عملکرد و اجزای عملکرد گندم تحت تأثیر سیستم کشت بستر مرتفع
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی
فرحناز ممتازی
1
,
حمیدرضا میری
2
,
برمک جعفری
3
,
عبدالرضا جعفری
4
,
حمیدرضا ابراهیمی
5
1 - گروه زراعت، واحد ارسنجانف دانشگاه آزاد اسلامی، ارسنجان، ایران
2 - سردبیر- دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان
3 - تنش خشکی-تغذیه
4 - هیئت علمی واحد ارسنجان
5 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان، دانشکده مهارت و کارآفرینی
کلید واژه:
چکیده مقاله :
گندم از مهمترین گیاهان کشت شده در استان فارس است و توجه به بهره وری آب در تولید این محصول، با توجه به موضوع خشکسالی، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. بدین منظور آزمایش حاضر به منظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد گندم در سیستم کشت بستر مرتفع طی دو سال زراعی (1401-1400 و 1402-1401) در شهرستان ارسنجان در استان فارس اجرا شد. آزمایش بصورت کرت های خرد شده با سه تکرار شامل سه سطح آبیاری شامل شاهد (آبیاری به میزان تبخیر وتعرق (بدون تنش)، آبیاری به میزان 80 درصد تبخیر و تعرق (تنش متوسط) و آبیاری به میزان 60 درصد تبخیر و تعرق (تنش شدید) به عنوان عامل اصلی و سه روش کشت رایج (کشت بصورت مسطح)، کشت روی پشته مرتفع با عرض 60 سانتیمر و کشت روی پشته مرتفع با عرض 120 سانتیمتر به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش معنی دار صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه، تعداد سنبله، تعداد دانه، وزن دانه، عملکرد بیولوژیک و افزایش درصد پروتئین دانه شد. الگوی کشت بستر مرتفع سبب افزایش معنی دار صفات مورد بررسی در مقایسه با کشت رایج (کشت مسطح) شد. بطوریکه کشت روی بستر با عرض 120 سانتیمتر سبب افزایش عملکرد دانه به میزان 1/22 و 9/25 درصد نسبت به کشت مسطح به ترتیب در سال اول و دوم شد، این افزایش برای عملکرد بیولوژیک حدود 17 درصد، تعداد سنبله 7 درصد و تعداد دانه در سنبله 21 درصد بود. همچنین کشت روی بستر مرتفع سبب کاهش اثرات تنش خشکی شد بطوریکه در این سیستم کشت میزان کاهش صفات در تیمارهای خشکی کمتر بود. در مجموع با توجه به نتایج بدست آمده کشت روی بستر مرتفع به عنوان یک الگوی کاشت مناسب جهت بهبود عملکرد و بهره وری آب در گندم در شرایط مشابه با منطقه آزمایش پیشنهاد می گردد.
Wheat is one of the most important crop in Fars province and because of water shortage there is a great emphasis on its water use efficiency in production field. A field experiment was conducted in 2021 and 2022 in order to evaluate wheat yield and its components in raised planting system in Arsanjan, Fars province. The experiment conducted as split plot with three irrigation treatments (irrigartion equal to evapotranspiration, 80% of evapotranspiration irrigation (moderate drought stress) and 60% of evapotranspiration irrigation (severe drought stress)) as main plot and three planting methods (conventional flat planting, 60 cm raised bed planting and 120 cm raised bed planting) as sub plot. The results indicated that drought stress significantly decreased traits such as plant height, grain yield, ear number, seed number and biological yield, while increased seed protein. Raised bed planting significantly increased the traits in comparison with conventional flat planting. So that plating with 120 cm raised bed increased grain yield by 22.1% and 25.9% in first and second year respectively this increasing was 17% for biological, 75 for ear number, and 21% for seed number. Planting in raised bed system reduced the adverse effect of drought stress on wheat traits. In conclusion based on the observed results planting in raised bed system can be adopted as an appropriate planting pattern for improving yield and water productivity in experimental region and similar climates.