اثر مولفه‌های رشد دانه و اجزای عملکرد بر عملکرد دانه ارقام گندم در شرایط آب و هوایی استان گلستان

محورهای موضوعی : زراعت

تاریخ دریافت : 1392/12/20 تاریخ پذیرش : 1393/08/20 تاریخ انتشار : 1395/12/15

کلید واژه: عملکرد, گندم, سرعت پر شدن دانه,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر مولفه‌های رشد دانه و اجزای عملکرد بر عملکرد دانه ارقام گندم، آزمایشی در قالب طرح پایه‌ی بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در استان گلستان اجرا شد. ارقام اینیا، خزر 1، گلستان، تجن، اترک، پاستور، دریا، زاگرس، فلات و کوهدشت به عنوان تیمار آزمایشی بودند. بیشترین تعداد دانه در سنبله در رقم پاستور و کمترین آن در رقم اینیا مشاهده شد. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه‌ گندم در ارقام گلستان، فلات، اترک، پاستور و دریا و کمترین عملکرد دانه در رقم اینیا مشاهده شد. بیشترین شاخص برداشت دانه مربوط به رقم فلات (8/46 درصد) و کمترین آن مربوط به رقم تجن (8/33 درصد) بود. نتایج نشان داد سرعت پر شدن دانه و تعداد دانه در سنبله با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی‌داری داشتند. بنابراین به نظر می رسد که افزایش قدرت مخزن از طریق افزایش تعداد دانه در سنبله و سرعت پر شدن دانه می‌تواند منجر به افزایش عملکرد دانه در ارقام مورد بررسی گندم گردد.

چکیده انگلیسی:

In order to investigate the effects of grain growth characteristic and yield components on grain yield of wheat cultivars, an experiment was carried out in randomized complete block design with three replications at Golestan province in 2008-2009. Experimental cultivars were Inia, Khazar 1, Golestan, Tajan, Atrak, Pastor, Darya, Zagros, Falat and Kohdasht. Pastor cultivar had maximum and Inia cultivar had minimum numbers of grain per spike. The highest seed yield belonged to Golestan, Falat, Atrak, Pastor and Darya and the lowest seed yield were seen in Inia cultivars. The highest and lowest grain harvest index was related to Falat Cultivar (46/8 percent) and Tajan cultivar (33/8percent) respectively. Filling grain period and grain number per spike had positive correlation with grain yield. Therefore, it seems that increasing sink strength by increasing the number of seed per spike and grain filling rate can lead to an increase in the yield of wheat cultivars.  

منابع و مأخذ:

1. احمدپور، ا. 1383. بررسی تنوع ژنتیکی ارقام و لاین‌های گندم بهاره خزر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، 95 صفحه.


2. اهدایی، ب.، نورمحمدی، ق. و کاشانی، ع.1367. تغییرات ژنتیکی و قابلیت توارث و تجزیه همبستگی صفات زراعی ارقام گندم هگزاپلوئید بومی خوزستان. مجله علمی کشاورزی، 12: 32-26.


3. کوچکی، ع. و نصیری‌محلاتی، م. 1371. اکولوژی گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 265 صفحه.


4. مقدم، م.، بصیرت، م. رحیم‌زاده خویی، ف. و شکیبا، م.‌ر. 1372. تجزیه علیت عملکرد دانه، اجزای آن و برخی صفات مورفولوژیک در گندم پائیزه. مجله دانش کشاورزی ایران. 1(2): 75-48.
   
   
   1. Abate, P.E., Andrade, F.H. and Lazaro, L. 1998. Grain yield increase in recent Argentine wheat cultivars. Crop Science, 38:1203-1209.
   
   
   2. Bruckner, P.L. and Frohberg, R.C. 1987. Rate and duration of grain fill in spring wheat. Crop Science, 27: 451-455.
   
   
   3. Damania, A.B., and Jackson, M.T. 1986. An application of factor analysis to morphological data of wheat and barley landraces from the Bhevi River Vally, Indian Agronomy Bolten, 35: 25-30.
   
   
   4. Dofing, S.M. and Knight, C.W. 1992. Alternative model for path analysis of small–grain yield. Crop Science, 32: 487-489.
   
   
   5. Ehdaie, B. 1995. Variation in water-use efficiency and its components in wheat: II.pot and field experiment. Crop Science, 35: 1617-1626.
   
   
   6. Ellis, R., and Pieta-Filho, H. 1992. The development of seed quality in spring and winter cultivars of barely and wheat. Seed Science, 2:19-25.
   
   
   7. Fisher, R.A., Rees, D. and Sayer, K.D. 1998. Wheat yield progress associated with higher stomata conductance and photosynthetic rate and cooler canopies. Crop Science, 38: 1467-1475.
   
   
   8. Gebeyehou, G.D., Kontt, R. and Baker, R.J. 1982. Relationships among duration of vegetative and grain filling phases, yield components and grain yield in durum wheat cultivars. Crop Science, 22: 287-290.
   
   
   9. Gibson, L.R. and Paulsen, G.M. 1999. Yield components of wheat grown under high temperature stress during reproductive growth. Crop Science, 39: 1841-1846.
   
   
   10. Heinrich, G.M., Francis, C.A., Epstin, J.D. and Saeed, M. 1985. Mechanisms of yield stability in sorghum. Crop Science, 25: 1109-1130.
   
   
   11. Metzger, D.D., Zaplewki, S.J.C. and Rasanusson, D.D. 1984. Grain-filling duration and yield in spring barley. Crop Science, 24: 1101-1105.
   
   
   12. Reynolds, M.P., and Rajarm, S. 1999. Physiological and genetic changes of irrigated wheat in the post-green revolution period and approaches for meeting projected global demand. Crop Science, 39: 1611-1621.
   
   
   13. Sayer, K.D., Rajarm, S. and Fisher, R.A. 1997. Yield potential progress in short breed wheat in North West Mexico. Crop Science, 37:36-42.
   
   
   14. Slafer, G.A., and Andrade, F.H. 1993. Physiological attributes related to the generation of grain yield in bread wheat cultivars released at different ears. Field Crops Research, 31: 351-367.
   
   
   15. Waddington, S.R., Ransom, J.K., Smanzai, M. and Saunders, D.Z. 1986. Improvement in the yield potential of breed wheat adapted to northwest Mexico. Crop Science, 26: 698-704.
   
   
   16. Yildrim, M., Budak, N. and Arshas, Y. 1993. Factor analysis of yield and related traits in bread wheat Turkish. Field Crops Research, 11-15.