اثر تاریخ کاشت و تراکم بر فتوسنتزخالص، هدایت روزنه‌ای، شاخص کلروفیل برگ و عملکرد دانه سویا در مناطق مغان و کرج
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهیحسین صادقی 1 , حسین حیدری شریف آباد 2 , آیدین حمیدی 3 , قربان نورمحمدی 4 , حمید مدنی 5
1 - گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، کرج، ایران.
4 - گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
5 - گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران
کلید واژه: دما, پوشش گیاهی, تنش گرمایی, پرشدن دانه, رشد زایشی,
چکیده مقاله :
به‌منظور بررسی اثرات دمای پوشش گیاهی در مراحل رشد زایشی بر خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سویا از طریق تاریخ کاشت و تراکم‌های مختلف، آزمایشی با استفاده از کرت‌های خردشده به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مناطق مغان و کرج در سال زراعی 92-1391 انجام شد. تیمارها شامل سه تاریخ کاشت 15 اردیبهشت، 15 خرداد و 15 تیر، سه تراکم کاشت 300، 400 و 500 هزار بوته در هکتار و دو رقم ویلیامز و L17 بود. نتایج نشان داد که فتوسنتز خالص در منطقه کرج ( µmol CO2 m-2s-114/16) نسبت به منطقه مغان (µmol CO2 m-2s-1 51/18) کمتر بود. بیشترین هدایت روزنه‌ای(mmol m-2 s-1 6/330) و فتوسنتز خالص( µmol Co2 m-2s-113/19) مربوط به تاریخ کاشت 15 خرداد بود همچنین بیشترین هدایت روزنه‌ای (mmol m-2 s-1 325) در تراکم 400 هزار بوته مشاهده شد. شاخص کلروفیل برگ در تراکم‌های 300 و 400 هزار بوته در هکتار در مغان بیشتر از کرج بود. دومین تاریخ کاشت و دومین تراکم کاشت بیشترین عملکرد دانه را دارا بودند (به ترتیب 3142 و 3154 کیلوگرم در هکتار). به‌جز شاخص کلروفیل، سایر صفات در بین دو رقم با هم تفاوت معنی‌داری نداشتند و بیشترین شاخص کلروفیل (7/43) مربوط به رقم ویلیامز در منطقه کرج بود. با توجه به نتایج و به‌منظور جلوگیری از رویارویی مراحل غلاف‌بندی و پرشدن دانه سویا با دمای بالای پوشش گیاهی، بهتر است کاشت سویا در نیمه خرداد و با تراکم 400 هزار بوته صورت پذیرد.
In order to study the effects of canopy temperature during reproductive growth stages on physiological characteristics and Soybean grain yield through different planting dates and plant densities, an experiment was conducted as split factorial based on Randomized Complete Block Design with three replications in Karaj and Moghan areas in 2011-2012. The factors included three planting dates, May 5th, June 5th and July 5th, three plant densities, 300, 400 and 500 thousand p/ha and two cultivars, Williams and L17. Results showed that the net photosynthesis in Karaj (16.14 µmol Co2 m-2s-1) was lower than Moghan area (19.13 µmol Co2 m-2s-1). The maximum stomatal conductance (330.6 mmol m-2 s-1) and net photosynthesis (19.13 µmol Co2 m-2s-1) were related to planting date at June 5th. The highest stomatal conductance (325 mmol m-2 s-1) was observed in 400000 p/ha. The leaf chlorophyll index at 300 and 400 thousand p/ha in Moghan region was more than Karaj. The second planting date and second plant density had the maximum rate of grain yield (3142 and 3154 kg/ha respectively). Except chlorophyll index, there was no significant difference in other traits between cultivars and the highest chlorophyll index was related to Williams cv. in Karaj area. According to the results and in order to prevention of encountering the pod set and grain filling stages with high canopy temperature, it is better that soybean planted in mid of June with 400000 p/ha.