ارزیابی و سنجش تاثیر حکمروایی شایسته شهری بر میزان رضایت‌مندی شهروندان از عملکرد شهرداری (مطالعه موردی: شهر لوشان)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

علی اکبر سالاری پور ¹ , میترا پارسائیان ² , میلاد بابایی الیاسی ^{3 *}

1 - استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 - دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1401/09/20 تاریخ پذیرش : 1401/11/18 تاریخ انتشار : 1403/09/01

کلید واژه: حکمروایی خوب, عملکرد شهرداری, معادلات ساختاری, شهر لوشان,

چکیده مقاله :

مقدمه: یکی از رویکردهای مهمی که در دهه‌های اخیر برای بهبود وضعیت مدیریت شهری ارائه شده است رویکرد «حکمروایی خوب شهری» می‌باشد. حکمروایی خوب شهری به عنوان رویکردی از نظام تصمیم گیری و ‌اداره امور شهری تلقی می‌شود و نهاد شهرداری می‌تواند یکی از بهترین سازوکارها، برای تحقق حکمرانی خوب شهری باشد. از این رو می‌توان امیدوار به حل مشکلات و معضلات ساختاری و کارکردی شهرها شد.

 هدف پژوهش: در این تحقیق، تحلیل میزان رضایت‌مندی شهروندان از عملکرد شهرداری شهر لوشان زیر چتر حکمروایی شایسته شهری است.

روششناسی تحقیق: ین پژوهش از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت و روش جزء پژوهش‌های توصیفی - تحلیلی به شمار می‌رود. جامعه آماری پژوهش را کلیه ساکنین بالای ۱۵ سال شهر لوشان تشکیل داده‌اند که تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران ۳۷۳ نفر محاسبه شد. شیوه گردآوری داده‌ها مطالب اسنادی- کتابخانه‌ای (کتب، مقاله و پایان نامه) و برداشت‌های میدانی (پرسش‌نامه) بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از پرسشنامه از نرم افزارهای SPSS و Smart pLS استفاده شده است.

قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این تحقیق، شهر لوشان به عنوان یکی از شهرهای شهرستان رودبار در استان گیلان است.

یافته­ ها: یافته ­ها حاکی از آن است که شهروندان لوشانی رضایت چندانی از عملکرد مدیریت شهری به خصوص شهرداری این شهر ندارند بنابراین لازم است باتوجه به داده‌های حاصل از این پژوهش و همچنین راهکارهای ارائه شده در جهت جلب رضایت شهروندان اقدام به عمل آید. به صورت مشخص یافته‌ها بیانگر این نکته می‌باشند که متغیر حکمروایی که توسط شاخص‌های استاندارد پرسشنامه‌های مطالعات پیشین استخراج شده است دارای روایی سازه می‌باشند. بدین معنی که بار عاملی متغیرهای کارایی و اثر بخشی (۹۹۵/۰)، شفافیت (۹۲۷/۰)، مسئولیت پذیری (۸۹۴/۰)، عدالت و برابری (۸۴۷/۰)، اجماع محوری (۷۹۹/۰)، مشارکت (۷۹۸/۰)، قانون مداری (۷۵۶/۰) و پاسخگویی (۶۲۱/۰)، در مطالعه حاضر دارای روایی و پایایی مناسب بوده و قادر است مبحث حکمروایی را اندازه گیری نماید. ازسویی فرضیه تحقیق نشان می‌دهد که همواره رابطه معنی­دار منفی میان حکمروایی و میزان نارضایتی شهروندان از عملکرد شهرداری وجود دارد. همچنین ضریب مسیر این فرضیه ۱۷۸/۰ می‌باشد که با سطح معنی داری ۰۳/۰ مورد تائید قرار می‌گیرد. بدین معنا که هر چه میزان افزایش شاخص‌های حکمروایی بیشتر باشد میزان عدم رضایت شهروندان از عملکرد شهردای کاهش می‌یابد.

