بررسی اثرات تاریخ کاشت بر روی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ در استان چهارمحال و بختیاری

محورهای موضوعی : زراعت

تاریخ دریافت : 1391/07/19 تاریخ پذیرش : 1391/11/19 تاریخ انتشار : 1391/12/15

کلید واژه: عملکرد, گلرنگ, اجزای عملکرد, تاریخ کاشت, ژنوتیپ,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر خصوصیات کمی و کیفی ارقام گلرنگ در استان چهارمحال و بختیاری این آزمایش در بهار و تابستان 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی استان چهارمحال و بختیاری (شهرستان شهرکرد) به اجرا در آمد. آزمایش به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی تاریخ کاشت در سه سطح 1 خرداد=D1، 1 تیر = D2 و 15 تیر=D3 و فاکتور فرعی شامل ژنوتیپ در چهار سطح زنده رود= V1، گلدشت= V2، محلی اصفهان= V3 و لاین جدید 2428E= V4 بود. نتایج این آزمایش نشان داد اثر تاریخ کاشت بر روی همه صفات مورد مطالعه از جمله عملکرد و اجزای عملکرد در سطح 1% معنی دار و شاخص برداشت نیز در سطح 5% معنی دار گردید و فقط اثر تاریخ کاشت بر روی وزن صد دانه معنی دار نشد. اثرات متقابل تاریخ کاشت و ژنوتیپ بر روی تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه در واحد سطح و عملکرد روغن در واحد سطح در سطح 1% و بر روی سایر صفات معنی دار نشد. بیشترین تعداد طبق در بوته مربوط به ژنوتیپ 2428E با 7/12 گزارش گردید. همچنین بیشترین تعداد دانه در طبق برای ژنوتیپ 2428E و محلی اصفهان در تاریخ کاشت اول با 41 دانه در طبق ثبت شد. بیشترین وزن صد دانه نیز در هر سه تاریخ کاشت به ژنوتیپ 2428E با 1/3 گرم اختصاص یافت. بیشترین تعداد دانه در بوته مربوط به ژنوتیپهای 2428E با 517 در تاریخ کاشت اول بود. همچنین ژنوتیپ گلدشت با درصد روغن 31% در تاریخ کاشت دوم بیشترین درصد روغن را به خود اختصاص داد. بیشترین عملکرد روغن نیز را ژنوتیپ 2428E با 664 کیلوگرم در هکتار به خود اختصاص داد. ژنوتیپ 2428E با میانگین عملکرد 2435 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت اول بیشترین عملکرد دانه در واحد سطح را داشت. همچنین ژنوتیپ محلی اصفهان درتاریخ کاشت اول با میانگین عملکرد 1646 کیلوگرم در هکتار عملکرد مناسب نسبت به ژنوتیپ های دیگر از خود نشان داد. به طور کلی عملکرد و اجزای عملکرد با تاخیر در تاریخ کاشت به طرز کاملاً معنی داری کاهش یافتند. ژنوتیپ 2428E بیشترین تعداد انشعاب اصلی در بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن صد دانه، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه در واحد سطح و اکثر صفات دیگر را داشت. بهترین تاریخ کاشت در این مطالعه 1 خرداد و مناسب ترین ژنوتیپ نیز در تاریخ کاشت اول ژنوتیپ های 2428E و محلی اصفهان و در تاریخ کاشت دوم (کشت دوم) فقط ژنوتیپ 2428E توصیه می گردد.

چکیده انگلیسی:

Effect of planting date on yield and yield components of safflower cultivarsIn Chaharmahal and Bakhtiari province

منابع و مأخذ:

1. ابوالحسنی، خ.، 1382. ارزیابی لاین‌های حاصل از توده های بومی گلرنگ در دو شرایط رطوبتی. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات. دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان.


2. باقری، ح. 1383، بررسی اثر ژنوتیپ، تاریخ کاشت بهاره و تابستانه و اثر متقابل ژنوتیپ و تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، روغن و سایر صفات زراعی در گلرنگ، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان.


3. خواجه‌پور، م.ر. و ف. سیدی. 1379. اثر تاریخ کاشت بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه و روغن آفتابگردان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. (4) 2: 117-127.


