پرداختِ شخصیت در داستان فرود، با توجّه به نقش شخصیت‌های کهن الگویی در فیلم‌نامه‌نویسی
محورهای موضوعی : حماسهنصرتالله حدّادی 1 , محمود طاووسی 2 , شهین اوجاق علی زاده 3
1 - دانش‌جوی دکتری (نویسندۀ مسؤول) زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد رودهن. ایران
2 - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، تهران ـ ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
کلید واژه: شخصیت‌پردازی, داستان فرود, ووگلر, کهن‌الگوها, سفر قهرمان,
چکیده مقاله :
کریستوفر ووگلر، استاد فیلم‌نامه‌نویسی و نمایندة الگوی ساختاری شخصیتْ محور یا سفر قهرمان در جهان است. او به پیروی از جوزف کمبل بر بنیادِ نقش مایه‌های اندیشه‌های اسطوره‌ای و روان‌شناختیِ کارل گوستاو یونگ به شیوه‌ای دراماتیک به شناخت و کارکردِ شخصیت‌ها در داستان می‌پردازد. این جستار با نگرش به دیدگاه ووگلر، افزون بر بررسی شخصیت فرود که نمودی از کهن الگوی قهرمانِ تراژیک است، به همانندی‌های دیگر شخصیت‌های این داستان و کهن الگوهای پرکاربردِ هفت‌گانة شخصیت پرداخته است.پردازشِ شخصیت در پیوند با ساختار داستان از نگاه ووگلر، چنان فراگیر و انعطاف‌پذیر است که کمابیش دیدگاه‌های نامی‌ترین پژوهندگانِ گونه‌های داستانی را دربر می‌گیرد. با واکاوی در ساختار و شخصیت‌های داستان فرود در شاهنامة فردوسی،به این برآیند می‌رسیم که هم شاهنامه از سرشارترین دست‌مایه‌ها برای این نوع پژوهش است و هم کتاب سفر نویسندة ووگلر یکی از برترین الگوها برای بازآفرینیِ سینمایی شاهنامه است.
Christopher Vogler is a master of writing screenplays and a representative of structural pattern of character or the hero’s journey in the world. Following Joseph Campbell’s example regarding the fundamental role of mythological motifs and psychological ideas of Carl Gustave Jung Vogler deals in a dramatic manner with the recognition and function of characters in the story. This research is concerned primarily with studying character of Forud which according to Voglers’s viewpoint is a manifestation of a tragic hero archetype. Moreover it seeks other similarities between other characters in the story with seven archetypal character model devised by Vogler. Characterization in connection with the structure of the story from Vogler’s perspective is so versatile and all pervading that almost embraces viewpoints of the most prominent researchers of story genres. Upon analysis of the structure and characters of the Forud’s story in Shahnameh one gets to the conclusion that not only Shahnameh is one of the best sources for this kind of research but also Vogler’s “the writer’s journey” is one of the best references for cinematic recreation of Shahnameh.
فهرست منابع
- استم، رابرت؛ رائتگو، الساندرا(1391). راه‌نمایی بر ادبیات و فیلم، برگردان داوود طبایی عقدایی، تهران: فرهنگستان هنر.
- اسلامی ندوشن، محمدعلی(1369). زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، تهران: دستان.
- ایندیک، ویلیام(1390 الف).«سفر قهرمان مؤنث»، برگردان محمدگذرآبادی، فصل‌نامة‌فارابی، شمارة 68، شماره صفحه 66-59.
- ایندیک، ویلیام (1390ب).«مدل جوزف کمبل برای سفر اسطوره‌ای قهرمان»، برگردان محمدگذرآبادی، فصل نامة فارابی، شمارة 68 ، شماره صفحه 43-58.
- باقری نسامی، مریم و دیگران(1389).«بررسی همانندی‌های قهرمانان اساطیری»، هنرهای تجسمی نقش مایه، شمارة 5، شماره صفحه17-26.
- بهنام، مینا و دیگران (1392). «روایت شناسی داستان فرود سیاوش»، کاوش‌نامه، شمارة 26، شماره صفحه9-34.
- بونت، جیمز(1390).«سفر قهرمان و ضد قهرمان»، برگردان محمدگذرآبادی، فصل‌نامة فارابی، شمارة 68 ، شماره صفحه67-86.
