سنجش تاب¬آوری کالبدی اجتماعات شهری برمخاطرات محیطی با رویکرد شهر بیوفیلیک (موردمطالعه: منطقه یک تهران)

محورهای موضوعی : تاب آوری اقتصادی

پروانه زیویار ^{1 *} , تهمینه دانیالی ² , عبدلامیر مجدم ³

1 - استادیار گروه جغرافیای برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره)
2 - هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد یادگار امام خمینی(شهرری)
3 - هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد یادگار امام خمینی(شهرری)

تاریخ دریافت : 1404/04/04 تاریخ پذیرش : 1404/04/15 تاریخ انتشار : 1404/06/20

کلید واژه:

چکیده مقاله :

بیان مسئله: ‏یکی از عمده¬ترین مسائل و مشکلاتی که بیشتر کلان‌شهرهای جهان با آن دست‌به‌گریبان‌اند، مسئله مخاطرات طبیعی است که همواره سکونتگاه¬های بشری و جان انسان¬ها را تهدید می¬کند. امروزه مفهوم تاب‌آوری وارد حوزه برنامه‌ریزی با جهت‌گیری‌های مختلف شده است. منطقه یک شهرداری تهران که متأثر از جریان کلی توسعه شهری تهران است دارای اهمیت بیشتری است. این منطقه به علت آب و هوای خوب به خصوص در ارتفاعات، همچنین بافت روستایی یا باغ شهر، وجود مراکز خرید، گردشگری، پارک¬های قدیمی و جنگلی، زیارتگاه، مسیرهای منتهی به کوهستان (دربند، درکه، توچال و ...) مطرح است. این منطقه به خاطر وجود طراحی و بافت خاص (¬بافت سنتی و مدرن) و باغشهر بودن آن توان تبدیل به منطقه¬ای جهت تحقق شهر بیوفیلیک را دارد. هدف: هدف پژوهش حاضر سنجش تاب¬آوری کالبدی اجتماعات شهری منطقه یک تهران در برابر مخاطرات محیطی با رویکرد شهر بیوفیلیک است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش¬ توصیفی-تحلیلی می¬باشد. داده¬های مورد استفاده به¬وسیله مطالعات اسنادی و پیمایشی به دست آمده است. به منظور رتبه¬بندی شاخص¬های پژوهش و برای افزایش کارایی روش‌PROMETHEE به کارگیری GAIAبا تکنیک مدل¬سازی استفاده شده است. یافته‌ها و بحث: در پژوهش حاضر برای سنجش تاب‌آوری نواحی ده¬گانه شهرداری منطقه یک تهران در برابر مخاطرات محیطی از مدل پرومته استفاده شده است. روش پرومته که روش منتخب جهت سنجش تاب‌آوری نواحی است با نرم¬افزار ویژال پرومته انجام شده است. نتیجه‌گیری: رتبه‌بندی نواحی ده¬گانه منطقه یک شهرداری تهران به لحاظ تاب‌آوری در برابر مخاطرات محیطی براساس مدل پرومته نشان می¬دهد که نواحی 2، 7 و 8 به ترتیب با کسب امتیاز 388/0، 382/0 و 241/0 رتبه اول تا سوم را به خود اختصاص دادندکه از نظر تاب‌آوری در برابر مخاطرات محیطی از وضعیت بسیار مطلوبی برخورداری می‌باشند. بعد از این نواحی، نواحی 3 و 4 به ترتیب با کسب امتیاز 170/0 و 062/0 از تاب‌آوری متوسطی برخوردار می‌باشند. ناحیه 10 با کسب جریان خالص 075/0- از وضعیت تاب‌آوری کمی برخوردار می‌باشد.