شناخت و تحلیل جریان های‌‌ توسعه زیربنایی (مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان های استان خراسان شمالی)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

لیلا صیاد بیدهندی ¹ (دانشگاه پیام نور)
فرهاد برندک ² (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز ، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/10/09 تاریخ پذیرش : 1401/12/03 تاریخ انتشار : 1403/03/01

کلید واژه: خراسان شمالی, پرومته, جریان توسعه, GAIA, GAIAWEB,

چکیده مقاله :

از جمله نشانه های عدم توسعه، وجود نابرابری و جنبه‌های مختلف آن است که برای رصد آنها باید نحوه توزیع شاخص‌های توسعه در سطوح مختلف را در نظر بگیریم. برای این منظور در تحقیق حاضر از مدل پرومته که یک مدل قابل انعطاف در تحلیل داده های کمی و کیفی است استفاده شده است و سعی شده که بهترین شناخت از متغیرها به وجود بیاید. مطابق با رهیافت پرومته؛ در کنار مفاهیم اولویت‌بندی، سطح‌بندی، پهنه‌‌بندی، رتبه و رده‌‌بندی گزینه‌ها؛ می‌توان از مفهوم "جریان‌‌بندی مکان‌ها" بهره برد. در پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر، برای ارزیابی شهرستان‌های استان خراسان شمالی به لحاظ شاخص‌های توسعه‌مندی زیرساخت‌های انرژی و ارتباطات نواحی روستایی در بازه زمانی سال 1390 (مطابق با آخرین داده‌های رسمی منتشرشده) ، از تکنیک پرومته 2 استفاده شده است. شاخص‌های مستخرج شده از منابع رسمی منتشر شده به صورت نسبت تنظیم شده‌اند و برای وزن‌دهی به آنها از روش تحلیل شبکه‌ای استفاده شده است. در رویکرد پژوهش و با استفاده از ابزار VP ، ارزیابی و دید یکپارچه نسبت به شاخص‌های توسعه و شهرستان‌های استان (به مثابه گزینه‌ها)، مطابق با تحلیل‌های GAIA و GAIAWEB عملی می‌شود. لذا از نرم‌افزارهایVisual PROMETHEE و Super Decisions برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. مطابق با نتایج کلی دست آمده از مقایسه نسبی شهرستان‌ها، تنها 2 شهرستان، دارای ارزش خالص مثبت بوده‌اند که در این میان، شهرستان جاجرم با جریان خالص 0.098 ، بالاترین میزان برخورداری از امکانات زیرساختی را در نواحی روستایی خود دارا می‌باشد. برای به تعادل رساندن شهرستان‌های استان، توجه به اولویت‌بندی مناطق، مطابق با نتایج پژوهش حاضر، مهم تلقی می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

Among the signs of non-development are the existence of inequality and its various aspects for the resolving of which we have to consider how development indicators in different levels are distributed. In this study, prometheus model, which is a flexible model in quantitative and qualitative data analysis, has been used and it has been tried to create the best understanding of variables. In accordance with Prometheus approach, along with the concepts of prioritization, ranking, classification, rating and ranking options, the concept of "flow Packaging of Places" named. In this cross-sectional study to assess the rural areas of counties of North Khorasan in the period 2011 (according to the latest published official data) in terms of indices of development of energy infrastructure and communications, is used Prometheus version 2 that has a Packaging approach. Indicators derived from official sources (such as the Encyclopedia of Counties province), is tuned as a proportion and to their weighting is used network analysis method. The research approach and using the tools VP, assessment and integrated view of the development of the province (as an option), according to analysis by GAIA and practical GAIAWEB. To data analysis was done using Visual PROMETHEE and Super Decision software. In accordance with the overall results obtained from the comparative cities, only two township has a positive net worth, which in the meantime, the township of Jajaram a net outflow of 0.098, has highest enjoyment of infrastructure facilities in rural areas. To balance the province, according to the priority areas, in accordance with the results of this study are important.