از فضاهای دیگر تا نامکان ها

محورهای موضوعی : معماری معاصر

سیامک پناهی ¹ , فریبا تقی شاهبازی ²

1 - گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران
2 - کارشناسی ارشد شهرسازی

تاریخ دریافت : 1401/08/20 تاریخ پذیرش : 1401/09/12 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: فضا, مکان, هتروتوپیا, نامکان, دیگر بودگی,

چکیده مقاله :

این پژوهش به معرفی فضاهای "دیگر" در فلسفه، روانشناسی، معماری و چگونگی شکل گیری مفهوم "نا مکان" از درون آن پرداخته است. اصطلاح "دیگری" در روانکاوی ژاک لکان به قطب دیالکتیک میان سوژه و ابژه اطلاق می گردد که خاستگاه آن در تفکر دیالکتیک هگل بوده و نمود آن را به طور مشخص می توان در خوانش الکساندر کوژو از پدیدارشناسی روح وی در دهه سی سده بیستم میلادی یافت. نظریه فوکو از"دیگر بودگی" به کانسپت "تفاوت و تمایز" دریدا بسیار شباهت دارد. این چنین به نظر می رسد که مفهوم "نا مکان" مارک اوژه نیز در یک دیالکتیک خاص، در برابر مفهوم "مکان" قرار گرفته است. روش پژوهش در این تحقیق به صورت تحلیلی، توصیفی و تلفیقی از روش کمی (از نظریه به مورد مطالعه: قیاسی) و کیفی (از مورد مطالعه به نظریه: استقرایی) است.این پژوهش نظریه نا مکان و فضاهای دیگر در فضای پسا مدرن و جهان سوپر مدرن و جایگاه آن در دیالکتیک خاص مکان و نا مکان و همچنین وجه تمایز آن در معماری و شهرسازی را معرفی نموده و در نهایت این پژوهش به ارائه مدلی در چگونگی شکل گیری فضاهای دیگر و ارتباط آن با نا مکان ها دست یافته و به این نتیجه رسیده است که "نامکان ها" بخش دائما فزاینده ای از زندگی شهری را در برگرفته و بین آنها و "فضاهای دیگر" ریشه های مشترکی وجود دارد و نامکان با افراط در زمان،‌ افراط در فضا و ‌افراط در فردیت به ظهور رسیده است.

چکیده انگلیسی:

This study has made an effort to introduce "other space" and "non-place" in philosophy, psychology and architecture and concentrate on relationship between both. The theoretical framework of essay is designing architecture theory base on philosophical concept which is related to the non-place philosophy. The research methods in this study are analytic and descriptive combination of qualitative (from case study to theory) and quantitative (from theory to case study) research. Concept of "other" in psychology is derived from Jacques Lacan 's theories between "subject and object" based on Hegel 's Dialectic (thesis, antithesis and synthesis.This concept already has determined in Hegel's spirit phenomenology by Alexandre Kojeve.Michael Foucault's theory of "otherness" is so similar to Derrida's theory of " difference". Foucault called some place in the city, heterotopias such as nursing home, swimming pool, prison, cemetery and graveyard, madhouse, whorehouse, public bath, ship and so on.That is clear which place and non-place are on Hegel's Dialectic form. This study tries to introduce the spaces of "Non-place" which Edward Suja, Fredric Jameson and Mark Auge are spectroscopy its founders.Place has some identity and specific factors for recognizing, but non-place doesn't have any identity and specific factors. Place is in the transporting world, but non-place is in the prison of machinism. In the place we have some memorial event and the figure of the city is individual and unforgettable but in non-place we never have any memorial event and the figure of the city is not individual and specific. Non-place city are generic city which we burn on clinic and die on hospital. Architectural and urbanism spaces have influenced in all part of our life and there are some great relationship between philosophy, psychology, art and other science with architecture and urbanism.The conclusion of the study is that "other space" and "non- place" has some complex relationship with each other and the "non-places" is going to surround and enclose the world of metropolitans and at the other side those city with this manner never have diversity, variety and mind memorials.

منابع و مأخذ:

افشار نادری، کامران (۱۳۷۸). از کاربری تا مکان. مجله معمار. شماره ۶: ۳-۱.

اوژه، مارک (۱۳۸۷). نامکان ها. ترجمه منوچهر فرهومند. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.  

بانی مسعود، امیر (۱۳۹۵). پست مدرنیته و معماری. چاپ پنجم، اصفهان: خاک. 

پرتوی، پروین (۱۳۹۲). پدیدارشناسی مکان.  چاپ دوم. تهران: فرهنگستان هنر.

پناهی، سیامک A (۱۳۸۶). دریچه ای به فضاهای دیگر.  نشریه آبادبوم. شماره ۱۰: ۱۳.

پناهی، سیامک B (۱۳۸۶) شهر در اسارت ماشینیسم.  نشریه آبادبوم، شماره ۷: ۵۰.

پناهی، سیامک C (۱۳۸۶). معماری لمپن، معماری کیچ.  نشریه آبادبوم، شماره ۸: ۸.

پناهی، سیامک (۱۳۹۷). معماری و سینمای معناگرا. تهران: عصر کنکاش.

پناهی، سیامک و هنرپرور، حامد (۱۳۹۹). معماری تخنه. تهران: عصر کنکاش.

پین، مایکل (۱۳۹۴). فرهنگ اندیشه انتقادی. ترجمه پیام یزدانجو. تهران: مرکز.

جیمسون، فردریک (۱۳۹۰). منطق فرهنگی سرمایه داری متاخر. مجید محمدی. چاپ چهارم. تهران: هرمس.

سوجا، ادوارد (۱۳۸۲). تاریخ، جغرافیا : مدرنیته. ترجمه شهریار وقفی پور. تهران: تلخون.