- پراپ، ولادیمیر(1392). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، برگردان فریدون بدره‌ای،تهران: انتشارات توس.
- پرینس، جرالد(1391). روایت شناسی: شکل و کارکرد روایت، برگردان محمد شهبا، تهران: مینوی خرد.
- ثمینی، نغمه (1378). تماشاخانة اساطیر، تهران: نشر نی.
- حسینی، مریم و دیگران(1391).«سفر قهرمان در داستان حمام بادگرد»، ادب پژوهی، شمارة 22 ، شماره صفحه 33-63.
- حمیدیان، سعید(1372). درآمدی براندیشه و هنر فردوسی ، تهران: نشر مرکز.
- حیاتی، زهرا(1387). مه‌رویی و مستوری، تهران: سورة مهر.
- رضایی دشت ارژنه، محمود(1382).«نقد و بررسی داستان فرود سیاوش براساس روی کرد ساخت شکنی»، شعر پژوهی(بوستان ادب)، شمارة 16 ، شماره صفحه 39-60.
- روشن، محمد(1369). داستان فرود از شاهنامة فردوسی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- سلطان بیاد، مریم و دیگران(1390).«بررسی قابلیت‌های نقد کهن الگویی در مطالعات تطبیقی ادبیات: نگاهی گذرا به کهن الگوهای سایه و قهرمان». نقد ادبی، شمارة 14 ، شماره صفحه79-103.
- شهبازی، شاهپور(1390). تئوری‌های فیلم نامه در سینمای داستانی، تهران: نشر چشمه.
- فیلد، سید(1378). چگونه فیلم نامه بنویسیم، برگردان عباس اکبری و مسعود مدنی، تهران: ساقی.
- فیلد، سید (1378). راه‌نمای فیلم نامه‌نویسی، برگردان عباس اکبری، تهران: ساقی.
- قبچاق شاهی مسکن، علی و دیگران (1391).«تحلیل ساختاری قصة بهرام گور در هفت پیکر نظامی براساس سفر نویسنده کریستوفر ووگلر»، مطالعات نقد ادبی، شمارة 28 ، شماره صفحه103-143.
- قربان صباغ، محمودرضا(1392)، «بررسی ساختار در هفت‌خان رستم: نقدی بر کهن الگوی سفر قهرمان»، جستارهای ادبی، شمارة 180، شماره صفحه27-56.
- کزازی، میرجلال‌الدین(1385). نامة باستان: ویرایش و گزارش شاهنامة فردوسی، جلد چهارم، تهران: سمت.
- کمپبل، جوزف(1388). قهرمان هزار چهره، برگردان شادی خسروپناه، مشهد: گل آفتاب.
- لوته، یاکوب(1388). مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما، برگردان امیدنیک فرجام، تهران: مینوی خرد.
- مارتین، والاس(1391). نظریه‌های روایت، برگردان محمدشهبا، تهران: هرمس.
- مستور، مصطفی(1387).«موانع گفت و گوی سینما و ادبیات در ایران»، مقالات اولین هم‌اندیشی سینما و ادبیات، محمود اربابی، تهران: فرهنگستان هنر.
- معقولی، نادیا و دیگران(1391)«مطالعة تطبیقی کهن الگوی سفر قهرمان در محتوای ادبی و سینمایی»، مطالعات تطبیقی هنر، شمارة 3، شماره صفحه87-99.
- مک کی، رابرت(1390)، داستان، ساختار، سبک و اصول فیلم نامه‌نویسی، برگردان محمدگذرآبادی، تهران: هرمس.
- وانوا، فرانسیس (1389). فیلم‌نامه‌های الگو، الگوهای فیلم‌نامه، برگردان داریوش مؤدبیان، تهران: نشرِ قاب.
- ووگلر، کریستوفر(1386الف).ساختار اسطوره‌ای در فیلم نامه، برگردان عباس اکبری، تهران: نیلوفر.
- ووگلر، کریستوفر(1387ب). سفر نویسنده: ساختار اسطوره‌ای در خدمتِ نویسندگان، برگردان محمدگذر آبادی، تهران: مینوی خرد.
- ویتیلا، استوارت(1392). اسطوره و سینما، برگردان محمدگذر آبادی، تهران: هرمس.