بررسی اثرات تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن‌گلایکول بر جوانه‏زنی و رشد گیاهچه هیبرید‏های ذرت

محورهای موضوعی : زراعت

محمد مرادی ¹ (1- گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)
احمد حسنکی فرد ² (2- هنرآموز هنرستان کشاورزی شهید باهنر شوشتر، ایران)
محمد معتمدی ³ (1- گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/09/01 تاریخ پذیرش : 1396/12/15 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: ذرت, وزن خشک گیاهچه, سرعت جوانه‏زنی,

چکیده مقاله :

کمبود آب یکی از مشکلات رو به تزاید کشاورزی ایران است و تهدیدی برای این صنعت و امنیت غذایی کشور محسوب می‌شود. جوانه زنی یکی از مراحل حساس در طول دوره رشد گیاهان است که اغلب تحت اثر تنش‌های محیطی بویژه خشکی قرار می‌گیرد. در این تحقیق، اثر چهار سطح پتانسیل آب (صفر، 3-، 6- و 9- بار با استفاده از پلی‌اتیلن‌گلایکول) بر جوانه‌زنی بذر و رشد گیاهچه هیبرید های ذرت (سه هیبرید 500 SC،640SC و 704SC) بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اثر معنی‌دار سطوح مختلف تنش خشکی و نوع هیبرید و برهمکنش آنها بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی بود. نتایج نشان داد که با کاهش پتانسیل آب در تمام سطوح تنش خشکی صفات رشدی شامل سرعت و درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه و در نهایت ارتفاع گیاهچه کاهش یافت. به طور کلی هیبرید 500 SC با داشتن بالاترین درصد جوانه زنی، طول و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه و ارتفاع گیاهچه نسبت به سایر هیبریدهای مورد بررسی متحمل‌ترین هیبرید بود.

چکیده انگلیسی:

Water deficit is a common and major constrain for agricultural production in arid and semi-arid parts of the world like Iran, to the extent that it might threaten the nation’s food security in years to come. Seed germination is a crucial growth stage that is often affected by environmental stresses, including drought. This study investigated the effects of four levels of water osmotic potential (i.e. 0, -3, -6 and -9 bar) on germination and seedling characteristics, of three maize hybrids )SC500, SC640 and SC704). According to the results, different levels of drought stress, type of cultivar and intraction beatween them had significant effect on measured characteristics. Results also showed that significant decrease was observed in the percentage and rate of germination, radicule and plumule of long and weight and seedling total dry matter. SC500 as a drought-tolerant hybrid, indicated the greatest germination percentage radicle and plumule length, radicle and plumule dry weight than the other cultivars. So, this hybrid was more tolerance to water stress.

منابع و مأخذ:

منابع

1-   آل‏ابراهیم، م.، جان‏محمدی،ت. م.، شریف‏زاده، ف. و تکاسی، س. 1387. بررسی اثرات تنش شوری و خشکی بر جوانه‏زنی و رشد گیاهچه لاین‏های اینبرید ذرت. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. 1 (2): 45-36.

2-   کیانی، م.، باقری، ع. و نظامی، ا. 1377. عکس‏العمل ژنوتیپ‏های عدس به تنش خشکی حاصل از پلی‌اتیلن‌گلایکول 6000 در مرحله جوانه‏زنی. مجله علوم و صنایع کشاورزی. 12(1): 55-42.

3-       Allen, S. G., A. K. Dobrenz, A. K., Schon Horst M.H. and Stoner, J. E. 1985. Heretability of NaCl tolerance in germination of alfalfa seed. Agronomy Journal.77:99-101.

4-       Andjelkovic, V., Ignjatovic-Micic, D., Mladenovic, S. and Vancetovic J. 2012. Implementation of maize gentic resources in drought tolerance and grain quality improvement at maize research institute. “Zemun Polje”.Thiyrd International Scientific Smposium. 10.7251/AGSY1203429A. UDK 631. 147:633.15.

5-       Ashraf, C. M. and Shakra, S. A. 1978. Wheat seed germination under low temperature and moisture stress. Agronomy Journal. 65:135-139

6-       Batool, N., Ilyasi N., Noor T, Saeed, M., Mazhar, R., Bibi, F. and Shahzad, A. 2014. Evaluation of drought stress effects on germination and seedling growth of Zea mays L. International Journal of Biosciences (IJB). 5(4): 203-209.

7-       Burris, J. S., Wahab A. H. and Edje, O. T. 1971. Effect of seed size on seedling performance in soybean. I: Seedling growth and respiration in the dark. Crop Science. 11:492-496.

8-       FAO. 2004. FAO. Bulletin of statistics. www.FAOSTAT.org.

9-       FAO. 2010. Statistical data, www. FAOSTAT. Org.

10-   Farsiani, A., Ghobadi, M. E. 2009. Effects of PEG and NaCl stress on two cultivars of corn (Zea mays L.) at germination and early seedling stages. World Academic Science, Engineering and Technology. 57:382-385.

11-   Farooq, M., Wahid, A., Fujita, N. K. D. and Basra, S. M. A. 2009. Plant drought stress: effects, mechanisms and management. Agronomy for Sustainable Development 29, 185-212.

12-   Gupta, A. K., Singh, J., Kaur, N. and Singh, R. 1993. Effect of polyethylenglycol-induced water stress on uptake interconversion and transport of sugars in chickpea seedlings. Plant Physiology and Biochemistry. 31:743-747.

13-   Hadas, A. and Russo, D. 1974. Water uptake by seeds as effected by water stress, cappillary conductivity,and seed soil water contact. I. Experimental Study. Agronomy Journal. 66:643-647.

14-   Hardgree, S. P. and Emmerich W. E. 1994. Seed germination response to polyethylene glycole solution depth. Seed Science and Technology. 22:1-7.

15-   Khayatnezhad, M., Gholamin, R., Jamaati-e-Somarin, SH., Zabihi Mahmoodabad, R. 2010. Effects of peg stress on corn cultivars (Zea mays L.) at germination stage. World Applied Science Journal. 11(5):504-506.

16-   Kramer, P. J. 1983. Water relation of plants. Academic Press. Inc. 489pp.

17-   Leport, N. C., Turner, J., French, M. D. Barr, R., Duda, S. L, Dauies, D., Tennant, K. H. and Siddique, M. 1999. Physiological responses of chickpea genotypes to terminal drought in a Mediterranean-type environment. European Journal of Agronomy. 11:279-291.

18-   Liu, M., Li, M., Liu, K. and Sui, N. 2015. Effects of drought stress on seed germination and seedling growth of different maize varieties. Journal of Agricultural Science. 7(5): 231-240.

19-   Marchner, H. 1995. Mineral nutrition of higher plants. Academic Press.

20-   Meeks, M, Seth, C. M, Steve, H, Dirk, H. 2013. Measuring maize seedling drought response in search of tolerant germplasm. Agronomy. 3:135-147.

21-   Michel B. F., and Kaufmann M. R. 1973. The osmotic potential of polyethylene glycol 6000. Plant Physiology. 57: 914-916.

22-   Mohammadkhani, N. and Heidari, R. 2008. Water stress induced by polyethylene glycol 6000 and sodium chloride in two corn cultivars. Pakistan Journal of Biology Science. 11(1):92-97.

23-   Mostafavi, K. H., Sadeghi Geive, H., Dadresan, M. and Zarabi, M. 2011. Effects of drought stress on germination indices of corn hybrids (Zea mays L.). International Journal of AgriScience. 1 (2):10-18.

24-   Scott, S. J., Jones, R. A., Williams, W. A. 1984. Review of data analysis methods for seed germination. Crop Science. 24: 1192-1199.