نتایج: نتایج حاکی از آن است که شهروندان لوشانی رضایت چندانی از عملکرد مدیریت شهری به خصوص شهرداری این شهر ندارند بنابراین لازم است باتوجه به داده‌های حاصل از این پژوهش و همچنین راهکارهای ارائه شده در جهت جلب رضایت شهروندان اقدام به عمل آید.

چکیده انگلیسی:

Introduction: One of the important approaches that have been presented in recent decades to improve the state of urban management is the "good urban governance" approach. Good urban governance is considered as an approach of the decision-making system and administration of urban affairs, and the municipal institution can be one of the best mechanisms to realize good urban governance. Therefore, we can hope to solve the structural and functional problems of cities.

Research Aim: In this research, the analysis of citizens' satisfaction with the performance of the Lushan City Municipality falls under the umbrella of good urban governance.

Methodology: In terms of the purpose, this research is part of applied research, and in terms of its nature and method, it is part of descriptive-analytical research. The statistical population of the research is made up of all residents over 15 years of age in Lushan city, and the sample number was calculated as 373 people using Cochran's formula. The method of data collection was document-library materials (books, articles and theses) and field observations (questionnaire). SPSS and Smart PLS software were used to analyze the data from the questionnaire.

Studied Area: The area studied in this research is Lushan city as one of the cities of Rudbar city in Gilan province.

Results: The results indicate that the citizens of Lushani are not very satisfied with the performance of urban management, especially the municipality of this city, so it is necessary to take action according to the data obtained from this research as well as the solutions presented in order to satisfy the citizens.

Results: The results indicate that the citizens of Lushani are not very satisfied with the performance of urban management, especially the municipality of this city, so it is necessary to take action according to the data obtained from this research as well as the solutions presented in order to satisfy the citizens. Specifically, the findings indicate that the validity variable extracted by the standard indicators of previous studies' questionnaires has construct validity. This means that the factor load of variables of efficiency and effectiveness (0/995), transparency (0/927), responsibility (0/894), justice and equality (0/847), central consensus (0/799), participation ( 0/798), rule of law (0/756) and accountability (0/621), in the present study, has appropriate validity and reliability and is able to measure the subject of governance. On the other hand, the research hypothesis shows that there is always a significant negative relationship between governance and the level of citizens' dissatisfaction with the performance of the municipality. Also, the path coefficient of this hypothesis is 0/178, which is confirmed with a significance level of 0/03. This means that the higher the increase in governance indicators, the lower the level of citizens' dissatisfaction with the performance of the municipality.

Conclusion: The results indicate that the citizens of Loushani are not very satisfied with the performance of urban management, especially the municipality of this city. Therefore, it is necessary to take action based on the data obtained from this research and the solutions provided to satisfy the citizens.

منابع و مأخذ:

