واکاوی تأثیرات سیاستهای مدیریت آب بر کاهش کم آبی در استان کرمان

محورهای موضوعی : جامعه شناسی سیاسی

الهام عزیزآبادی ¹ , حجت مهکویی ² , امیر گندمکار ³

1 - دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1402/11/14 تاریخ پذیرش : 1403/02/01 تاریخ انتشار : 1403/02/05

کلید واژه: سیاستهای مدیریت آب, کم آبی, استان کرمان,

چکیده مقاله :

آب به عنوان منبع مهم تأمین کننده زیست انسان و حیوان می باشد. بدون آب، می توان اذعان داشت که زندگی و محیط زیست، زایل می گردد. کشور ایران به عنوان یکی از کشورهایی مطرح شده است که با مسأله کم آبی، مواجه شده است؛ و چنانچه سیاستهای مهمی در زمینه مدیریت آب، اتخاذ نشود، بحران کم آبی، امنیت محلی و ملی را با چالشهای اساسی روبرو خواهد کرد. کرمان به عنوان یکی از استانهای مرکزی ایران، با مسأله کم آبی و امنیت آب، مطرح شده است. هدف اصلی در این مقاله، شناخت و واکاوی تأثیرات سیاستهای مدیریت آب بر کاهش کم آبی در استان کرمان می باشد. روش پژوهش مورد استفاده، توصیفی-تحلیلی است که با منابع کتابخانه ای و سایتهای اینترنتی، به این پرسش اصلی که تأثیرات سیاستهای مدیریت آب بر کاهش کم آبی در استان کرمان چگونه است؟ پاسخ می دهد. نتایج برگرفته از یافته های تحقیق، نشان می دهند که سیاستهایی مانند انتقال آب میان حوضه ای (بهشت آباد و صفارود) چندان مناسب نیست ولی الگوهای مدیریتی مانند راندمان اقتصادی، آب مجازی و ... کارایی بهتری دارند که استفاده از آب مجازی، از میان این الگوها، بهترین راهکار می تواند باشد.

چکیده انگلیسی:

Water is an important source of life for humans and animals. Without water, it can be acknowledged that life and the environment will disappear. Iran has been mentioned as one of the countries that has faced the problem of water shortage; And if important policies in the field of water management are not adopted, the water shortage crisis will face local and national security with fundamental challenges. Kerman, as one of the central provinces of Iran, has been raised with the issue of water scarcity and water security. The main goal of this article is to identify and analyze the effects of water management policies on reducing water scarcity in Kerman province. The research method used is descriptive-analytical, with library resources and internet sites, to the main question, what are the effects of water management policies on reducing water scarcity in Kerman province? answers. The results obtained from the research findings show that policies such as transferring water between basins (Beheshtabad and Safaroud) are not very suitable, but management models such as economic efficiency, virtual water, etc. are more effective, and the use of virtual water Among these models, it can be the best solution.

منابع و مأخذ:

بنی¬اسدی، مصطفی و همکاران،(1397)، ارزیابی اثرهاي جانبی رفاهی برداشت بی¬رویه از آبهاي زیرزمینی (مطالعه موردي ذرت¬کاران دشت ارزوئیه کرمان)؛ فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزي، جلد 10، شماره 1، بهار، صص 86-65.
بهشتی¬راد، مسعود و بهشتی¬راد، محبوبه،(1391)، بررسی کارایی روشهای پهنه¬بندی شدت خشکسالی در استان کرمان؛ فصلنامه برنامه¬ریزی منطقه¬ای، سال سوم، شماره 9، بهار، صص 101-89.
پرهیزکاری، ابوذر و تقی¬زاده رنجبری، حسین و شوکت فدایی، محسن و محمودی، ابوالفضل،(1394)، ارزیابی خسارتهاي اقتصادي انتقال آب بین حوضه¬اي بر الگوي کشت و وضعیت درآمدي کشاورزان در حوضه مبدأ (مطالعه موردي: انتقال آب الموت رود به دشت قزوین)، فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزي، جلد 29، شماره 3، پاییز، صص 333-319.
جعفری¬ولدانی، اصغر،(1388)، استفاده از منابع آب رودهاي مرزي ايران و عراق و حقوق بين¬الملل، فصلنامه پژوهش حقوق و سياست/سال يازدهم، شماره 26، بهار و تابستان، صص 92-63.
خلیلیان، صادق و زارع مهرجردی، محمدرضا،(1384)، ارزش¬گذاري آبهاي زيرزميني در بهره¬برداري¬هاي كشاورزي مطالعه موردي گندمكاران شهرستان كرمان (82-1383)، فصلنامه اقتصاد كشاورزي و توسعه؛ دوره 13، شماره 51، پاییز، صص 14-1.
داودی¬دهاقانی، ابراهیم و عامری، محمدعلی،(1398)، پیامدهاي اجتماعی و امنیتی انتقال آب بین حوضه¬اي (موردمطالعه: بهشت¬آباد چهارمحال و بختیاري به زاینده¬رود اصفهان)، پژوهشنامه جغرافیاي انتظامی سال هفتم، شماره بیست و پنجم، بهار، صص 76-51.
ذکی، یاشار و نجفی، سجاد،(1399)، تعيين راهبردهاي هيدروپليتيکی ایران در حوضة آبریز اروند؛ فصلنامه پژوهشهاي جغرافیاي انسانی، دورة 25، شمارة 4، زمستان، صص 1549-1529.
زنگی¬دارستانی، منصوره،(1398)، ارزیابی اثرات زیست¬محیطی تونل انتقال آب به شهر کرمان، نشریه مهندسی تونل و فضاهای زیرزمینی، دوره ، 8 شماره 1، تابستان، صص 54-45.
شفیعی، بهمن و همکاران،(1398)(الف)، وضعیت خشکسالی و مدیریت آن از دیدگاه کارشناسان و سرپرستان خانوارها در نواحی روستایی اسلام¬آباد غرب، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، دوره 34، شماره 4، پاییز، صص 550-539.
شفیعی، بهمن و همکاران،(1398)(ب)، تحلیل عوامل‌ مؤثر ‌بر‌ مدیریت خشکسالی ‌در‌ نواحی روستایی (مطالعة موردي:‌ شهرستان‌اسلام¬آباد ‌غرب)، پژوهشهاي جغرافیاي طبیعی، دورة 15، شمارة ‌3، پاییز، صص 416-403.
عطافر، علی و شجاعی، مرضیه،(1390)، نقش آب در موقعیت راهبردی ایران در خاورمیانه، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، تهران: مرکز پژوهشهای علمی و تحقیقات استراتژیک خاورمیانه، سال هجدهم، شماره 1، صص 22-41. قاسمی، مریم و علیزاده دولت¬آبادی، لیدا و سهیلی¬فر، حسین،(1400)، شناسایی راهبردهای مطلوب مدیریت صحیح منابع آب کشاورزی از دیدگاه بهره¬برداران خرده¬پا (مطالعه موردی دهستان درزآب، شهرستان مشهد)، فصلنامه تحقيقات اقتصاد كشاورزي، جلد 13، شماره 2، تابستان، صص 108-81.
قنواتی، عزت¬الله و طالب¬پور اصل، داوود و خضری، سعید،(1394)، ارزيابي اثرات انتقال آب بين حوضه¬اي بر مخازن آب زيرزميني و نشست زمين (مطالعه موردي: انتقال آب رودخانه زاب به درياچه اروميه)، فصلنامه پژوهشهاي ژئومورفولوژي كمي، سال چهارم، شماره 2، پاييز، صص 44-29.
قنواتی، عزت¬الله و طالب¬پور اصل، داوود و خضری، سعید،(1395)، ارزيابي آثار انتقال آب بين حوضه¬اي بر مورفولوژي بستر رودخانه در حوضه مبدأ (مطالعه موردي: حوضه رودخانه زاب)، فصلنامه جغرافيا و توسعه، شماره 44، پاييز، صص 88-65.
محمدی، حمیدرضا و حکیمی¬خرم، علی و احمدی، ابراهیم،(1398)، امکان سنجی اجرای پروژه¬های انتقال آب بین حوضه¬ای در ایران (مطالعة موردی: طرح انتقال آب بهشت¬آباد فلات مرکزی)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دورۀ 51، شمارۀ 4، زمستان، صص 1092-1073.
میرزایی¬خلیل¬آبادی، حمیدرضا،(1391)، جایگاه بخش آب در اقتصاد استان کرمان، فصلنامه تحقيقات اقتصاد كشاورزي، جلد 4، شماره 2، تابستان، صص 82-69.
میلادی، طاهره و مولایی، یوسف،(1400)، آثار تغییرات اقلیمی بر تعهدات بین¬المللی دولتها؛ مطالعه موردی بهره¬برداری از منابع آبی مشترک، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال بیست¬وچهارم، شماره اول، بهار، صص 234-213.
Jay R. Lund. (2021). Approaches to Planning Water Resources; Journal of Water Resources Planning and Management/Volume 147 Issue 9–September, https://ascelibrary.org/doi/10.1061/%28ASCE%29WR.1943-5452.0001417.
Shafiee, M. Ehsan. (2020). Review of Modeling Methodologies for Managing Water Distribution Security; Journal of Water Resources Planning and Management/Volume 146 Issue 8 – August, https://ascelibrary.org/doi/10.1061/%28ASCE%29WR.1943-5452.0001265.
https://kerman.mporg.ir/Portal/View/Page.aspx?PageId=01e066fa-187f-4fe8-8dbf-fd766ac8a8c3.
https://images.search.yahoo.com
http://www.nejatab.com/34
https://www.zamini.ir/index.php/iran/25-water/710-aaml
https://donya-e-eqtesad.com