تحلیل و ارائه نظام معرفت‌شناسی تائویی

محورهای موضوعی : مسیحیت

یاسمن سلمانی ¹ (دانشجوی دکتری عرفان و تصوف، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران)
عظیم حمزئیان ² (هیئت علمی و مدیر گروه فلسفه‌ دانشگاه سمنان)
نوری‌السادات شاهنگیان ³ (هیئت علمی و مدیر گروه ادیان و عرفان دانشگاه الزهرای تهران)

تاریخ دریافت : 1399/02/27 تاریخ پذیرش : 1399/02/27 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه: نظامندی, معرفت‌شناسی, لائودزو, جوانگ‌دزو,

چکیده مقاله :

این نوشتار با هدف ارائه تصویر نظامند از معرفت‌شناسی تائویی، به تحلیل محتوای دو منبع متقدّم اندیشه تائویی یعنی دائو ده جینگ و جوانگ‌دزو پرداخته و مباحث اصلی معرفتی‌شناسی هم‌چون ارکان معرفت، امکان معرفت، معیار‌صدق معرفت‌، ابزارهای معرفت، اقسام و مراتب معرفت، مرزها و حدود معرفت، یقین و حد‌ نهایی‌ آن و موانع معرفت را استنباط و بررسی کرده و به‌طور‌ نظامند تبیین نموده است. اگرچه این منابع موجز و کنایی، با هدف ارائه نظام معرفت‌شناسی تدوین نیافته‌اند اما برآیند پژوهش حاکی است، با تحلیل محتوای آن‌ها می‌توان نظام معرفتی تائویی را ترسیم نمود؛ نظام معرفتی که در آن ارکان معرفت دارای سنخیت و وحدت هستند. شناخت امری ممکن و شناخت یقینی در روند انحلال فردیت در تائو بی‌نام حاصل می‌شود. علم به‌مثابة نور است که شناخت را تحقق ‌می‌بخشد اما حقیقت مطلق، تاریکی (فرانور) است و امکان معرفت به آن وجود ندارد. در رویکرد معرفتی آنان، شهود و علم حضوری، که می‌تواند وجود پویا، متغیر و سیال را ادراک نماید، جایگاه ویژه ای دارد. معرفت از نظر آنان امری ذومراتب و حاصل تجربه تواجد و برطرف ‌نمودن موانع معرفتی چون ذات‌گرایی، عقل‌گرایی، زبان، توجه به بُعدمادی نفس، جهان و هم‌چنین احساسات است. معیار صدق معرفت، تطابق معرفت با کنه هستی است

چکیده انگلیسی:

The aim of this paper is to provide a systematic picture of Taoist epistemology. The research suggests that, by analyzing the concise contents of the Taoist texts, an epistemic system can be found in which the pillars of knowledge are unity. Understanding is possible and the certain recognition in the process of dissolution of individuality is achieved. Science is a light that realizes knowledge, but the absolute truth is darkness and there is no possibility of knowing it. In Taoist tradition, intuition and insight have a special place by which one can perceives the dynamic, variable and fluid existence. For them, knowledge is experiential and it realizes by eliminating the epistemic barriers such as rationalism, language, attention to the material self, the world itself and personal emotions. The criterion for the truth of knowledge is its agreement with the essence of the universe.

منابع و مأخذ:

• ایزوتسو، توشیهیکو، صوفیسم و تائوئیسم، محمدجواد گوهری، تهران، روزنه، 1389ش.


• پاشایی، ع، دائو: راهی برای تفکر، تهران، چشمه، 1377ش.


• جای، چو و جای، وینبرگ، تاریخ فلسفه چین باستان، ع. پاشایی، بی­جا، بی‌تا.


• راما کریشنان، سروپالی، تاریخ فلسفه شرق و غرب، ع. پاشایی، ج1، تهران، علمی و فرهنگی، 1382ش.


• قرایی، فیاض، ادیان خاوردور، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1385ش.


• گودرزی، مرتضی، هیدیگر و حکمت دائویی، تهران، علمی، 1393ش.


• لائوزه، دائوده جینگ، ترجمة ع. پاشایی، تهران، نگاه معاصر، 1385ش.


• مرتون، توماس، این ‌کتاب بی‌فایده است_آموزهای‌جوانگ‌زه_، علیرضاتنکابنی، تهران، کاروان، 1383ش.


• مصلح، علی‌اصغر، تجربه واحد: مطالعه‌ای تطبیقی در مبانی عرفان‌های جهانی، تهران، علمی، 1393ش.


• مولر، هانس جورج، فلسفه‌ی دائو د جینگ، محمدطباطبایی، تبریز، فروزش، 1394ش.


• مینک، دو وی؛ استریک من، مایکل و رینولز، فرانک، آیین‌های کنفسیوس، دائو و بودا، غلامرضا شیخ‌ زین‌الدین، تهران، مروارید، 1388ش.


• هاملین، دیوید، تاریخ‌ معرفت‌شناسی‌، شاپور اعتماد، تهران، پژوهشگاه علوم ‌انسانی، ‌1374ش.


• هیوم، رابرت ارنست، ادیان زنده جهان، عبدالرحیم گواهی، تهران، فرهنگ اسلامی، 1382ش.


• وات، الان، استاد پیر لائودزو پیروی از راه دل، سیدمهدی ثریا، تهران، رشد، 1392ش.


• یو لان، فانگ، تاریخ فلسفه چین، فرید جواهرکلام، تهران، فروزان،1390ش.


• Burik, Steven, “Thinking On The Edge: Heidegger, Derrida, And The Daoist GateWay, Philosophy East & West”, University Of Hawai, I Press, vol.60, no.4, 2010.


• Cheng,Chung-Ying &Bunnin,Nicholas, Contemporary Chinese Philosophy, USA, Blackwell Publishers,


• Edwardes, Paul, The Eencyclopedia of Philosophy, London, Collier Macmillan, 1972.


• Kjellberg, Paul, “Dao and Skepticism”, Springer Science Business Media B.V, 6, Issue 3, 2007.


• Lao Tzu, Tao Te CHing, Translated by Feng, G ia-Fu & Jane English, NewYork, NY: Vintage Books, 1989.


• Miller, James, The Encyclopedia of Taoism, Fabrizio Pregadio(ed.), New York, Routledge, 2008.


• Shien, GI-Ming, “The Epistemology of Buddhism, Taoism and Confusianism”, Philosophy, vol.28, Issue 106, 2009.


• Tandon, Alok, “The Confucian and Taoist Approches to Truth and Their Contemporary Implications”, Indian Philosophical Quarterly, vol.27, 1 & 2, 2000.


• L., Lie tzu, Tao Page Org, Access in Semptember 2017.


• Zhenhua, Yu, “The Expansion of Epistemology: The Metaphysical vs. the Practical Approach”, Dao- A Journal of Comparative Philosophy,11, 2012.


• Zhuangzi, Zhuangzi: the Inner Chapters, Robert Eno(trans.), Retrieved from www.indiana.edu/~p374/Zhuangzi.pdf, 2016.