تحلیل عنصر «حادثه» در رمان «جای خالی سلوچ» اثر محمود دولت آبادی

محورهای موضوعی : حماسه

طاهره خوش‌حال دستجردی ¹ , میلاد شمعی ²

1 - دانش‌یار گروه زبان و ادبیات فارسی ـ دانش‌گاه اصفهان.
2 - دانش‌جوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی ـ دانش‌گاه اصفهان.

تاریخ دریافت : 1388/02/11 تاریخ پذیرش : 1388/05/11 تاریخ انتشار : 1388/06/01

کلید واژه: حادثه یا واقعه ـ کشمکش ـ جای خالی سلوچ ـ محمود دولت آبادی,

چکیده مقاله :

واقعه یا حادثه (incident)، یکی از عناصر ساختاری رمان است که هم‌راه با عناصری هم‌چون گره افکنی، کشمکش، هول و ولا، بحران، نقطه اوج و گره گشایی، اجزای تنه اصلی پی‌رنگ (plot) در داستان را شکل می‌دهد. این عنصر در کتاب واژه‌نامه هنر داستان نویسی این گونه تعریف شده است: حادثه از برخورد دست کم دو چیز و یا دو نیرو با هم بوجود می‌آید، حادثه از اجزای ترکیب کننده پیرنگ است و برای آشکار کردن خصوصیت‌های شخصیت، پی‌رنگ را به پیش می‌برد.1 حادثه در داستان بمنزله پلی است که از یک سو هیجان را در خواننده بر می‌انگیزد و از سویی دیگر حالت انتظار، و در نهایت نقطه اوج را پدید می‌آورد. نگارندگان در این مقاله کوشیده‌اند، ضمن تحلیل و بررسی حوادث رمان جای خالی سلوچ کیفیت و عمق این حوادث و هم‌چنین ارتباط آن را با دیگر عناصر تشکیل دهندة تنه اصلی داستان، نمایان سازند.

چکیده انگلیسی:

Event or Incident is one of the structural elements of the novel that together with other elements such as tension, conflict, anticipation, rising action, climax, and resolution constitute the main body of the plot in the story.  In the book “Terminology of the art of story writing”, incident is defined as follows:  “Incident is born when at least two things or forces clash.  It is a plot component and it drives the plot forward in order to reveal different aspects of the character”.  (Mirsadeghi, 1377, p81.) The purpose of this article is to analyze and investigate the depth and quality of the incidents in this novel and also to illustrate the relationship of the events with other components of the story.

منابع و مأخذ:

کتاب‌نامه

1-     آلوت، میریام، رمان به روایت رمان نویسان، ترجمه علی محمد حق شناس، نشر مرکز، تهران، 1380.

2-     بارت، رولان، نقد تفسیری، ترجمه محمدتقی غیایی، انتشارات بزرگمهر، تهران، 1368.

3-     چهلتن، امیرحسن و فریدون فریاد: ما نیز مردمی هستیم، نشر چشمه و فرهنگ معاصر، تهران، 1380.

4-     دولت‌آبادی، محمود، جای خالی سلوچ، نشر چشمه، تهران، 1374.

5-     زرافا، میشل، ادبیات داستانی، رمان و واقعیت اجتماعی، ترجمه نسرین پروینی، کتاب‌خانه فروغی، تهران، 1368.

6-      سلیمانی، محسن، رمان چیست، نشر نی، تهران، 1365.

7-     سناپور، حسین، ده جستار داستان نویسی، نشر چشمه، تهران، 1385.

8-     شهپرراد، کتایون، رمان درخت هزار ریشه، ترجمه آذین حسین زاده، نشر معین و انجمن ایران‌شناسی فرانسه، تهران، 1382.

9-     قربانی، محمدرضا، نقد و تفسیر آثار محمود دولت آبادی، نشر آروین تهران، 1373.

10- کوندرا، میلان، هنر رمان، ترجمه پرویز همایون پور، نشر گفتار، تهران، 1368.

11- میرصادقی، جمال، عناصر داستان، انتشارات شفا، تهران، 1364.

12- میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (ذوالقدر): واژه‌نامه هنر داستان نویسی، کتاب مهناز، تهران، 1377.

13- یونسی، ابراهیم هنر داستان نویسی، انتشارات نگاه، تهران، 1382.