ضرورت شکل گیری و تدوین دیپلماسی خط لوله انرژی جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : مجله پژوهش های سیاسی و بین المللی

تاریخ دریافت : 1397/06/29 تاریخ پذیرش : 1397/07/12 تاریخ انتشار : 1398/04/01

کلید واژه: دیپلماسی, دیپلماسی انرژی, خطوط لوله نفت وگاز, خط لوله صلح,

چکیده مقاله :

ضرورت شکل گیری و تدوین دیپلماسی خط لوله انرژی جمهوری اسلامی ایران مهرداد صالحی راد[1]- هادی آجیلی[2]- سید جواد امام جمعه زاده[3] تاریخ دریافت:29/6/1397- تاریخ پذیرش:12/7/1397 چکیده: نظام بین الملل چندقطبی ای ست که فراتر از نیت بازیگران بازسازی می گردد و جهان نمی خواهد هژمونی یک قدرت برتر را بپذیرد. از 1991جهان پسا کمونیست، آمریکا می کوشد پارادایم مطلوبی برای نظام بین الملل باشد. ایجاد مناقشه در اوکراین، تنش در روابط با روسیه، ایجاد بحران در مناطق آمریکا، خاورمیانه، اروپا، خلیج فارس و فشار بر ایران با هدف افزایش هزینه و کاهش درآمد و مقابله با جریان انتقال انرژی از ایران، همگی برای سلطه بر ذخائر انرژی جهان، صورت می گیرد. خط لوله انرژی عامل بحران در روابط روسیه اوکراین موجب اختلاف با اتحادیه اروپاست و برای رفع وابستگی بیش ازحد به روسیه، آمریکا طرح خط لوله با باکو را ارائه کرد. عدم تطابق کانون های تولید و مصرف منابع انرژی، زمینه شکل گیری چگونگی انتقال انرژی ایجاد گردید. تلاش ترکیه بعنوان کشور غیرنفتی و معبر می تواند یک نمونه بین المللی باشد. ایران باید همواره با تلاش مضاعف و بهره گیری از موقعیت ژئوپلیتیکی، ژئواستراتژیک و قرار گرفتن در موقعیت هارتلند، ریملند و بیضی انرژی با استفاده از ابزار دیپلماسی خطوط لوله انتقال انرژی، میزان تولید خود را به حداکثر برساند. از این جهت دیپلماسی و ابزار دیپلماتیک می تواند حضور و حفظ جایگاه ایران در نظم بین الملل را مستحکم نماید. دیپلماسی خط لوله، بکارگیری ابزارها و دانش سیاسی نفت وگاز اعم از عرضه، تقاضا، تبدیل و انتقال، حرکتی هدفمند، بلندمدت و دارای قوانین خاصی ای ست که درصدد ایجاد و حفظ امنیت انرژی کشورهاست. برخورداری از یک چارچوب دیپلماتیکی قوی وکارآمد، می تواند زمینه موفقیت درفضای جهانی را فراهم آورد، بنابراین دیپلماسی بازی همه یا هیچ نیست. واژگان کلیدی: دیپلماسی انرژی، خطوط لوله نفت وگاز، خط لوله صلح، دیپلماسی [1]- دانشجوی دکتری تخصصی، روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران [e-mail] [2]- استادیار و عضو هیئت علمی، گروه روابط بین الملل، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران،ایران : (نویسنده مسئول) [e-mail] [3] - دانشیارِ و عضو هیات علمی، گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل ، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران [e-mail]