نقش عوامل محیطی مجموعه‌های تاریخی باز زنده سازی شده در ارتقاء تعاملات اجتماعی کاربران(مطالعه‌ی موردی: مجموعه‌ی تاریخی سعدالسلطنه قزوین)
محورهای موضوعی : طراحی محیطیمهتاب سلیمانی الموتی 1 , سارا جلالیان 2 , امید دژدار 3
1 - دانشجوی دکتری معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان ، ایران
2 - گروه معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
3 - گروه معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
کلید واژه: شهر قزوین, باززنده سازی, مجموعه های تاریخی, ارتقاء تعاملات اجتماعی, مجموعه سعدالسلطنه,
چکیده مقاله :
تعاملات اجتماعی از مهم ترین عواملی است که باید در طراحی فضاهای شهری و معماری به آن دقت کرد. آنچه که موجب ایجاد و ارتقای تعاملات اجتماعی می شود، حضور انسان در فضاست. زمانی که همبستگی میان انسان و فضا به وجود آید؛ به دنبال آن تعاملات نیز پدید می آید. هدف این پژوهش شناخت نقش عوامل محیطی مؤثر بر ارتقاء تعاملات اجتماعی در مجموعه های تاریخی باززنده سازی شده است. به نظر می رسد باز زنده سازی مجموعه های با ارزش تاریخی می تواند موجب آفرینش فضاهای نوین، تعامل افراد و ارتقای سطح تعاملات اجتماعی گردد، همچنین در ایجاد بسترهای اجتماعی فرهنگی نقش به سزایی داشته باشد.پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و در دو گام انجام شده است. درگام اول پژوهش، چارچوب نظری مبتنی بر مطالعات نظری و تحلیل متن، شکل گرفته است.گام دوم؛ مطالعات میدانی با روش مطالعه ی موردی در تلفیق با راهبرد پیمایشی(زمینه یابی) و ابزار پرسشنامه انجام شده؛ تحلیل آماری با استفاده از نرم افزارهای SPSS و PLS صورت گرفته است. نمونه گیری به روش تصادفی در مجموعه ی سعدالسلطنه قزوین و با استفاده از فرمول کوکران انجام شده است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که عوامل محیطی مجموعه های بازنده سازی شده که منجر به شکل گیری حس تعلق به مکان، فعالیت پذیری، خوانایی، نفوذپذیری و دسترسی می شود، در ارتقای تعاملات اجتماعی کاربران تأثیرگذار است.
Social interactions are one of the most important factors that must be carefully considered in the design of urban spaces and architecture. What causes the creation and promotion of social interactions is the presence of humans in space. When the solidarity between man and space is created; As a result, interactions also arise. The aim of this research is to know the role of environmental factors affecting the promotion of social interactions in historical collections of revitalization. It seems that the revival of historically valuable collections can lead to the creation of new spaces, the interaction of people and the improvement of the level of social interactions, as well as having a significant role in the creation of social and cultural platforms. The research is practical in terms of its purpose and has been done in two steps. In the first step of the research, a theoretical framework based on theoretical studies and text analysis has been formed. The second step; Field studies were conducted with the case study method in combination with the survey strategy (localization) and the questionnaire tool; Statistical analysis was done using spss and pls software. Sampling was done by random method in Saad al-Sultaneh collection of Qazvin and using Cochran's formula. The results of this research show that the environmental factors of the loser collections, which lead to the formation of a sense of belonging to the place, activity, readability, permeability and accessibility, are effective in improving the social interactions of users.
آلتمن، ایروین(1390). محیط و رفتار اجتماعی: خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام، مترجم: دکتر علی نمازیان، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
الکساندر، کریستوفر (1395). زبان الگو: شهرها. مترجم: رضا کربلایی نوری،تهران: مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی.
انوری،حسن(1381). فرهنگ بزرگ سخن.تهران: انتشارات سخن، جلد سوم.
بهزادفر، مصطفی؛ طهماسبی، ارسلان(1392). شناسایی و ارزیابی مؤلفه های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی؛ تحکیم و توسعه روابط شهروندی در خیابان های شهری : نمونه مورد مطالعه سنندج. باغ نظر، 10(25):17-28.
پاکزاد، جهانشاه (1384). راهنمای طراحی فضای شهری، تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.
پاکزاد، جهانشاه( 1397 ). سیر اندیشه ها در شهرسازی 3 از فضا تا مکان ، انتشارات شهیدی؛آرمان شهر.
پدرام،بهنام؛ ناسخیان،شهریار؛ فرشته نژاد،سید مرتضی؛ اکبری، داوود(1395). احیای یک هویت؛ امکان سنجی باززنده سازی حمام تاریخی خسروآغا، مرمت و معماری ایران،6 (12): 51-66.
تبریزی، امید؛ مختاباد امرئی، مصطفی ؛ فیضی، محسن(1393). اثرات طراحی فضاهای شهری و معماری جمع گرا بر تعاملات و ارتباطات اجتماعی. مدیریت شهری،13(37): 257-271.
ترکمان، احمد؛ قائد، مجتبی ؛ شمتوب، سوگل(1396). پاتوق، فضای جمعی شهری و معماری و محل تعاملات اجتماعی و فرهنگی (نمونه موردی شهر برازجان). پژوهش و برنامه ریزی شهری، 8 (31): 225- 248.
حائری مازندرانی، محمد رضا(1388). خانه، فرهنگ، طبیعت ،تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.
حبیب، فرح (1387). کالبد شهری: بازیابی مفهوم شهروندی از تعامل اجتماعی با رویکرد ارتقاء کالبدی شهری. مسکن و محیط روستا،121:2-13.
دانشپور،سیدعبدالهادی؛چرخچیان، مریم(1386). فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی،باغ نظر، 4(7): 19-28.
زهتابیان، شادی(1391). آشنایی با بنای کاروانسرای سعدالسلطنه در شهر قزوین.
عطائی،رقیه؛ پورمحمدی، محمدرضا(1394). تأثیر مؤلفه های هویت کالبدی و فعّالیّتی بافت های تاریخی در ایجاد تعاملات اجتماعی .مدیریت شهری،41: 229-246.
غفوریان، میترا؛ افشین نهر، وحید؛ نوروزی زاده ، زهرا(1396). بازشناسی مؤلفه های پایداری اجتماعی مؤثر بر افزایش تعاملات اجتماعی
در مجموعه های مسکونی( مطالعه موردی: محله اباذر، تهران)،هویت شهر،30(11):31- 44.
فلامکی، محمدمنصور (1391). باززنده سازی بناها و شهرهای تاریخی، تهران: دانشگاه تهران.
فیضی، محسن؛ علی، اسدپور (1392). فرآیند بازآفرینی منظر میادین شهر تهران با هدف ارتقای تعاملات اجتماعی شهروندان ، مطالعات شهری،7 : 3-14.
قنبران، عبدالحمید ؛ جعفری، مرضیه؛(1393). بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله مسکونی (نمونه موردی: محله درکه تهران). انجمن معماری و شهرسازی ایران، 1(7): 57-64.
گل، یان(1387) زندگی در فضای میان ساختمان ها، مترجم: سیما شصتی، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
لنگ، جان(1396). آفرینش نظریه معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط ،مترجم: علیرضا عینی فر، تهران: دانشگاه تهران.
مجابی،سید مهدی(1388). در جستجوی هویت شهری قزوین،تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
محمدی، محمود؛ عظیمی، مریم؛ مقدم، حامد؛ رفیعیان، مجتبی(1391). فضاهای عمومی شهری، تحقق تعاملات اجتماعی در بافتهای تاریخی (نمونه موردی: شهرقدیم لار)، مرمت آثار و بافت های تاریخی، فرهنگی ،2(4): 15-28.
مدنی پور، علی(1389). فضاهای عمومی و خصوصی شهر ، مترجم: فرشاد نوریان، تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
مدنی پور، علی(1392). طراحی فضای شهری:نگرشی بر فرآیندی اجتماعی- مکانی ، مترجم: فرهاد مرتضایی، تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
یزدانفر، سیدعباس؛ حسینی، سیدباقر؛ زرودی، مصطفی(1392). کیفیت فضاهای عمومی و افزایش تعاملات اجتماعی( مطالعه موردی: مجتمع مسکونی کوثر و فاز دو مجتمع مسکونی اکباتان ). مدیریت شهری، 32: 7-22.
Bagozzi, R. P., & Fornell, C. (1982). Theoretical concepts, measurements, and meaning. In Fornell, C. (Ed.) A second generation of multivariate analysis (24-38). Vol. 1. New York. NY.: Praeger.
Carmona , M., Tim, H., Taner, O., & Steve, T. (2003 Public Places and Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design.
Carr, S., Frances, M., Rivlin, L. G., & Stone, A. M.(1992). Public Spac. New York: Cambridge Universitypress
Chin, W. W. (2003). Issues and opinions on structural equation modeling. MIS Quarterly, 22(1), 7-16.
Choua, Sh. W., & Chen, P. Y. (2009). The influence of individual differences on continuance.
For nell, C., & Larcker, D. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39−50.
Henseler, J. a. R., Christian M. and Sinkovics, Rudolf R,. (2009). The Use of Partial Least Squares Path Modeling in International Marketing. Advances in International Marketing (AIM), 20, 277-320. doi: SSRN: 25.Jackson, CM. Chow, S. Leitch, RA.
Jacobs, J. (1965). The Death and Life of Great American Cities. Harmondsworth :Penguin.
Lefebvre, H. (1991). The Production of Space. London: Blackwell, Oxford
Whyte, W, H. (1980). The social life of small urbanspaces. Tuxedo, Maryland: Printers II Inc.
http://gardeshban.ir/fa/news/11691/
https://www.touristgah.com/Iran/City/Sightseeing/4529/
https://hamgardi.com/fa/Post/10085
_||_References List:
Alexander, Christopher (2015). Model language: Cities. Translator: Reza Karbalai Nouri, Tehran: Road, Housing and Urban Development Research Center.
Altman, Irwin (2019). Environment and social behavior: solitude, personal space, territory and crowd, translator: Dr. Ali Namazian, Tehran: Shahid Beheshti University Press.
Anvari, Hassan (2002). Sokhan Big Encyclopedia. Tehran: Sokhan Publications, third volume.
Ataie, Roghayeh; Pourmohammadi, Mohammad Reza (2014). The influence of the physical and functional identity components of historical contexts in creating social interactions. Urban Management, 41: 229-246
Bagozzi, R. P., & Fornell, C. (1982). Theoretical concepts, measurements, and meaning. In Fornell, C. (Ed.) A second generation of multivariate analysis (24-38). Vol. 1. New York. NY.: Praeger.
Behzadfar, Mustafa; Tahmasebi, Arslan (2013). Identifying and evaluating the influencing factors on social interactions; Consolidation and development of citizen relations in urban streets: the case study of Sanandaj. Bagh Nazar, 10(25):17-28.
Carmona , M., Tim, H., Taner, O., & Steve, T. (2003) Public Places and Urban Spaces: The Dimensions of Urban Design.
Carr, S., Frances, M., Rivlin, L. G., & Stone, A. M.(1992). Public Spac. New York: Cambridge Universitypress
Chin, W. W. (2003). Issues and opinions on structural equation modeling. MIS Quarterly, 22(1), 7-16.
Choua, Sh. W., & Chen, P. Y. (2009). The influence of individual differences on continuance.
Daneshpour, Seyyed Abdul Hadi; Cherkhchian, Maryam (2006). Public spaces and factors affecting collective life, Bagh Nazar, 4(7): 19-28.
Falamaki, Mohammad Mansour (2011). Revival of historical buildings and cities, Tehran: University of Tehran.
Feyzi, Mohsen; Ali, Asadpour (2012). The process of recreating the landscape of Tehran city squares with the aim of promoting social interactions of citizens, Urban Studies, 7: 3-14.
Fornell, C., & Larcker, D. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39−50.