امیری میکال؛ پوررمضان، عیسی؛ آمار، تیمور و بیگدلی، آتوسا. (1401). تحلیل فضایی کیفیت زندگی در نقاط روستایی با تاکید بر بعد نهادی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان لاهیجان). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 17(1)، 88-77.
https://journals.iau.ir/article_685023.html
اربابی سبزواری، آزاده و ادیبی فتح، طاهر (۱۴۰۰). شناسایی شاخص‌های کلیدی رضایت شهروندان از عملکرد طرح‌های عمرانی شهرداری تهران با رویکرد دیمتل (مورد مطالعه: شهرداری ملارد). مجله نخبگان علوم مهندسی،۶(۱)،205-184.
https://sid.ir/paper/413447/fa
اسمعیل‌پور، فاطمه. (۱۳۹۹). تبیین الگوهای رشد شهری با تاکید بر توسعه میان افزا. رساله دکتری، رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، ایران.
اکبری، نعمت الله و حق شناس، مرضیه. (۱۳۹۲). بررسی عملکرد شهرداری در چارچوب حکمرانی خوب شهری (مناطق چهارده گانه اصفهان)، پنجمین کنفرانس برنامه¬ریزی و مدیریت شهری (صص ۲۰-۱). دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
https://sid.ir/paper/833172/fa
پورعیسی چافجیری، مجید؛ مولائی هشتجین، نصراله و آمار، تیمور. (1401). تحلیلی بر نارسایی نظام سیاست گذاری برنامه¬ریزی روستایی با تاکید بر عدالت فضایی (مطالعه موردی: استان خراسان شمالی). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی، 17(1)، 159-145.
dor:20.1001.1.25385968.1401.17.1.1.1
توکلی نیا، جمیله؛ ایمانی جاجرمی، حسین و یداله¬نیا، حسین. (۱۴۰۰). تحلیل جایگاه حکمروایی خوب در عملکرد مدیریت شهری (مطالعه موردی: شهر بابل). آمایش محیط، ۱۴(۵۳)، 108-85. https://journals.iau.ir/article_685306.html
حبیبی، داود و محبوبی، سحر. (۱۳۹۸). تبیین رابطه حکمروایی خوب شهری و رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری (مطالعه موردی: شهر دوگنبدان). مطالعات محیطی هفت حصار، ۸(۳۰)،85-47. doi:10.29252/hafthesar.8.30.6
حاتمی¬نژاد، حسین؛ کانونی و همقدم، نوشا. (1403). تحلیل ساختاری حکمروایی محیط زیست شهری با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر تهران). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه¬های انسانی،19(1)،167-151. https://journals.iau.ir/article_707758.html
حسینی، شکیلا. (۱۴۰۰). سنجش میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری براساس الگوی حکمرانی شهری (نمونه موردی: منطقه ۵ شهرداری تهران). مطالعات مدیریت شهری، ۱۳(۴۶)، 49-35. https://sid.ir/paper/409975/fa
روستایی، شهریور؛ نعیمی مطلق، شهلا و درویشی، فرزانه. (۱۳۹۷). ارزیابی رابطه رضایت شهروندی و الگوی مدیریت محلی مبتنی بر شاخص‌های حکمروایی مطلوب شهری (مطالعه موردی: مناطق ۲، ۵ و ۶ شهر تبریز). جغرافیا و توسعه فضای شهری، ۵(۲)،۱44-۱27.
doi: 10.22067/gusd.v5i1.61985
زندیه، الناز (۱۳۹۶). بررسی عملکرد شهرداری‌ها در چارچوب رویکرد حکمروایی خوب شهری (نمونه موردی: شهرداری شهر ملایر). آمایش محیط. ۱۰(۳۹)، 76-59. https://sid.ir/paper/130753/fa
زیاری، کرامت الله؛ نیک پی، وحید؛ حسینی، علی (۱۳۹۲). سنجش میزان مشارکت شهروندان در میدیریت شهری بر اساس الگوی حکمرانی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر یاسوج). مسکن و محیط روستا، ۳۲(۱۴۱)،86-69. http://jhre.ir/article-1-223-fa.html
مرادی مکرم سیاوش، شاه حسینی پروانه، نوری کرمانی علی. (۱۳۹۹). تحلیل تحولات جمعیت شهری استان تهران و پیامدهای آن در نظام شبکه شهری منطقه طی سال‌های (۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵). آمایش سیاسی فضا، ۲(3)، ۲47-۲33. http://psp.modares.ac.ir/article-42-53791-fa.html
شمس¬الدینی، علی؛ سنایی مقدم، سروش؛ بلاغی، رسول و رضایی، میثم. (۱۳۹۶). سنجش میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری و ارزیابی عوامل فردی، اجتماعی موثر بر آن (مطالعه موردی: شهر دهدشت). پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، ۸(۳۰)، 204-185.
