مدیریت چیدمان فضایی در افزایش راندمان ادارات: تحلیل معادلات ساختاری (مطالعه موردی: شهر تهران)
محورهای موضوعی : معماری
فرازین سلطانی گردفرامرزی
1
,
مهرداد متین
2
*
,
وحید قبادیان
3
1 - گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: چیدمان فضای معمارانه, راندمان ساختمان‌های اداری, سازماندهی فضایی, ارگونومی و آسایش محیطی, تعاملات اجتماعی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر بر پایه بررسی نقش چیدمان فضای معمارانه در افزایش راندمان ساختمان‌های اداری با تأکید بر ابعاد انرژی، ارگونومی، تعاملات اجتماعی و بهره‌وری کارکنان تدوین شده است. ساختمان‌های اداری به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین انواع ساختمان‌ها، علاوه بر سهم قابل توجه در مصرف انرژی، نقش مستقیمی در کیفیت محیط کار و عملکرد سازمانی دارند. در این مطالعه تلاش شده است تا با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) و ابزارهای نرم‌افزاری نظیر Smart PLS و SPSS، ارتباط میان خصوصیات چیدمان و سازماندهی فضایی با شاخص‌های کلیدی شامل آسایش محیطی، تعاملات اجتماعی، پایداری و بهینه‌سازی انرژی، و بهره‌وری کارکنان ارزیابی شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که بهینه‌سازی سازماندهی فضایی می‌تواند تأثیر معناداری بر کاهش مصرف انرژی، ارتقای آسایش حرارتی و بصری، تقویت ارتباطات انسانی در محیط کار، و در نهایت افزایش راندمان کلی ساختمان‌های اداری داشته باشد. نتایج این تحقیق تأکید می‌کند که نگاه به چیدمان فضایی نباید صرفاً در بعد کالبدی یا زیبایی‌شناختی محدود شود، بلکه می‌تواند به‌عنوان ابزاری مدیریتی و راهبردی برای ارتقای بهره‌وری، پایداری و کیفیت زندگی کاری کارکنان در محیط‌های اداری به‌کار گرفته شود. بر این اساس، پژوهش حاضر ضمن ارائه شواهد تجربی از شهر تهران، الگویی نوین برای طراحی و مدیریت ساختمان‌های اداری ارائه می‌دهد که می‌تواند راهنمایی ارزشمند برای معماران، مدیران سازمانی و سیاست‌گذاران شهری در مسیر توسعه پایدار و بهره‌ور باشد.
The present study is based on examining the role of architectural space layout in increasing the efficiency of office buildings, with an emphasis on energy, ergonomics, social interactions, and employee productivity. Office buildings, as one of the most energy-intensive types of buildings, in addition to their significant contribution to energy consumption, have a direct role in the quality of the work environment and organizational performance. In this study, an attempt has been made to evaluate the relationship between the characteristics of layout and spatial organization with key indicators including environmental comfort, social interactions, sustainability and energy optimization, and employee productivity using the Structural Equation Modeling (SEM) method and software tools such as Smart PLS and SPSS. The findings show that optimizing spatial organization can have a significant impact on reducing energy consumption, improving thermal and visual comfort, strengthening human communication in the workplace, and ultimately increasing the overall efficiency of office buildings. The results of this study emphasize that the view of spatial layout should not be limited to the physical or aesthetic dimension, but can be used as a management and strategic tool to improve the productivity, sustainability, and quality of work life of employees in office environments. Accordingly, the present study, while providing empirical evidence from Tehran, presents a new model for the design and management of office buildings that can be a valuable guide for architects, organizational managers, and urban policymakers on the path to sustainable and productive development.
[1] Zhang, X., Chen, H., Sun, J., & Zhang, X. (2024). Predictive models of embodied carbon emissions in building design phases: Machine learning approaches based on residential buildings in China. Building and environment, 258, 111595.
[2] Chen, L., Hu, Y., Wang, R., Li, X., Chen, Z., Hua, J., ... & Yap, P. S. (2024). Green building practices to integrate renewable energy in the construction sector: a review. Environmental Chemistry Letters, 22(2), 751-784.