4. داداشی، ن.، 1380. اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان.


5. رفیعی، ف. 1381. بررسی تنوع ژنتیکی صفات زراعی لاین‌های مختلف گلرنگ در شرایط اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات. دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان.


6. زینلی، ا.، گلرنگ، شناخت، تولید و مصرف. انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 144 صفحه.


7. فاضلی کاخکی، سید فاضل، ر. صدرآبادی حقیقی، ا. زارع فیض آبادی، م. عزت احمدی، 1386، اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ در کشت بهاره در جلگه رخ تربت حیدریه، مجله پژوهش های زراعی ایران، جلد 5، شماره 2، ص 327 تا 332.


8. میرزاخانی، محمد. محمدرضا اردکانی، امیرحسین شیرانی راد، احمدرضا عباسی فر. 1381. بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ بهاره در استان مرکزی. مجله علوم زراعی ایران. (4) 2: 138-150.


9. نبوی کلات، سید محسن، مهدی کریمی، قربان نور محمدی، رضا صدر آبادی و مهدی عزیزی. 1384. تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت و تراکم گیاه در کشت پاییزه گلرنگ در منطقه جوین سبزوار. مجله علوم کشاورزی. سال یازدهم. شماره 4. 145-158.

10. Alinaghizadeh, M., M. Movahhedi Dehnavi. H. Faraji. A. Dehdari. M.Azimi Gandomani. 2008. Effects of sowing dates on yield and yield components of different spring safflower (Carthamus tinctorius) cultivars as a double crop in Yasouj, Iran .7th international Safflower Conference, waga waga, Australia. November 3-6.

11. Bergman, J. W. and Flynn, C. R. 2001. High oleic safflower as a diesel fuel extender-a potential new market for Montana safflower, The 5^th International Safflower Conference, Montana, July 23-27, 2001.

12. Cazzota, E., P. Ventricelli. and A. Corleto. 1997. Effect of date of seeding and supplemental irrigation on hybrid and open pollinated safflower production in Southern Italy. Fourth International Safflower Conf. Bari, Italy. pp: 119-124.

13. Esendal, E. B. Arslan,  and C. Paşa, 2008, Effect of winter and spring sowing on yield and plant traits of safflower(Carthamus tinctorius L.),7th international Safflower Conf, waga waga, Australia. November 3-6.

14. McGann, K. 2000. Safflower dyeing, http:// www.reconstructinghistory.com /japanese /safflower.html

15. Mundel, H. H., R. J. Morrison, R.E. Blackshaw, T. Entz, B.T. Roth, R. Gaudiel and F. Kiehn. 1994. Seeding date effects on yield, quality and maturity of safflower. Can J. Plant Sci. 74: 261-266.

16. Özel, A., T.Demirbilek. O.Çopur. A.Gur. and G.Tarihi.2003.The effect of  different sowing date and intra-row spacing on petal yield and some agronomic characters of safflower(Carthamus tinctorius L.) under the harran plain arid conditions. J. Agric Fac. HR. U. 2004, 8 (3/4):1-7.

17. Pasary, B.  G. Noormohamadi, F. Darvish, H. Haydarisharifabad, & G. M. Hanafi. 2008. Study of the effect of sowing dates on morphological and agronomical characters of two safflower cultivars in double cropping in Sanandaj region. 7th international Safflower Conference, waga waga, Australia. November 3-6.

18. Samancı, B. and E. Özkaynak.2003. Effect of Planting Date on Seed Yield, Oil Content and Fatty Acid Composition of safflower(Carthamus tinctorius) Cultivars Grown in the Mediterranean Region of Turkey. Journal of Agronomy and Crop Science, Volume 189 Page 359-October 2003.

19. Tomar, S. S. 1995. Effect of soil hydrothermal regimes on the performance of safflower planted in different dates. J. Agron. Crop Sci. 175(3): 141-152.

20. Wachsmann, N., R.Norton, D. Jochinke and S. Knights.2004.Optimum sowing time for rain fed safflower in southern Australia is affected by soil water availability. Proceedings of the 4th International Crop Science Congress. Brisbane, Australia, 26 Sep–1 Oct