Gehl, Yan (1387) Life in the space between buildings, translator: Sima Shasti, Tehran: Academic Jihad Publishing Organization.
Ghafurian, Mitra; Afshin Nahr, Vahid; Norouzizadeh, Zahra (2016). Recognizing the components of social sustainability that are effective in increasing social interactions in residential complexes (case study: Abazar neighborhood, Tehran), Identity Shahr, 30(11): 31-44
Habib, Farah (2008). Urban body: restoring the concept of citizenship from social interaction with the approach of urban physical improvement. Housing and Village Environment, 121:2-13.
Haeri Mazandarani, Mohammad Reza (1388). House, Culture, Nature, Tehran: Publications of the Ministry of Housing and Urban Development.
Henseler, J. a. R., Christian M. and Sinkovics, Rudolf R,. (2009). The Use of Partial Least Squares Path Modeling in International Marketing. Advances in International Marketing (AIM), 20, 277-320. doi: SSRN: 25.Jackson, CM. Chow, S. Leitch, RA.
Jacobs, J. (1965). The Death and Life of Great American Cities. Harmondsworth :Penguin.
Lang, Jon (2016). Creation of architectural theory: the role of behavioral sciences in environmental design, translator: Alireza Einifar, Tehran: University of Tehran.
Lefebvre, H. (1991). The Production of Space. London: Blackwell, Oxford
Madanipour, Ali (2010). Public and private spaces of the city, translator: Farshad Noorian, Tehran: Urban Planning and Processing Company.
Madanipour, Ali (2012). Designing urban space: a perspective on a social-spatial process, translator: Farhad Mortezaei, Tehran: Urban Planning and Processing Company.
Mohammadi, Mahmoud; Azimi, Maryam; Moghadam, Hamed; Rafiyan, Mojtabi (2011). Urban public spaces, realization of social interactions in historical contexts (case example: Old city of Lar), restoration of historical and cultural works and contexts, 2(4): 15-28.
Mojabi, Seyyed Mehdi (2008). In search of the urban identity of Qazvin, Tehran: Urban Planning and Architecture Study and Research Center.
Pakzad, Jahanshah (1384). Urban Space Design Guide, Tehran: Ministry of Housing and Urban Development Publications.
Pakzad, Jahanshah (2018). The flow of thoughts in urban planning 3 from space to place, Shahidi Publications, Arman Shahr.
Pedram, Behnam; Nasekhian, Shahriar; Fereshte Nejad, Seyed Morteza; Akbari, Dawood (2015). Reviving an identity; Feasibility of Revival of Khosrow Agha Historical Bath, Restoration and Architecture of Iran, 6 (12): 51-66.
Qanbaran, Abdul Hamid; Jafari, Marzieh (2013). Investigating factors affecting the promotion of social interactions among the residents of a residential neighborhood (case example: Darakeh neighborhood of Tehran). Iranian Association of Architecture and Urban Planning, 1(7): 57-64.
Tabrizi, Omid; Mokhtabad Amrai, Mustafa; Feyzi, Mohsen (2013). The effects of designing urban spaces and collectivist architecture on interactions and social communication. Urban Management, 13(37): 257-271.
Turkaman, Ahmad; Qaed, Mojtaba; Shamtob, Sogol (2016). Hangout, urban collective space and architecture and place of social and cultural interactions (case example of Borazjan city). Research and urban planning, 8 (31): 225-248.
Whyte, W, H. (1980). The social life of small urbanspaces. Tuxedo, Maryland: Printers II Inc.
Yazdanfar, Seyyed Abbas; Hosseini, Seyyed Baqer; Zaroudi, Mustafa (2012). The quality of public spaces and the increase of social interactions (case study: Kosar residential complex and phase two of Ekbatan residential complex). Urban Management, 32: 7-22.
Zehtabian, Shadi (2012). Acquaintance with the building of Saad al-Saltaneh caravanserai in Qazvin city.
URL1: http://gardeshban.ir/fa/news/11691/
URL2:https://www.touristgah.com/Iran/City/Sightseeing/4529/
URL3: https://hamgardi.com/fa/Post/10085