شیرانی، حسین (۱۳۸۶). ساماندهی مکان. چاپ دوم.  تهران: دانش آفرین.  

فوکو، میشل (۱۳۸۴). از فضاهای دیگر. ترجمه رضا بهار.  نشریه بیناب. شماره ۹: ۵۳-۴۲. 

کاستلز، مانوئل (۱۳۸۰). عصر اطلاعات. جلد ۱. ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز، نشر طرح نو.

لینچ، کوین (۱۳۸۳) سیمای شهر. ترجمه دکتر منوچهر مزینی. چاپ ششم. تهران: دانشگاه تهران.

نوربرگ شولتز، کریستین (۱۳۵۳). فضا، هستی، معماری. ترجمه محمد حسن حافظی. تهران: تهران.

نوربرگ شولتز، کریستین (۱۳۸۱). معماری، حضور، زبان و مکان. ترجمه سید علیرضا احمدیان، تهران: موسسه معمار نشر.

نسبیت، کیت (۱۳۸۶). نظریه های پسا مدرن در معماری. ترجمه محمد رضا شیرازی. تهران: نی.

وارد، گلن (۱۳۹۶). پست مدرنیسم. ترجمه قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی. چاپ ششم. تهران: ماهی.

Arefi, Mahyar (1999). Non-place and Placelessness as Narratives of  Loss: Rethinking the Notion of  Place" . Journal of  Urban Design, vol,4, no.2.

Foucault, M. (1967). Of Other Spaces, Utopias and heterotopias, in Architecture. culture in Foucault, Info, 14 March.

Logan, j. & Molotch, H. (1987). Urban Fortunes: The Political Economy of Place. University of California Press : Berkeley.

Mcleod, M. (2000). Gender Space Architecture,

“Everyday” and “Other” spaces. Mary McLeod / p.  182

Relph, E. (1976). Place and Placelessness. Pion: London.

Seamon, David (1996). A singular Impact. Environmental and Architectural Phenomenology News letter. Vol. 7, no.3

 

.edubrown.teuspro.www

www.filliamh.blogspot.com

com.lardianbal.www

.non-luogo.comwww

com.non-place.www

com.Vodafone.receiver.www

Afshar Naderi, Kamran (1999), From Function to Non-place, Architect magazine, no 6.

Arefi, Mahyar (1999). Non-place and Placelessness as Narratives of  Loss: Rethinking the Notion of  Place" . Journal of  Urban Design, vol,4, no.2.

Auge, Marc (2007), Non-places, Manoochehr Farhoomand, Tehran: Cultural researches office Pubs.

Bani Masood, Amir (2016), Postmodernism and Architecture, 1^st edition, Isfahan: Khak publication.

Castles, Manuel (2002), Information Time, 1^st volume, Ahmad Aligholiyan and Afshin Kakbaz: Tarh-e-Nou publication.

Foucault, Michael (2004), From Other Spaces, Reza Bahar, Binab review, no 9, p42-53.

Foucault, M. (1967). Of Other Spaces, Utopias and heterotopias, in Architecture. culture in Foucault, Info, 14 March.

Jameson, Fredric (2011), Modern Capitalism Cultural Logic, Majid Mohammadi, Tehran, Hermas publication.

Logan, j. & Molotch, H. (1987). Urban Fortunes: The Political Economy of Place. University of California Press : Berkeley.

Lynch, Kevin (2004), City Appearance, translated by Dr, Manoochehr Mozayeni, 6^th edition, Tehran: Tehran University Pubs.

Mcleod, M. (2000). Gender Space Architecture, “Everyday” and “Other” spaces. Mary McLeod / p.  182.

Nesbit, Kate (2007), Post-Modern Theories in  Architecture, translated by Mohammadreza Shirazi, Tehran, Nei publication.

Nuremburg Schultz, Christine (1974), Space,

Existence, Architecture, translated by Mohammad  Hasan Hafezi, Tehran: Tehran publication.

Nuremburg Schultz, Christine (2001) Architecture, Presence, Language & Place, translated by Alireza Ahmadian, Tehran: Memar-e- Nashr Institution.

Panahi, Siamak A (2006), A Window  To Other-spaces, Abadboom review, no 10, November 2007, p13

Panahi, Siamak  B (2006), City Captured By Mechanism, Abadboom review, no 7, May 2007, p50

Panahi, Siamak  C (2006), Lompen Architecture, Kitsch  Architecture, Abadboom review, no8, July 2007, p8

Panahi, Siamak (2019). Architecture and spiritual cinema. Tehran: Asre Kankash.

Panahi, Siamak and Honarparvar, Hamed (2020). architecture of  Techne, Tehran: Asre Kankash.

Partovi, Parvin (2013), Phenomenology of Place, Tehran: Farhangestan-e- Honar Pubs

Payne, Michael (2015), Critical Thought Encyclopedia, translated by Payam Yazdanjoo: Markaz publication.

Relph, E. (1976). Place and Placelessness, London: pion.

Seamon, David (1996). A singular Impact. Environmental and Architectural Phenomenology News letter. Vol. 7, no.3.

Shirani, Hossein (2002), Organizing the Place, Tehran: Danesh Afarin Pubs

Soja, Edward (2002), History, Geography: Modernity, Shahriyar Vaghfipoor, Tehran’s Cultural Studies, Tehran: Talkhoon publication

Ward, Glen (2017) Postmodernity, Ghader Fakhr Ranjbari & Aboozar Karami, Tehran: Mahi publication

. .edubrown.teuspro.www

www.filliamh.blogspot.com

  (access date: 2019/08/08). com.lardianbal.www

.(access date: 2017/01/15) .non-luogo.comwww                                        

.(access date: 2021/09/23) com.non-place.www

. com.Vodafone.receiver.www