اثر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد دانه و برخی صفات مورفولوژیک در ژنوتیپ‏های گندم هگزاپلویید متحمل و حساس به تنش

محورهای موضوعی : زراعت

تاریخ دریافت : 1393/09/14 تاریخ پذیرش : 1394/05/12 تاریخ انتشار : 1394/06/15

کلید واژه: تنش خشکی, همبستگی صفات, گندم, صفات مرفولوژیک,

چکیده مقاله :

بمنظور تعیین رابطه میان میزان تحمل به تنش و برخی صفات مورفولوژیک مانند روز تا گلدهی، روز تا رسیدن و طول گیاه در ژنوتیپهای گندم، آزمایشی با180 ژنوتیپ در دو شرایط تنش آبی انتهایی (قطع آبیاری از مرحله گرده افشانی به بعد) و بدون تنش، در قالب طرح سیستماتیک در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام گرفت. با استفاده از روش کلاستر بندی دو مرحله ای و براساس مقادیر عملکرد بهینه و تنش، اقدام به شناسایی ژنوتیپ های با ظرفیت عملکرد مطلوب و متحمل به تنش و ژنوتیپ های با ظرفیت عملکرد مطلوب اما حساس به خشکی گردید. در شرایط بدون تنش، همبستگی مقادیر روز تا گلدهی با روز تا رسیدن در هر دو گروه ژنوتیپها مثبت و معنی دار بود. در شرایط تنش، شدت و جهت همبستگی های صفات در هر گروه بعضا متفاوت از گروه دیگر بود، بطوریکه علیرغم همبستگی مثبت و معنی دار بین وزن هزار دانه و تعداد روز تا رسیدن در ژنوتیپهای متحمل، این رابطه در ژنوتیپهای حساس منفی و معنی دار بود، همچنین در حالیکه رابطه وزن هزاردانه و ارتفاع گیاه در ژنوتیپهای متحمل مثبت و معنی دار بود، این رابطه در بین ژنوتیپهای حساس منفی و معنی دار بود. تحت شرایط تنش و بر اساس تجزیه علیت، وزن هزار دانه بیشترین تاثیر مستقیم مثبت را بر عملکرد ژنوتیپهای متحمل داشته و در ژنوتیپهای حساس، صفت روز تا رسیدگی بیشترین تاثیر منفی مستقیم را بر عملکرد دانه داشت.

چکیده انگلیسی:

Effect of end season drought stress on grain yield and some morphological traits in wheat genotypesHexaploid tolerant and stress tolerant

منابع و مأخذ:

1. اهدایی، ب. 1377. تغییرات ژنتیکی برای ذخیره ساقه و انتقال آن به دانه در گندم معمولی بهاره تحت شرایط تنش خشکی انتهایی. مقالات کلیدی پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. کرج- موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. 13- 9 شهریور 1377. ص 25-1.


2. بی نام. 1387.  آمار بارندگی‏های سالانه و تولیدات کشاورزی طی سالهای 1375 الی 1385. مرکز آمار وزارت جهاد کشاورزی.


3. نورمند موید، ف. 1376. بررسی تنوع صفات کمی و روابط آنها با عملکرد گندم نان در شرایط دیم و آبی و تعیین بهترین شاخص مقاومت به خشکی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
   
   
   1. Najafian, G. 2009. Drought tolerance indices, their relationships and manner of application to wheat ggbreeding programs. Middle Eastern and Russian Journal of Plant Science and Biotechnology  gg (MERJPSB). 3(SI1): 25 – 34.