ابو نواس، شاعر ایرانی دربوتة نقد و داوری تاریخ

محورهای موضوعی : حماسه

یوسف هادی پور نهزمی ¹

1 - استادیار، عضو هیأت علمی دانش گاه آزاد اسلامی واحد کرج.

تاریخ دریافت : 1387/03/11 تاریخ پذیرش : 1387/05/11 تاریخ انتشار : 1387/06/01

کلید واژه: حسن بن هانی ـ ابونواس ـ شعر خمری ـ شعوبیه ـ تجدید درعصر عباسی,

چکیده مقاله :

تاریخ بشری در تداوم خود شاهد ظهور مردان و زنانی بزرگ بوده که رنج ها و آرزوهای بشر را درصفحات تاریک و روشن آن به نمایش گذاشته است. به همان اندازه که اینان با شجاعت در مقابل سنت های کهنه و ارتجاعی جامعة خود ایستاده و در برابر ستم گران قد علم کرده اند، سودپرستان عافیت طلب تلاش کرده اند تا آتشِ فروزان آن ها را خاموش ساخته، شخصیت آنان را وارونه جلوه دهند. بسا انسان هایی بزرگ که تاریخ چهرة آنان را منفور ساخته، و بسا انسان هایی ناپاک و ستم گر که از آنان به نیکی یاد نموده است. یکی از این مردان بزرگ، ابونواس، شاعر بزرگ ایرانی است که در عصر عباسی، درقرن دوم هجری می زیست. او با نبوغ فراوان خود توانست آرا و اندیشه های مترقی خود را در قالب شعر خمری عرضه کند و برسنت های قدیمی و ناروا بشورد. او دراین راه تهمت ها، بسیار شنید و زندان ها، بسیار کشید. مقالة حاضر برآن است که با مطالعة مجدد و باز خوانی زندگی شخصی و شخصیت علمی و ادبی ابونواس، با استفاده از مراجع و مصادر مهم تاریخی، شخصیت حقیقی و واقعی او را نمایان ساخته، هاله های ابهام را از زندگی او بزداید و راه را برای درک و فهم خمریات او، که از مهم ترین و جاودانه ترین اشعار عربی است، هم وار سازد.

چکیده انگلیسی:

Throughout history appeared great men and women who strove to depict human suffering and expectations.  As much as they resisted the worn out traditions of their society and rebelled against the oppressors, selfish opportunists attempted to put out the flame kindled by them and distort their image. One such example is Abu Nuwas, the great Iranian poet who lived in the Abassid era in the second century Hegira. His intelligence propelled him to present his avant-garde views in the form of wine poetry known as Khamriyyat because of which he was insulted and endured years of imprisonment. This article hopes to provide an inspective revision of his personal life and his scholarly literary character based on reliable historical references in order to unveil the shadows surrounding his life and to pave the way to a better understanding of his Khamriyyat, which is absolutely unique within the domain of Arabic Poetry.

منابع و مأخذ:

1. قرآن کریم .
   
2. ابو نواس، قصه حیاته فی جده و هزله، عبدالرحمن صدقی، دون تاریخ .
   
3. اخبار ابی نواس، ابن منظور، دار الفکر الطباعه و النشر و توزیع، الطبعه الثانیه، بیروت، 1995م.
   
4. اعیان الشیعه، محسن الامین، دار التعارف المطبوعات، بیروت، 1983م.
   
5. بهلول الکوفی، لبیب بیضون، مؤسسه البلاغ، البطعه الأولی، بیروت، 1998م.
   
6. تاریخ بغداد، خطیب البغدادی، مکتبه خانجی، الطبعه الاولی، القاهره، 1931.
   
7. التاریخ الکبیر، ابن عساکر، مطبعه الروضه، الشام، 1932م.
   
8. الجامع فی تاریخ الادب العربی، حنا الفاخوری، دار الجیل، بیروت، دون تاریخ.
   
9. حدیت الاربعاء، طه حسین، دار المعارف  بمصر، الطبعه الثانیه، القاهره، 1976م.
   
10. دیوان ابی نواس، احمد عبد المجید الغزالی، دار الکتاب العربی، بیروت، دون تاریخ.
    
11. رساله الغفران، ابوعلاء المعری، شرحها و حققهاالکتور علی شلق، دار القلم، بیروت، 1983م.
    
12. الشعر و الشعراء، ابن قتیبه، مطبعه المعاهد، الطبعه الثانیه، القاهره،1932م.
    
13. ضحی الاسلام، احمد امین، النهضه المصریه، الطبعه الخامسه، القاهره، 1956م.
    
14. طبقات الشعراء، ابن المعتز، تحقیق عبد الستار احمد فراج، دارالمعارف بمصر، الطبعه الثانیه، القاهره 1956.
    
15. العمده، ابن الرشیق القیروانی، مطبعه امین هندیه، الطبعه الاولی، القاهره، 1952م.
    
16. مختار الأعانی فی الاخبار و التهانی، ابن منظور، الدار المصریه للتألیف و الترجمه، القاهره، 1966م.
    
17. معجم البدان، یاقوت الحموی، داربیروت، 1988م.
    
18. مقدمه تفسیر ارجوزه ابی نواس، محمد بهجة الاثری، المطبعه الهاشمیه، دمشق 1966م.
    
19. وفیات الاعیان، ابن خلکان، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، مکتبه النهضه المصریه، الطبعة الاولی، القاهره، 1948م.