بررسی آت بوم‎شناختی گونه Ferula ovina Boiss در استان کرمان

محورهای موضوعی : جنگلداری

محمد شریفی یزدی ¹ , امرعلی شاهمرادی ² , صدیقه زارع‎کیا ³

1 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، کرمان، ایران
2 - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
3 - بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، یزد، ایران.

تاریخ دریافت : 1392/12/11 تاریخ پذیرش : 1393/05/03 تاریخ انتشار : 1393/05/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

مطالعه خصوصیات بوم‎شناختی گونه Ferula ovina Boiss با هدف شناخت و دستیابی به اطلاعات کاربردی و استفاده از آن در برنامه های اصلاح و توسعه مراتع انجام شد. برای این منظور ابتدا به کمک نقشه پوشش گیاهی و بازدید میدانی اقدام به تهیه نقشه رویشگاه این گونه گردید. سپس سه منطقه مختلف شامل سیرچ، مدیم و حتکن به عنوان ایستگاه های مطالعاتی انتخاب شد. نمونه برداری در هر یک از ایستگاه‎ها با روش سیستماتیک تصادفی به کمک پلات 4 متر مربعی به تعداد 30 پلات در امتداد ترانسکت انجام گردید. خصوصیات رویشگاهی شامل توپوگرافی، اقلیم، خاک، گونه های همراه و چگونگی حضور این گونه در پوشش گیاهی (درصد پوشش تاجی، تراکم و فراوانی) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین سیستم ریشه‌، فنولوژی‌، ارزش‌رجحانی‌ و آفات گیاه بررسی شد. نتایج نشان داد این گونه در مناطق کوهستانی در دامنه ارتفاعی 2600 تا 3200 متر از سطح دریا رویش داشته و اکثرا در شیب های شمالی از 30 تا 60 درصد دیده می شود. بارندگی در رویشگاه‎های این‌ گونه ‌بیش ‌از130 میلی متر و میانگین دما بین 10 تا 16 سانتی گراد بود. این گونه‌ در بافت شنی لومی با هدایت الکتریکی خاک رویشگاه بین 38/0 تا 49/0 دسی زیمنس بر متر و اسیدیته در حدود 8 تا 2/8 به خوبی استقرار می یابد. پوشش تاجی متوسط 9/9 درصد، تراکم برابر 4300 پایه در هکتار با فراوانی93 درصد تعیین گردید. ریشه این گیاه از نوع راست بوده و دارای انشعاب های محدودی است. مراحل رویش گیاه از اواخر اسفند شروع و تا نیمه مرداد ادامه دارد. رشد رویشی از هفته دوم اسفند آغاز می گردد. زمان گل دهی کامل از اوایل اردیبهشت آغاز و بذر دهی از اوایل خرداد شروع و تا اواسط مرداد ماه ریزش می کنند. این گونه فقط از طریق بذر تکثیر می‌ ‎یابد. بهترین عمق کاشت یک سانتی متر می باشد. گوسفند و بز در حالت سبز بودن از گل ها و برگ های این گیاه به خوبی چرا می نمایند، به طوری که ارزش رجحانی بالایی نسبت به دیگر گونه های همراه (حدود 59 درصد) داشته و دامداران منطقه از این‌گونه به عنوان علوفه زمستانه بهره می برند.