واکنش عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سویا به تاریخ‌های مختلف کاشت در منطقه ساری

محورهای موضوعی : زراعت

تاریخ دریافت : 1393/05/10 تاریخ پذیرش : 1393/06/15 تاریخ انتشار : 1395/06/15

کلید واژه: عملکرد دانه, عملکرد روغن, تاریخ کاشت, سویا,

چکیده مقاله :

آزمایشی به منظور بررسی اثر تاریخ کشت بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا به صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دشت ناز ساری در سال زراعی 1389-1388 اجرا شد. سه تاریخ کاشت 15 خرداد، 30 خرداد و 14 تیر ماه به عنوان عامل اصلی و ارقام جی‌کا، 033 و تلار به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد بیشترین وزن غلاف در گیاه، تعداد غلاف در متر مربع، وزن ساقه در هکتار، عملکرد دانه در هکتار، عملکرد کاه در هکتار و عملکرد بیولوژیک در گیاه در تاریخ کاشت 30 خرداد حاصل شد. بیشترین طول غلاف در تاریخ کاشت 15 خرداد و کمترین وزن غلاف در گیاه، تعداد غلاف در متر مربع، عملکرد کاه در هکتار و عملکرد بیولوژیک در گیاه در تاریخ کاشت 14 تیر حاصل شد. رقم تلار دارای بیشترین عملکرد دانه در هکتار و عملکرد بیولوژیک در گیاه بود ولی ارتفاع گیاه و ارتفاع پایین‌ترین غلاف از سطح زمین در رقم جی‌کا بیشترین بود. حداکثر وزن غلاف در گیاه، وزن ساقه در هکتار، عملکرد دانه در هکتار، عملکرد کاه در هکتار و عملکرد بیولوژیک در گیاه در هکتار تحت برهمکنش تاریخ کاشت 30 خرداد و رقم جی‌کا به دست آمد. بنابراین، تاریخ کاشت 30 خرداد به عنوان تاریخ کاشت مناسب و تاریخ کاشت 14 تیر به عنوان تاریخ کاشت نامناسب بودند.

چکیده انگلیسی:

In order to investigate the effect of sowing date on yield and yield components of soybean, an experiment was carried out at split-plot in a randomized complete block design with four replications under Sari region in 2009-2010. The main plot was sowing dates including on 5th June, 20th June and 5th July and sub plot was three cultivars including JK, 033 and Telar. Results showed the most of pod weight per plant, pod number per m2, stem weight per hectare, grain yield per hectare, straw yield per hectare and biological yield per plant were obtained on 20th June. Small pods were observed in 5th June and the lowest pod weight per plant, pod number per m2, straw yield per hectare and biological yield per plant were obtained on 5th July. Telar cultivar had been the most grain yield per hectare and biological yield per plant, but highest pod height were the most in JK cultivar. The maximum of pod weight per plant, stem weight per hectare, grain yield per hectare, straw yield per hectare and biological yield per plant were observed at the interaction of planting date on 20th June and JK cultivar. Becuase of the fact that yield and yield comonents increased in 20th june, this treatment was the best sowaing date.

منابع و مأخذ:

1. چوگان، ر. 1370. اثر تاریخ کاشت بر مراحل مختلف رشد و نمو عملکرد و اجزای عملکرد سویا. مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان و گنبد. 90 صفحه.


2. خادم‌حمزه، ح.ر.، کریمی م.، رضایی ع. و احمدی، ا. 1383. اثر تراکم و تاریخ کاشت بر صفات زراعی، عملکرد دانه و اجزاء عملکرد سویا. مجله علوم کشاورزی ایران. 35(2): 367-357.


3. خواجه‌پور، م.ر. 1388. اصول و مبانی زراعت. انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان. 631 صفحه.


4. رئیسی، س. 1381. بررسی اثر تاریخ‌های کاشت بر نمو، اجزای عملکرد و عملکرد دو رقم سویا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 96 صفحه.


5. رزمی، ن. 1389. اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر برخی خصوصیات زراعی، عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام سویا در منطقه دامغان. مجله به زراعی نهال و بذر. 26(4): 418-403.


6. زرین‌زاده، ج. 1372. مقایسه عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سویا به عنوان کشت دوم در منطقه مشهد. دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد. 96 صفحه.


7. زینعلی، ا.، قادری، ف.، کثیری، ا. و سلطانی، ح. 1382. تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه سه رقم سویا. پژوهش‌های زراعی ایران، 1(2): 92-81.


