بررسی وضعیت خدمات زیربنایی و روبنایی طرح هادی روستایی در شهرستان آمل

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

محمدصادق ابراهیمی ¹ , امیرمظفر امینی ² , سید حنیف میکاییل ³

1 - استادیار گروه توسعه روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
2 - استادیار گروه توسعه روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه توسعه روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1394/05/28 تاریخ پذیرش : 1394/05/28 تاریخ انتشار : 1394/05/28

کلید واژه: توسعه روستایی, طرح هادی, سکونتگاه‌های روستایی, شهرستان آمل,

چکیده مقاله :

یکی از ابزارهایی که شرایط مناسب زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی فضاهای روستایی را فراهم می‌سازد ساماندهی فضایی- کالبدی این نقاط است که با تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی زمینه‌های تحقق آن فراهم می‌شود. تحقیق مورد نظر به بررسی اثرات اجرای طرح‌های هادی در روستاهای شهرستان آمل می‌پردازد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی و تحلیلی است و بخش عمده داده‌های مورد استفاده بر اساس مطالعه میدانی و تکمیل پرسش نامه از روستاهای نمونه و انجام مصاحبه با مسئولین محلی و دست‌ اندرکاران اجرایی طرح‌های هادی روستایی بوده است. روایی محتوایی پرسش نامه با استفاده از نظرات متخصصان تأیید و جهت تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد (بالای7/0)، که نشان از پایا بودن ابزار اندازه‌گیری بود. جامعه آماری این تحقیق روستاییان ساکن در روستاهای شهرستان آمل می‌باشند که طرح هادی در آن روستاها اجرا شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین و روش نمونه گیری تصادفی متناسب برای روستاییان بود به طوریکه برای جامعه آماری روستاییان 260 نفر تعیین گردید. در بین آثار اجرای طرح هادی از دیدگاه روستاییان، وضعیت هدایت آب های سطحی، وضعیت جمع‌آوری زباله، میزان ضابطه‌مندی ساخت و ساز مسکن، ساماندهی معابر اصلی، بهبود وضعیت خدمات زیربنایی، بهبود وضعیت خدمات روبنایی، بهبود در دسترسی به نهاده‌های کشاورزی و بازار فروش برای محصولات کشاورزی، زیبایی روستا، پیاده‌رو سازی معابر، ‌توسعه فضای سبز روستا، وضعیت دفع فاضلاب خانگی و وضعیت کیفیت معابر فرعی به ترتیب اولویت رتبه‌بندی شده‌اند.

چکیده انگلیسی:

One of the tools that to provide suitable conditions in rural areas is rural guide plans; this plan provides the infrastructure and superstructure services in rural areas. This study investigated the impacts implementation rural guide plan in the county of Amol. Methodology of the study is descriptive and analytical and much of the data used are based on field study and questionnaire of sample villages and interviews with executive stakeholders’ rural guide plans. The validity of research tool was obtained by face validity of experts viewpoint and for reliability of questionnaires a pilot test was conducted Cronbach’ Alfa coefficient of higher than 0.7 showed that research tool is reliable. Statistical populations of this research were rural people that master plan has been implemented in this villages of Amol county. The samples populations calculated by Cochrane formula, using simple random sampling 260 samples of villagers was selected for the study. The result of research showed that the viewpoint priority of villagers for impact of rural master plan were: collection surface waters, collection garbage, build housing  with scientific principles, widening main streets, improve the infrastructure services, improve the superstructure services, improve the access to agricultural inputs and markets for agricultural products, improve the village beauty, improve of building pavement street, development the village green space, improve the domestic wastewater disposal and improve the quality of street accessory.

منابع و مأخذ:

1. آمار، تیمور و صمیمی شارمی، رضا، 1388، ارزشیابی اثرات کالبدی اجرای طرح هادی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان رشت- بخش خمام)، مسکن و محیط روستا، شماره12، 56-44.

 2. احمدی، غلامرضا و وفادار، خدیجه، 1390. اثرات اقتصادی و اجتماعی اجرای طرح­های بهسازی بر خانوارهای روستایی استان مازندران، مجموعه مقالات اولین همایش ملی جغرافیا و برنامه­ریزی توسعه روستایی، مشهد، ص 320. 3. اخلاقی، علی، 1387، ساماندهی سکونتگاه‌های روستایی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی سمنان.

4. برومبوژه، کریستیان، 1375، مسکن و معماری دراستان گیلان، ترجمه علاءالدین­گوشه­گیر، انتشارات علمی و فرهنگی. 5. پریشان، مجید، 1385، تحولات ساختاری- کارکردی ناشی از تبدیل روستا به شهر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه­ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران.

6. حق­پناه، مریم و دهقانی، مرجان، 1388، بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح هادی روستایی، همایش ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، سیستان بلوچستان.

7. رضوانی، محمدرضا، 1379، ارزیابی اهداف، سیاست­ها، و برنامه­های عمران روستایی با تأکید بر ساماندهی فضاها و مراکز روستایی، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 38، 33-46.

8. سعیدی، عباس، 1377، مبانی جغرافیای روستایی، چاپ اول، انتشارات سمت.

9. شارع‌پور، محمود، 1370، بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی اجرای طرح‌های بهسازی در روستاهای آذربایجان شرقی، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه­ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.

10. عظیمی، نورالدین و جمشیدیان مجاور، مجید، 1384، بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح­های هادی روستایی (مطالعه موردی: غرب گیلان)، هنرهای زیبا، 22: 25-34.

11. عنابستانی، علی اکبر، 1388، ارزیابی اثرات کالبدی اجرای طرح­های هادی روستایی، کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، سیستان و بلوچستان.

12. غلامرضایی، محمد، 1382، ارزشیابی عملکرد طرح هادی در روستاهای استان لرستان، پایان­نامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه.

 13. مرادی، محمود، ابطحی­نیا، آمنه و شاهسوندی، زهرا، 1388، بررسی اثرات اجرای طرح­های هادی در توسعه کالبدی روستا، کنفرانس ملی مسکن و توسعه کالبدی روستا، سیستان و بلوچستان.

14. مظفر، فرهنگ، حسینی، سید باقر، سلیمانی، محمد، ترکاشوند، عباس و سرمدی، علی اکبر، 1387، ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی بر محیط زیست روستاهای ایران، علوم محیطی، 3: 11-32.

15. نوروزی، اصغر و صیدایی، سید اسکندر، 1389، تحلیلی بر الگوهای استقرار فضایی سکونتگاه­های روستایی در استان چهارمحال  و بختیاری، جغرافیا و توسعه، 18: 53-68.

16. وثوقی، منصور، 1368، بازتاب عملیات بهسازی در 17 روستای استان همدان، مجموعه مقالات روستا، وزارت جهاد سازندگی.

17. یاسوری، مجید، 1383، نظام سلسله‌مراتبی سکونتگاه‌ها و سطح‌بندی خدمات روستایی (مطالعه موردی: شهرستان سرخس)، جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 3: 189-206.

18. Argent, N., Smailes, P., and Griffin, T., 2005, Tracing the density impulse in rural settlement system, Popul environ. 27: 151-190.

19. Oldfield, P., 2005, Rural settlement and economic development in Southern Italy: Troia and its contado, JMH. 31: 327-345.

20. Raheb, G., 2008, Conceptual framework for suggestion of criterions of selection of proper technology of rural housing, Phd thesis.

21. White, I., 1998, Pre-improvement rural settlement in Scotland: progress and prospects, Scottish Geo.114: 76-84.