بررسی مدیریت پسماند کارخانجات صنایع غذایی شهرستان رشت (در سال 1386)

محورهای موضوعی : آلودگی خاک

مسعود منوری ¹ (دانشیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.)
زهرا بهجتی نژاد زنجانی ² (کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران *(مسوول مکاتبات).)
مهسا آقاخانی ³ (کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1395/03/12 تاریخ پذیرش : 1395/03/12 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: صنایع غذایی, مدیریت پسماند صنعتی, رشت,

چکیده مقاله :

واحدهای صنایع غذایی بدلیل ماهیت متفاوت محصولات خود دارای پسماندهای متنوعی از لحاظ کمی و کیفی می باشند. بررسی پسماند کارخانجات صنایع غذایی در شهرستان رشت به جهت شرایط اقلیمی خاص منطقه و محیط زیست آسیب پذیر آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از انجام این مطالعه شناسایی پسماند کارخانجات صنایع غذایی شهر رشت و نحوه مدیریت آن ها بوده تا در ضمن این پژوهش، نقاط قوت و ضعف مدیریت مشخص گردد تا با ایجاد تغییراتی در روند مدیریت بتوان پسماندهای حاصل از صنایع را سازماندهی نمود. در این پژوهش در حدود 40 واحد صنعتی از 122 واحد صنعتی فعال براساس مشاهده وتکمیل پرسش نامه موضوعی مورد بررسی قرار گرفتند جهت ذخیره سازی و تجزیه و تحلیل اطلاعات نسبت به ایجاد بانک اطلاعاتی پسماند کارخانجات اقدام گردید. داده های به دست آمده توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. طبق نتایج حاصله از تجزیه و تحلیل اطلاعات گروه های آشامیدنی و نانوایی، بیسکویت سازی، ماکارونی سازی به ترتیب بیش ترین میزان ضایعات صنعتی وگروه های آشامیدنی و نانوایی، بیسکویت سازی، ماکارونی سازی بیش ترین ضایعات شبه خانگی را تولید می نمایند. درحدود 63 درصد ازضایعات پسماند صنعتی این صنایع قابلیت بازیافت دارند ولی 20 درصد ازآن ها در عمل بازیافت می شوند. بیش ترین روش دفع ضایعات که از سوی صنایع انتخاب می شود فروش به میزان 45.6 درصد و دفن بهداشتی به میزان 32 درصد می باشد. برخی ازصنایع معادل 3/4 درصد ضایعات خود را می سوزانند که به صورت غیراستاندارد انجام می گیرد. بیش ترین نحوه نگه داری ضایعات تا زمان دفع به صورت انبارهای روباز در محیط کارخانه است که باعث ایجاد آلودگی می گردد. بیش ترین منشا تولید ضایعات صنعتی درصنایع غذایی محصول تولیدی به میزان 32/24 درصد و در مرحله بعد ضایعات حاصل از بسته بندی معادل 58/20 درصد می توان اشاره نمود. دوره های زمانی دفع ضایعات صنعتی در2/48 درصد از صنایع به صورت موردی و 4/ 15 درصد به صـــورت روزانه گزارش شده است.

چکیده انگلیسی:

Rasht, as the center of Gilan province, has the highest number of food industries and since these industries in the northern part of the country, especially Gilan are the most dominant existing ones, it seemed necessary to study management conditions of the food industries’ residuals through observation and filling in topic questionnaires in 40 active industrial units in Rasht.   As the first step in this research, the food industries of the city were identified and classified based on their products. Then, active units were specified and their residuals’ management status was studied. Next, obtained data were analyzed using statistical softwares such as SPSS and other softwares were used for drawing relevant tables and diagrams. To study the quality of residuals and their compositions in each food industry group, the temporary storage places were surveyed and through filling in the questionnaires by those in charge the physical analysis of the residuals and the production levels were reviewed the results of which are as follows: Studies showed that the majority of food industries in Rasht did not pay close attention to environmental aspects, particularly the management of their residuals; they did not observe environmental regulations; they considered the cooperation of environment experts costly and problematic and often would not take any measure to analyze their residuals. It is noteworthy that among all food industries of the city only one of them was selected as the “Green Industry”. It was also found that bread, biscuit and drinks producing groups had the highest level of industrial wastes while bread, biscuit and drinks producing groups showed the highest level of domestic wastes. About 63% of the wastes from industrial residuals were recyclable; however only were practically recycled. The most frequent waste disposal methods exercised by the industries were selling (45.6%) and hygienic burying (32%). In addition, some industries burned a part (4.3%) of their wastes in a nonstandard way. The common way of keeping wastes until disposal was open stores in the factory that in itself could cause pollution. The major source of industrial wastes in food industries could be said to be from products (24.32%) and then those of packaging (20.58%). Moreover, the time periods of waste disposal in 48.2% of industries were case disposals and 15.4% of them were reported on a daily basis.