بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر تغییرات سطح ایستابی آب زیرزمینی مناطق خشک مطالعه موردی: دشت صحرای باغ

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

عبدالحسین یوسفی ¹ , بهروز نصیری ^{2 *} , مصطفی کرمپور ³ , آرش ملکیان ⁴

1 - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
3 - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
4 - دانشیار گروه مهندسی احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

تاریخ دریافت : 1396/12/11 تاریخ پذیرش : 1397/07/16 تاریخ انتشار : 1397/12/29

کلید واژه: تغییر اقلیم, آزمون من-کندال, سطح ایستابی, مدل HadCM3, دشت صحرای باغ,

چکیده مقاله :

بررسی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب، بخصوص آب‌های زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه‌خشک اهمیت فراوانی دارد؛زیرا سطح آب زیرزمینیدر این مناطق تحت تأثیر شرایط اقلیمی و دخالت‌های انسانی، بشدت در حال نوسان بوده است. در این پژوهش، ابتدا روند تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت صحرای باغ با استفاده از داده‌های 17 حلقه چاه پیزومتری در بازه زمانی 2016-2006 مورد بررسی قرار گرفت.به‌کارگیری آزمون نا پارامتری من-کندال،وجود روند در سطحمعنی‌داری 99 درصد را نشان داد. محاسبه شیب‌خط روند به روش تخمین گر سن نیز نشان داد که شیب روند سالانه چاه‌های پیزومتری دشت بین 074/0- تا 414/2- متر در نوسان است که بیشترین روند کاهشی شیب در چاه واقع در جنوب غربی روستای دشتی روی داده است. به‌طور کلی سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت در طول دوره به‌طور متوسط 2/10متر افت داشته است.سپس از آنجایی که بخش کشاورزی اصلی‌ترینمصرف‌کننده منابع آب زیرزمینی دشت است؛ از وضعیت تعادل آب کشاورزی به روشER جهت ارزیابی تأثیر تغییر اقلیم بر تغییراتسطح آب زیرزمینی استفاده شد. به این منظور،تغییراتشاخصER توسط خروجی‌های مدل HadCM3 ارزیابی گردید. بررسی‌هایشان داد که شاخص ER در سناریوهای انتشار A1B،A2وB1به ترتیب 2/29، 4/21و 3/11درصد افزایش خواهد یافت. این وضعیت باعث خواهد شد کمبود کنونی آب در دشت صحرای باغطیدوره زمانی 2065- 2046تشدید شود و روند افزایشی برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی که پیامد آن افت سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت است کماکان ادامه یابد.

چکیده انگلیسی:

بررسی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب، بخصوص آب‌های زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه‌خشک اهمیت فراوانی دارد؛زیرا سطح آب زیرزمینیدر این مناطق تحت تأثیر شرایط اقلیمی و دخالت‌های انسانی، بشدت در حال نوسان بوده است. در این پژوهش، ابتدا روند تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت صحرای باغ با استفاده از داده‌های 17 حلقه چاه پیزومتری در بازه زمانی 2016-2006 مورد بررسی قرار گرفت.به‌کارگیری آزمون نا پارامتری من-کندال،وجود روند در سطحمعنی‌داری 99 درصد را نشان داد. محاسبه شیب‌خط روند به روش تخمین‏گر سن نیز نشان داد که شیب روند سالانه چاه‌های پیزومتری دشت بین 074/0- تا 414/2- متر در نوسان است که بیشترین روند کاهشی شیب در چاه واقع در جنوب غربی روستای دشتی روی داده است. به‌طور کلی سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت در طول دوره به‌طور متوسط 2/10متر افت داشته است.سپس از آنجایی که بخش کشاورزی اصلی‌ترینمصرف‌کننده منابع آب زیرزمینی دشت است؛ از وضعیت تعادل آب کشاورزی به روشER جهت ارزیابی تأثیر تغییر اقلیم بر تغییراتسطح آب زیرزمینی استفاده شد. به این منظور،تغییراتشاخصER توسط خروجی‌های مدل HadCM3 ارزیابی گردید. بررسی‌هایشان داد که شاخص ER در سناریوهای انتشار A1B،A2وB1به ترتیب 2/29، 4/21و 3/11درصد افزایش خواهد یافت. این وضعیت باعث خواهد شد کمبود کنونی آب در دشت صحرای باغطیدوره زمانی 2065- 2046تشدید شود و روند افزایشی برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی که پیامد آن افت سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت است کماکان ادامه یابد.