts viewpoints for commenting about the compliance of questionnaire with the research purposes) and structural validity (to determine the extent of questionnaire compliance with explanatory construction of the used theories). The results of this research showed that items of dimensions of Islamic pedagogy of universities’ curriculums were as follows: philosophy and purposes of the model (3.453), model fundamentals (3.786), conceptual framework of the proposed model with the component values learning in the Islamic religious systems (4.348), orientation research based on Islamic resources (4.674), institutionalization of humanistic habits and behaviors (4.012), localization of curriculum theories according to the Islamic sources (3.593), competence-oriented approach (3.328), creating unity based on Islamic teachings and strengthen the spiritual soul (4.243), developing the students’ thinking (4.268). developing the students’ responsibilities (3.568), the steps of proposed model (4.754), evaluation system of proposed model (4,234). Finally, the proposed research model was confirmed (4.963), with t = 2.743 and p < 0.001, which was significant above average level of respondents.
_||_