8. صلاحی، ف.، لطیفی، ن. و مجیدیان، م. 1385. اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد سویا رقم ویلیامز در منطقه گرگان. مجله کشاورزی و منابع طبیعی (ویژه نامه زراعت و اصلاح نباتات)، 13 (1): 20-29.


9. طالشی، ک.، مظاهری، د. و نشایی مقدم، م. 1381. اثر تاریخ‌های مختلف کاشت ارقام سویا بر عملکرد و اجزای عملکرد آن‌ها در کشت دوم در استان مازندران. هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، تهران، ایران.


10. فاطمی‌نقده، س.ح.، و سروش‌زاده، ع. 1380. بررسی اثرات تاریخ کاشت و محلول‌پاشی نیتروژن و بور در مراحل زایشی، روی عملکرد و اجزاء عملکرد سویا. هفتمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، تهران، ایران.


11. فرهنگ آسا، ک.، سیادت، ع.ا. و قدرتی، غ. 1389. بررسی اثر تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام زودرس سویا در شرایط دزفول. مجله فیزیولوژی گیاهان زراعی، 2(1): 127-111.


12. کوچکی، ع.، کبیری، ک. و فرزانه، ج. 1370. مقایسه ارقام سویا در شرایط آب و هوایی مشهد. مجله علوم و صنایع کشاورزی، 5 (1): 100 - 91.


13. هاشمی جزی، م. 1380. تاثیر تاریخ کاشت بر مراحل رشد و نمو و برخی ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیکی پنج رقم سویا در کشت دوم. مجله علوم زراعی ایران، 3 (4): 59-49.
    
    
    1. Anderson, L. R. and Vasilas, B. L. 1985. Effects of planting date on two soybean cultivars: Seasonal dry matter accumulation and seed yield. Crop Science, 25: 999–1004.
    
    
    2. Bastidas, A. M., Setiyono, T. D., Dobermann, A. and Specht, J. E. 2008. Soybean sowing date: The vegetative,reproductive and agronomic impacts. Crop Science, 48: 727-740.
    
    
    3. Bello, L. L. 2000. Effects of early and late planting on three soybean cultivars in southern Guinea savanna of Nigeria, Nigeria University of agriculture Press, 373p.
    
    
    4. Board, J. E. 1985. Yield components associated with soybean yield reductions at no optimal planting dates. Agronomy Journal, 77: 135–140.
    
    
    5. Board, J. E., Zhang, W. and Harville, B. G. 1999. Yield rankings for soybean cultivars grown in narrow and wide rows with late planting dates. Agronomy Journal, 88: 240-245.
    
    
    6. Burris, J. S., Edqe, T. and Wahab, A. H. 2006. Effects on seed size on seedling performance in soybean. Y: II. Seedling growth and photosynthesis and field performance. Crop Science, 13: 207-210.
    
    
    7. De Brruin, J. L. and Pedersen, P. 2008. Soybean cultivar and planting date response to soil fumigation. Agronomy Journal, 100: 965-970.
    
    
    8. Pedersen, P. 2004. Response of soybean yield component to management system and planting date. Agronomy Journal, 96:1372-1381.
    
    
    9. Perez, G.H. 2007. Winter and summer soybean growth in southern Cali Ronnie. Agronomy Journal, 62: 118- 125.
    
    
    10. Purcell, L. C., Rosalind, A. B., Reaper, D.J. and Vories, E.D. 2002. Radiation use efficiency and biomass production in soybean at different plant population densities. Crop Science, 42:172-177.
    
    
    11. Ranjbar,G. A. 2007. Comparison of nodal distribution of soybean cultivars yields components in different planting dates. Pakistan Journal of Biological Science, 10(14): 2277-2285.
    
    
    12. Rao, M. S. S., and Bhagsari, A. S. 1996. Variations between and within maturity groups of soybean genotypes for biomass, seed yield, and harvest index. Soybean Genetics Newsletter, 25:103-107.
    
    
    13. Truyen, N. Q., Hanh, T. M. N., Andrew, T. J. and Long, D.T. 2004. Effects of genotype and sowing time on growth of soybean in the mountain region of northern Vietnam. Avilable on: www.Cropscience.org.au/icsc2004/poster/2/3/488.
    
    
    14. Zamankhan, A., Akhtar, M., Ahmad, R., Ahmad, N. and Shah, P. 2001. Planting date and plant density effects on protein and oil contents of soybean varieties under the environmental condition of Peshawar. Pakistan Journal of Biological Sciences, (3):126-129.