بررسی همبستگی و روابط علی و معلولی ویژگی‌های مؤثر بر عملکرد وش 14 ژنوتیپ پنبه در شرایط آبیاری نرمال و اعمال تنش خشکی پس از مرحله گلدهی

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

سامان صدیق ¹ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه بیرجند)
محمد ضابط ² (گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشگاه بیرجند)
محمدقادر قادری ³ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه بیرجند)
علی رضا صمدزاده ⁴ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه بیرجند)

تاریخ دریافت : 1393/07/19 تاریخ پذیرش : 1394/01/17 تاریخ انتشار : 1394/07/09

کلید واژه: تنش خشکی, تجزیه علیت, پنبه, رگرسیون گام به گام, تجزیه ‌عامل‌ها,

چکیده مقاله :

هدف از این تحقیق شناسایی مهمترین ویژگی‌های مؤثر بر عملکرد وش 14 ژنوتیپ پنبه در شرایط نرمال و اعمال تنش خشکی پس از مرحله گلدهی بود. دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 1392 به اجرا در آمد. نتایج همبستگی فنوتیپی ویژگی‌ها نشان داد در محیط نرمال عملکرد وش با ویژگی‌های وزن الیاف، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد غوزه در بوته، تعداد روز تا چین دوم و درصد روغن و در محیط تنش نیز عملکرد وش با ویژگی‌های وزن الیاف، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد غوزه در بوته همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که در محیط نرمال ویژگی تعداد غوزه در بوته و در شرایط تنش ویژگی وزن الیاف بیشترین تغییرات عملکرد را توجیه نمود. نتایج تجزیه علیت نشان داد که در محیط نرمال ویژگی های وزن الیاف و عملکرد بیولوژیک و در محیط تنش ویژگی های عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد داشتند. تجزیه خوشه‌ای نیز در هر دو محیط ژنوتیپ‌ها را در پنج گروه دسته بندی کرد. با انجام تجزیه به عامل‌ها، در محیط نرمال پنج عامل اول 03/90 درصد و در محیط تنش خشکی چهار عامل اول 28/81 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. در شرایط نرمال و تنش عامل عملکرد به‌عنوان اولین و دومین عامل مهم انتخاب شد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to identify the most important traits affecting yield in 14 cotton genotypes in normal conditions and imposing drought after flowering. Two separate experiments were conducted in a randomized complete blocks design with three replicates at the Agriculture Research Farm, University of Birjand during 2013. Phenotypic correlation analysis showed that the correlation between cotton yield with fiber weight, biological yield, harvest index, 1000-seed weight, number of bolls per plant, days to second harvest, oil percent in normal conditions and with fiber weight, biological yield, harvest index, 1000-seed weight and number of bolls per plant in stress condition was positively significant. The stepwise regression analysis showed that the boll number per plant and fiber weight was the most important traits that affected the cotton yield in normal and stress conditions, respectively. The path analysis showed that the fiber weight and biological yield in normal and the biological yield and harvest index in stress conditions had the greatest positive impact on cotton yield. For two conditions the genotypes were grouped into five classes by cluster analysis. Factor analysis was detected that five factors in normal conditions and four factors in stress conditions, showed % 90.03 and % 81.28 of total of variations. In normal and stress conditions yield factor selected as the first and secend important factors, respectively.