https://sid.ir/paper/502500/fa
شمس، مجید و هاشمی بیستونی، محمودرضا. (۱۳۹۸). اولویت بندی شاخص‌های حکمروایی خوب شهری از دیدگاه شهروندان در شهر بیستون. جغرافیا و مطالعات محیطی، ۸(۲۹)، 92-81.
https://journals.iau.ir/article_667813.html
شیخ محمدی، مجید و تولیت زواره، محمدرضا. (۱۳۸۴). مدیریت مشارکت پذیر براساس نظام پیشنهادها. انستیتو ایز ایران، تهران، ایران.
صفایی¬پور، مسعود؛ امانپور، سعید و نادری چگنی، زهرا. (۱۳۹۲). ارزیابی و تحلیل میزان تحقق پذیری حکمرانی خوب شهری در شهر خرم آباد. جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری چشم انداز زاگرس، ۵(۱۷)، ۱30-۱15. https://sid.ir/paper/175647/fa
عبدی، کمیل؛ جعفری مهرآبادی، مریم؛ صفایی رینه، مصطفی و الله یاری، شمیلا (۱۳۹۸). سنجش رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری با رویکرد حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: شهر کیاسر)، آمایش محیط، ۱۲(۴۵)،۱66-۱39.
20.1001.1.2676783.1398.12.45.7.3 dor:
عسکری¬زاده اردستانی، سهیلا؛ ضرابی، اصغر و تقوایی، مسعود. (۱۳۹۷). بررسی وضعیت شاخص‌های حکمروایی خوب شهری در شهر اراک. جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، ۱۶(۱)،۳35-۳09. 10.22067/geography.v16i1.74544doi:
کاویانی، آزاده؛ فرهودی، رحمت الله و رجبی، آزیتا. (۱۳۹۶). رشد شهری و عوامل محرک آن (مطالعه موردی: کلانشهر تهران). جغرافیا، ۱۵(۵۵)،36-21. https://sid.ir/paper/150555/fa
کنعانپور، عبدالله؛ معصومی، محمدتقی و نظم¬فر، حسین. (۱۴۰۰). واکاوی عدالت فضایی در تخصیص کاربری¬های اراضی شهری (مطالعه موردی: مناطق پنج گانه شهر اردبیل)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه¬ریزی شهری، ۹(۳)،۶۶۲-۶۳۷.
10.22059/jurbangeo.2021.315186.1420 doi:
گلچینی، سحر؛ مرادی، اسکندر؛ خضرنژاد، پخشان (۱۴۰۰). بررسی رویکرد حکمروایی خوب شهری در چهارچوب نظام مدیریت شهری (مورد شناسی: شهر سنندج). آمایش محیط، ۱۴(۵۲)، 64-45. 20.1001.1.2676783.1400.14.52.3.7dor:
محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم. (۱۳۹۶). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی. چاپ دوم، تهران: مهربان نشر.
مرادی، غلامرضا. (۱۳۹۳). نقش پذیری حکمروایی خوب شهری در پایداری شهر. کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار (صص ۲۱-۱)، مشهد، ایران. https://civilica.com/doc/290394/
معتمدی، محمد؛ رسولی، سید حسن و نصیری، محمد. (۱۳۹۸). ارزیابی میزان رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در حوزه خدمات شهری (مطالعه موردی: شهر فاروج). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۱۹(۵۵)، 116-99.
https://sid.ir/paper/390405/fa
ملکی، سعید؛ آروین، محمود؛ بذرافکن، شهرام (۱۳۹۷). بررسی نقش الگوی حکمروایی خوب شهری در تحقق شهر تاب آور (مطالعه موردی: شهر اهواز)، نشریه دانش شهرسازی، ۲(۴)، 18-۱. 10.22124/upk.2019.12195.1162 doi:
منفرد، سجاد و پریزادی، طاهر. (۱۴۰۰). ارزیابی و تحلیل عملکرد شهرداری ایلام بر پایه رضایتمندی شهروندان. مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای، ۲(۳)، ۱19-۱03. https://www.srds.ir/article_142195.html
موحد، علی؛ کمانرودی، موسی؛ ساسان پور، فرزانه و قاسمی کفرودی، سجاد (۱۳۹۲). بررسی حکمروایی خوب شهری در محله¬های شهری (مورد مطالعه: منطقه ۱۹ شهرداری تهران). مطالعات برنامه¬ریزی شهری، ۲(۷)،۱76-۱47.
https://shahr.journals.umz.ac.ir/article_1012.html
مهندسان مشاور بعد تکنیک. (۱۳۹۴). طرح جامع تفصیلی، شهر لوشان.
هاشمی، سید مناف و یحیی¬پور، مهدی. (۱۳۹۰). اصول و مبانی مدیریت خدمات شهری در شهرداری. چاپ اول، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
خسروی، سعید؛ احمدی، حمید و کشیشیان سیرکی، گارینه. (۱۳۹۹). واکاوی شاخص های موثر بر حکمرانی خوب شهری در شهر زاهدان. جامعه شناسی سیاسی ایران، 1(3)، 275-243. 10.30510/psi.2020.241184.1205 doi:
وزیری نصیرآباد، علی؛ ذاکرحقیقی، کیانوش و بغدادی، آرش. (1401). تحلیل عوامل زمینه‌ساز کارآمدی در مدیریت زمین شهری بر پایه الگوی حکمروایی یکپارچه زمین شهری بازیگران (مطالعه موردی: شهر گرگان). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 17(2)، 360-347. http://jshsp.iaurasht.ac.ir
وکیلیان، حسین؛ ارغان، عباس و کامیابی، سعید. (1403). تبیین الگوی مدیریت هوشمند شهری برای بهبود حکمروایی خوب شهری (مورد مطالعه: شهر شاهرود). مطالعات برنامه¬ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 19(3)، 195-181..‎http://jshsp.iaurasht.ac.ir
Admiraal, H., & Cornaro, A. (2019). Future cities, resilient cities – The role of underground space in achieving urban resilience. Underground Space. doi: 10.1016/j.undsp.2019.02.001
Barclay, D., Higgins, C., & Thompson, R. (1995). The partial least squares (PLS) approach to casual modeling: personal computer adoption ans use as an Illustration.
Barresi, A., & Pultrone, G. (2013). European strategies for smarter cities. Tema. Journal of Land Use, Mobility and Environment, 6(1),61-72. doi: 10.6092/1970-9870/1455
Cárcaba, A., Arrondo, R., & González, E. (2022). Does good local governance improve subjective well-being?. European research on management and business economics, 28(2), 100192.
doi: 10.1016/j.iedeen.2021.100192
European Commission. (2011). European Governance: A White Paper. Brusssels: Ccommission of the European Communities, 1-14.
Gargiulo, C; Zucaro, F (2015). Smartness and urban resilience. A model of energy saving. Tema. Journal of Land Use. Mobility and Environment, 8(2),81-102. doi: 10.6092/1970-9870/3661
Ghouse Farhan, M. (2020). Assessment of the perfor mance of municipalities in Framework of Good Governance criteria (A case study of Herat Municipalitiy). International Journal of Research and Analytical Reviews (IJRAR), 7(1) 1,912-918.
Hair, J.F., Ringle, C.M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM:indeed a silver bullet. the Journal of Marketing theory and practice, 19(20),139-152. doi: 10.2753/MTP1069-6679190202
Haus, M., & Klausen, J.E. (2004). Urban leadership and community involvement: ingredients for good governance? Findings from the PLUS project, In city Futures Conference, Chicago.
doi:10.1177/1078087410388867
Lang, F. E. (2010). An Essential Determination of City Development. World vision Institute for Research and Development.
Ma, F. (2020). Spatial equity analysis of urban green space based on Spatial Design Network Analysis (SDNA): A case study of central Jinan, China. Sustainable Cities and Society, 60(2),102256
doi:10.1016/j.scs.2020.102256
Plumpter, T., & Graham, J. (1999). Governance and Good Governance International and Aboriginal Perspectives, Policy Brief, No. 12, Institution on Governance, Ottawa, Canada, 1-27.
Tewodros, A. M., Bitwoded, A. D., & Demeke, D. (2020), Practices and challenges of good governance in Ethiopia: the case of Hawassa city municipality. International Journal of Development in social sciences and Humanities, 9(1), 88-99.
https://journals.indexcopernicus.com/search/article?articleId=2960763
United Nations (2014). World Urbanization Prospects: The 2014 Revision. World Urbanization Prospects. New York, United Nations Department of Economic and Social Affairs.