[3] Bouncken, R. B., Aslam, M. M., & Qiu, Y. (2021). Coworking spaces: Understanding, using, and managing sociomateriality. Business Horizons, 64(1), 119-130.
[4] Takva, Y., Takva, Ç., & İlerisoy, Z. (2023). Sustainable adaptive reuse strategy evaluation for cultural heritage buildings. International Journal of Built Environment and Sustainability, 10(2).
[5] Agostinelli, S., Cumo, F., Guidi, G., & Tomazzoli, C. (2021). Cyber-physical systems improving building energy management: Digital twin and artificial intelligence. Energies, 14(8), 2338.
[6] Megahed, N. A., & Ghoneim, E. M. (2021). Indoor Air Quality: Rethinking rules of building design strategies in post-pandemic architecture. Environmental research, 193, 110471.
[7] Voordt, T. V. D., & Jensen, P. A. (2023). The impact of healthy workplaces on employee satisfaction, productivity and costs. Journal of Corporate Real Estate, 25(1), 29-49.
[8] Peldon, D., Banihashemi, S., LeNguyen, K., & Derrible, S. (2024). Navigating urban complexity: The transformative role of digital twins in smart city development. Sustainable Cities and Society.
[9] Khan, M. G., Huda, N. U., & Zaman, U. K. U. (2022). Smart warehouse management system: Architecture, real-time implementation and prototype design. Machines, 10(2), 150.
[10] Du, T., Turrin, M., Jansen, S., van den Dobbelsteen, A., & De Luca, F. (2022). Relationship analysis and optimisation of space layout to improve the energy performance of office buildings. Energies, 15(4), 1268.
[11] Zou, Y., Zhan, Q., & Xiang, K. (2021). A comprehensive method for optimizing the design of a regular architectural space to improve building performance. Energy Reports, 7, 981-996.
[12] Latha, H., Patil, S., & Kini, P. G. (2023). Influence of architectural space layout and building perimeter on the energy performance of buildings: A systematic literature review. International Journal of Energy and Environmental Engineering, 14(3), 431-474.
[13] Emre Ilgın, H. (2021). Space efficiency in contemporary supertall office buildings. Journal of Architectural Engineering, 27(3), 04021024.
[14] Orikpete, O. F., Ikemba, S., & Ewim, D. R. E. (2023). Integration of renewable energy technologies in smart building design for enhanced energy efficiency and self-sufficiency. The Journal of Engineering and Exact Sciences, 9(9), 16423-01e.
[15] Rane, N. (2023). Role of ChatGPT and similar generative artificial intelligence (AI) in construction industry. Available at SSRN 4598258.
[16] Mao, Y., Rafner, J., Wang, Y., & Sherson, J. (2023). A hybrid intelligence approach to training generative design assistants: partnership between human experts and AI enhanced co-creative tools. In HHAI 2023: augmenting human intellect (pp. 108-123). IOS Press.
[17] Rane, N. (2023). Integrating leading-edge artificial intelligence (AI), internet of things (IOT), and big data technologies for smart and sustainable architecture, engineering and construction (AEC) industry: Challenges and future directions. Engineering and Construction (AEC) Industry: Challenges and Future Directions (September 24, 2023).
[18] Alhammad, M., Eames, M., & Vinai, R. (2024). Enhancing building energy efficiency through building information modeling (BIM) and building energy modeling (BEM) integration: A systematic review. Buildings, 14(3), 581.
[19] Tetiranont, S., Sadakorn, W., Rugkhapan, N. T., & Prasittisopin, L. (2024). Enhancing sustainable railway station design in tropical climates: Insights from Thailand’s architectural theses and case studies. Buildings, 14(3), 829.
[20] Ghasaban, M., Mirjalili, P., & Yeganeh, M. (2025). Integration of building envelope with open spaces and greenery to enhance thermal and visual comfort and energy efficiency in office buildings. Results in Engineering, 25, 103660.
[21] Tugrul Okbaz, F. (2025). Evaluation of space efficiency criteria in high-rise buildings based on functions: a case study of Türkiye. Architectural Engineering and Design Management, 21(1), 60-77.
[22] Chu, T., Park, S., & Fu, K. (2021). 3D printing‐enabled advanced electrode architecture design. Carbon Energy, 3(3), 424-439.