آسیب‌شناسی مبانی و بنیان‌های ِاسطوره‌پژوهی در ایران در حوزة مطالعات متن‌شناختی، کارکردگرایی و نظریه‌پژوهی
محورهای موضوعی :فرهاد فروزان کیا 1 , مهیار علوی مقدم 2 * , زهرا جمشیدی 3 , ابراهیم استاجی 4
1 - دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی(گرایش ادبیّات حماسی)، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه سبزوار،ایران.
3 - استادیار زبان وادبیّات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
4 - استادیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری
کلید واژه: آسیب‌شناسی, اسطوره‌پژوهی, روی‌کردِ متن‌شناختی, روی‌کرد کارکردگرایی, روی‌کردِ نظریه‌پژوهی.,
چکیده مقاله :
آسیب‌شناسی اسطوره‌پژوهی در ایران، درچارچوبِ مطالعات متن‌شناختی، کارکردگرایی و نظریه‌پژوهی، فرآیند اسطوره‌پژوهی را در ایران، بارورتر می‌سازد. اسطوره‌پژوهی درایران– با خاستگاه دانشگاهی و یا غیر‌دانشگاهی – به دور از نظام طبقه‌بندی جهانی و در نگاهی جزیره‌وار، بیش‌تر به تک‌نگاری اساطیر ایران و پژوهش‌های متن‌شناختی پرداخته است. در این پژوهش، تمایزی بین«اسطوره‌شناسی» بر پایة مکتب‌های این حوزه در غرب و نظریه‌پژوهی با «اسطوره‌پژوهی» رایج در میان پژوهش‌گران ایرانی قایل می‌شویم که با این مکتب‌ها، نظریه‌ها وکارکردهای اسطوره‌شناسی کم و بیش ناآشنایند. اسطوره-پژوهی درایران، از آفت‌های گوناگونی در این حوزه رنج می‌برد ازجمله: تمرکز بر متن به‌جای ژرف‌ساخت اساطیری، روایت‌پردازی و صرفِ شارح بودن، آشنایی اندک با مکتب‌های اسطوره‌شناسی، نگاه جزیی‌گرا، روش‌مند نبودن اسطوره‌پژوهی، آشنایی اندک با مطالعات میان‌رشته‌ای، روی‌کرد اثبات‌گرا به‌جای فرا اثبات گرا، کاستی‌های ناشی از ترجمه متن‌های اسطوره‌شناسی غربی، بی‌توجهی به نقش سیّال اساطیر، کم‌توجّهی به هدف‌های اسطوره‌شناسی، بی‌توجّهی به خوانش اسطوره‌های ایرانی در طبقه‌بندی منسجم جهانی، کم‌توجّهی به کارکرد اساطیر درکاربَست علوم دیگر، یک‌سان انگاری قلمرو تاریخ و اسطوره و تأکید زیاد بر« اسطوره- متن‌ها» نبودِ رشتة تخصصی اسطوره‌شناسی در دانشگاه‌های ایران. نویسندگان در این مقاله می‌کوشند به آسیب‌شناسی اسطوره‌پژوهی درایران بپردازند و شماری از این آفت‌ها و کاستی‌ها را برشمارند و راه‌کارهایی در زدودن این آفت‌ها به‌دست دهند.
The pathology of mythology in Iran, based on critical thinking, in the context of textual studies, functionalism and theoretical research, makes the mythology process in Iran more flourishing. Mythology in Iran - with academic and non-academic origins - far from the system of global classification and from an island perspective, has focused more on one dimension of Iranian mythology and textual research. In this study, we distinguish between "mythology" based on schools in this field in the West and “myth research " common among Iranian scholars who are more or less unfamiliar with these schools of mythology. Mythology in Iran suffers from various plagues in this field: focusing on the text instead of deep mythological construction, narration, and mere description, less familiarity with the schools of mythology, partial view, unsystematic manner of myth research, less familiarity with interdisciplinary studies, using positivist rather than meta-positivist approach, deficiencies resulting from translation of the west mythological texts, disregard for the fluid role of mythology, disregard for the reading of Iranian mythology concerning the world classification, little consideration for the function of mythology in employing other sciences, regarding the same origin for the realm of history and myth, deliberate emphasis on myth-texts, and the non-existence of the specialized subject of mythology in the Iranian universities. This article aims to study the pathology of mythology in Iran, point to its shortcomings, and provide solutions to eliminate them.