تحلیل دلایل و کارکرد شکل‌گیری حوزه عمومی در دوره پهلوی؛ مطالعه‌ای بر نقش محوری هیئت مؤتلفه اسلامی و بازار
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات سیاسی
ابراهیم فریدون صمدی
1
,
علی اکبر امینی
2
,
مجتبی مقصودی
3
,
رضا جلالی
4
1 - دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، تهران، ایران.
4 - استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد تهران مرکزی، تهران، ایران.
کلید واژه: بازار, هابرماس, روحانیت, حوزه عمومی, مؤتلفه,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف تحلیل کنش‌های سیاسی روحانیون و بازاریان به عنوان طبقه متوسط سنتی ایران در سال‌های پایانی حکومت پهلوی و موجبات تشکیل حوزه عمومی توسط گروه مذکور؛ بر اساس چارچوب نظریه حوزه عمومی هابرماس و با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به نگارش درآمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که 1) حوزه عمومی در ایران معلول دلایل مهمی ازجمله اصلاحات ارضی، برخورد نظامی با منتقدین، برخورد با روحانیون، بازاری ها و عامه مردم، تعدیل اقتدارگرایی پهلوی و شکل‌گیری مدرنیته ناقص است؛ دلایلی که با محوریت و زعامت روحانیون و بازاریان شکل‌گیری حوزه عمومی را شدت بخشید؛ 2) کارکرد این حوزه شامل انتقال مشکلات اقتصادی و اجتماعی به حوزه سیاست، مشارکت عمومی در امر سیاسی و شکل‌گیری افکار عمومی در ایران دوره پهلوی بود؛ 3) اتحاد بازاریان سنتی با روحانیون و تشکیل مؤتلفه با نقش کانونی در حوادث انقلاب اسلامی نتیجه تقابل دولت وقت با شکل‌گیری حوزه عمومی بود؛ 4)اتاق بازرگانی اگرچه با زعامت دولت و به منظور مبارزه با تورم سال‌های پایانی عصر پهلوی شکل گرفت، اما از آنجاکه در ذات خود مولود شکل‌گیری حوزه عمومی در ایران بود، به نهادی جهت تقابل با شرایط وخیم اقتصادی تبدیل شد.
This research aims to analyze the political actions of clerics and bazaars as the traditional middle class of Iran in the last years of Pahlavi rule and the reasons for the formation of the public domain by the said group; It has been written based on the framework of Habermas' public domain theory and using descriptive and analytical methods. The findings of the research indicate that 1) the public sphere in Iran is affected by important reasons such as land reforms, military dealing with critics, dealing with clerics, bazaars and common people, adjustment of Pahlavi authoritarianism and the formation of incomplete modernity; The reasons that intensified the formation of the public sphere with the leadership of clerics and marketers; 2) The function of this field included the transfer of economic and social problems to the field of politics, public participation in political matters, and the formation of public opinion in Iran during the Pahlavi period; 3) The union of traditional bazaars with clerics and the formation of a Heyathaaye Motalefeh Eslami with a central role in the events of the Islamic Revolution was the result of the opposition of the then government to the formation of the public sphere; 4) Chamber of Commerce, although it was formed under the leadership of the government and in order to fight inflation in the last years of the Pahlavi era, but since it was born from the formation of the public sphere in Iran, it became an institution to confront the dire economic
_||_