«بررسی تأثیر حکومت های مغول و تیموری برگسترده شدن اندیشه های عرفانی»
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
1 - استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی
2 - دانشجوی مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی کرج
کلید واژه: mysticism, Literature, Mongol, مغول - تیموریان-تصوف- عرفان – ادبیات, Teymour dynasty,
چکیده مقاله :
ادبیات، زاییده ی فکر و اندیشه ی شاعرانی ونویسندگان است که درقالب نظم و نثر تبلور پیدا می کند. آنچه که فکر و اندیشه ی آدمی را جهت دار می کند وبه آن انگیزه و هدف می دهد تا به موضوعی بیندیشد، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است، زیرا فرد از جامعه جدا نیست، سختی ها و راحتی ها و فرهنگ حاکم بردوران در اهمیت دادن یا بی توجهی به امری، نیازها و شادی ها را مشخص می کند. ادیب و شاعر نیز متأثر از چنین اوضاعی، فکر خود را هدایت می کند. دوره ی مغول و تیموری از دوره های بسیارمؤثر درشکل گیری موضوعات ادبی این دوره است. اوضاع داخلی حاکم برجامعه، فرهنگ مغول و آزادی دینی و اعتقادات خرافه پرستی مغولان، زمینه های مساعدی را برای گستردگی اندیشه های عرفانی فراهم آورد. دراین مقاله سعی شده است با مطالعه و بررسی تاریخ دوره ی مغول، عوامل اصلی در توسعه ی تصوف و عرفان استخراج گردد.
The Literature is born in the thought of poets ,and it shows itself in the from of prose and poems. What directs the human’s thought and motivates him to think a bout a subject is the political’ social, and cultural condition of society because human is not separated from his society. Hardship, comfort, and dominant culture and happiness. A literary man or Poet, in flounced by such a condition ,leads his thought period of Monogl and Teymour is one of the most effective period in the formation of literary subjects of this era. The particular domineering condition of society, Mongol culture, religious freedom, and Mongol’s suppressions beliefs provided the helpful conditions to develop the mythical reflections. In this article it has been tried to study and investigate the Mongol period in order to identify (extract)the main reasons of mysticism development at that time.
1- ابن بزاز. درویش توکلی اردبیلی،1329، صفوة الصفا، تصحیح ابو الفتح الحسینی، بمبئی، چاپ سنگی
2- افلاکی. شمس الدین احمد العارفی، چ1، 1959، چ2، 1362، مناقب العارفین، باتصحیح وحواشی و تعلیقات تحسین یازیچی، انقره، انجمن تاریخ ترک
3- آملی. شمس الدین محمد،1377، با مقدمه و تصحیح حاج میرزا ابوالحسن شعرانی، تهران، کتاب فروشی اسلامیه
4- ابن بطوطه. شرفالدین ابو عبدالله، 1337، سفرنامه، ترجمه محمدعلی موحد، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب
5- بیانی. شیرین،1371، دین و دولت در ایران عهد مغول، ج2، تهران، مرکز نشر دانشگاهی
6- جوینی. عطاملک،1382، تاریخ جهانگشای، به سعی واهتمام محمد قزوینی، تهران انتشارات افراسیاب
7- حافظ ابرو،1350، زیر جامع التواریخ رشیدی، به اهتمام دکتر خان‌بابا بیانی، تهران، اقبال
8- حقیقت. عبدالرفیع،1377، تاریخ جنبش‌های مذهبی در ایران، ج3، تهران، کومش
9- خواند میر،1333، تاریخ حبیب السیر، ج3، تهران، کتابخانه خیام
10- راهول و..،1353، بودیسم (تعالیم بودا)، ترجمه قاسم حاتمی، تهران،کتابخانه طهوری
11- زرین کوب. عبد الحسین،1357، جستجو در تصوف ایران، تهران، امیر کبیر
12- سهروردی. شهاب الدین،1386، عوارف المعارف، ترجمه ابو منصوربن عبدالمومن اصفهانی، به اهتمام قاسم انصاری، تهران، علمی و فرهنگی
13- فرشید ورد. خسرو،1382، درباره ادبیات و نقد ادبی، ج2، تهران، امیر کبیر
14- کربن. هانری،1363، آیین جوانمردی، ترجمه احسان نراقی، تهران، نشر نو
15- مستوفی. حمدالله،1339، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر
16- وصاف الحضره. فضل الله بن عبدالله شیرازی،1269، تارخ وصاف الحضره، به اهتمام محمد مهدی اصفهانی، بمبئی
17- همدانی. رشید الدین فضل الله،1338، جامع التواریخ، به کوشش دکتر بهمن کریمی، تهران، اقبال
18- همدانی. رشید الدین فضل الله،1945، مکا تبات رشیدی، گرد اوری محمد ابر قوهی، به اهتمام محمد شفیع، لاهور، کلیه پنجاب
19- گولپینارلی. عبدالباقی،1363، مولانا جلال الدین، ترجمه و توضیح دکتر توفیق سبحانی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی