بررسی و تحلیل عوامل طبیعی موثر در گسترش کالبدی آتی شهر خوانسار با استفاده از روش فازی

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

امیر کرم ¹ (دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران،ایران)
منصوره سادات حسینی ² (کارشناس ارشد ژئومورفولوژی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی، تهران،ایران [e-mail] 09228278616)

تاریخ دریافت : 1397/06/07 تاریخ پذیرش : 1398/03/20 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: منطق فازی, ژئومورفولوژی شهری, خوانسار, ارزیابی زمین, توسعه فیزیکی و کالبدی,

چکیده مقاله :

گسترش شهرها در سراسر جهان تحت تاثیر عوامل مختلف به ویژه طبیعی است. شهر خوانسار از اطراف توسط ارتفاعات محصور شده و از لحاظ توپوگرافی وکاربری زمین دارای محدودیت در توسعه فیزیکی می باشد.بنابراین این امر منجر به بروز برخی مشکلات طبیعی و انسانی در این منطقه شده است. به طور کلی روند توسعه این شهر از گذشته تاکنون درزمین های کشاورزی بوده، علاوه بر آن بخشهایی از مناطق مسکونی نیز به سمت دامنه های پرشیب و نامناسب توسعه داشته است.در این پژوهش با استفاده از منطق فازی، اراضی پیرامون شهر از نظر توسعه فیزیکی به 5 دسته از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب طبقه بندی شده اند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که فقط حدود 7 درصد محدوده مورد مطالعه، برای توسعه کالبدی مناسب هستند. قسمتهای جنوب غربی محدوده مورد مطالعه به علت ارتفاع و شیب زیاد و خطرناک، برای گسترش فیزیکی نامناسب قلمداد شده اند. در برخی از بخشهای شمالی منطقه، زمین های کشاورزی وجود ندارد. از این رو این مناطق برای توسعه متصل به شهر در مناسبترین مکان هستند و به عنوان اولویت اول تشخیص داده شده اند. برخی قسمتهای جنوبی تقریبا متصل به شهر، در امتداد زمینهای کشاورزی و بخشهای پایکوهی به عنوان اولویت دوم در نظر گرفته شده اند. اراضی قسمت جنوب شرقی، با فاصله دورتر از شهر، برای توسعه منفصل آتی شهر خوانسار دراولویت سوم، نسبتا مناسب ارزیابی شده اند.

چکیده انگلیسی:

گسترش شهرها در سراسر جهان تحت تاثیر عوامل مختلف به ویژه طبیعی است. شهر خوانسار از اطراف توسط ارتفاعات محصور شده و از لحاظ توپوگرافی وکاربری زمین دارای محدودیت در توسعه فیزیکی می باشد.بنابراین این امر منجر به بروز برخی مشکلات طبیعی و انسانی در این منطقه شده است. به طور کلی روند توسعه این شهر از گذشته تاکنون درزمین های کشاورزی بوده، علاوه بر آن بخشهایی از مناطق مسکونی نیز به سمت دامنه های پرشیب و نامناسب توسعه داشته است.در این پژوهش با استفاده از منطق فازی، اراضی پیرامون شهر از نظر توسعه فیزیکی به 5 دسته از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب طبقه بندی شده است.نتایج بدست آمده نشان می دهد  که فقط حدود 7 درصد محدوده مورد مطالعه، برای توسعه کالبدی مناسب هستند. قسمتهای جنوب غربی محدوده مورد مطالعه به علت ارتفاع و شیب زیاد و خطرناک، برای گسترش فیزیکی نامناسب قلمداد شده است. در برخی از بخشهای شمالی منطقه، زمین های کشاورزی وجود ندارد. از این رو این مناطق برای توسعه متصل به شهر در مناسبترین مکان هستند و به عنوان اولویت اول تشخیص داده شد ه اند. برخی قسمتهای جنوبی تقریبا متصل به شهر، در امتداد زمینهای کشاورزی و بخشهای پایکوهی به عنوان اولویت دوم در نظر گرفته شده اند. اراضی قسمت جنوب شرقی، با فاصله دورتر از شهر، برای توسعه منفصل آتی شهر خوانسار دراولویت سوم، نسبتا مناسب ارزیابی شده اند. گسترش شهرها در سراسر جهان تحت تاثیر عوامل مختلف به ویژه طبیعی است. شهر خوانسار از اطراف توسط ارتفاعات محصور شده و از لحاظ توپوگرافی وکاربری زمین دارای محدودیت در توسعه فیزیکی می باشد.بنابراین این امر منجر به بروز برخی مشکلات طبیعی و انسانی در این منطقه شده است. به طور کلی روند توسعه این شهر از گذشته تاکنون درزمین های کشاورزی بوده، علاوه بر آن بخشهایی از مناطق مسکونی نیز به سمت دامنه های پرشیب و نامناسب توسعه داشته است.در این پژوهش با استفاده از منطق فازی، اراضی پیرامون شهر از نظر توسعه فیزیکی به 5 دسته از بسیار مناسب تا بسیار نامناسب طبقه بندی شده است.نتایج بدست آمده نشان می دهد  که فقط حدود 7 درصد محدوده مورد مطالعه، برای توسعه کالبدی مناسب هستند. قسمتهای جنوب غربی محدوده مورد مطالعه به علت ارتفاع و شیب زیاد و خطرناک، برای گسترش فیزیکی نامناسب قلمداد شده است. در برخی از بخشهای شمالی منطقه، زمین های کشاورزی وجود ندارد. از این رو این مناطق برای توسعه متصل به شهر در مناسبترین مکان هستند و به عنوان اولویت اول تشخیص داده شد ه اند. برخی قسمتهای جنوبی تقریبا متصل به شهر، در امتداد زمینهای کشاورزی و بخشهای پایکوهی به عنوان اولویت دوم در نظر گرفته شده اند. اراضی قسمت جنوب شرقی، با فاصله دورتر از شهر، برای توسعه منفصل آتی شهر خوانسار دراولویت سوم، نسبتا مناسب ارزیابی شده اند.

منابع و مأخذ:

منابع

1. آر.یوکوک و جی. سی،دور کمپ.1377.مترجم شاپور گودرزی نژاد،ژئومورفولوژی و مدیریت محیط.جلد1.چاپ اول،تهران،سمت.


2. اصغری سراسکانرود،صیاد وصالح اصغری سراسکانرود.1388.بررسی مشکلات ژئومورفولوژیکی توسعه شهری:مطالعه موردی شهرستان هشترود. سپهر (سازمان جغرافیایی)،دوره هجدهم ،شماره شصت و نهم.تهران.


3. انصاری لاری،احمد. اسماعیلنجفی و سیده فاطمه نوربخش.1390.قابلیتها و محدودیت های ژئومورفولوژیکی توسعه فیزیکی شهر ایلام.آمایش محیط،دوره چهارم،شمارهپانزدهم،ملایر.


4. جعفری، عباس.1384. گیتاشناسی ایران،جلد3: دایره المعارف جغرافیایی ایران.تهران،چاپ دوم،موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی.


5. حسینزاده، محمد مهدی.رویا پناهی. 1394. بررسی محدودیتهای ژئومورفولوژیک توسعه فیزیکی و مکانیابیجهتهای توسعه آینده  شهر سنقر.جغرافیا و توسعه فضای شهری،دورهدوم، شمارة یکم ،مشهد.


6. حسینزاده دلیر،کریم. حسن هوشیار.1385. دیدگاهها، عوامل و عناصر موثر در توسعه ی فیزیکی شهرهای ایران. جغرافیاوتوسعهی ناحیهای،دورهچهارم،شماره ششم،مشهد.


7. حسینی،منصوره سادات.1392. ارزیابی نقش شاخصهای ژئومورفولوژیکی در توسعه فیزیکی شهرخوانسار با استفاده از مدل فازی.رسالة کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی.استاد راهنما:دکترامیر کرم. دانشگاه خوارزمی تهران،دانشکده علوم جغرافیایی،گروه آموزشی ژئومورفولوژی.


8. حسینی، سیدعلی.احمد پوراحمد ورضاویسی.1392.مکانیابی جهات بهینه توسعه فیزیکی شهر رشت با استفاده از مدل AHP .چشم انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی،دوره هشتم،شمارهبیست و سوم،رشت.


9. زمردیان، محمد جعفر.1386.کاربردجغرافیای طبیعیدر برنامه ریزی شهری و روستایی.چاپ ششم،تهران،پیامنور.


10. زنگی آبادی،علی.مهین نسترن واسماعیل کمالی باغراهی.1394.تحلیل روند و توسعه فیزیکی- کالبدی شهر کرمان از پیدایش تاکنون.مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره دوم،شماره چهارم،کرمان.


11. صفاری، امیر. حمید گنجائیان و مژده فریدونی کردستانی وزهرا حیدری. 1397.تعیین جهت های مناسب توسعه شهری براساس مناطق ممنوعه ژئومورفولوژیکی مطالعه موردی:شهرستان فارسان. جغرافیای طبیعی،دوره یازدهم،شماره سی ونهم.لارستان.


12. طرح توسعه وعمران شهر خوانسار، وزارت مسکن و شهر سازی،سازمان مسکن و شهرسازی استان اصفهان.


13. فاضل نیا، غریب.سید یاسر حکیم دوست و یداللهبلیانی.1391.راهنمای جامع مدل های کاربردی GISدر برنامه ریزی شهری، روستایی و محیطی.جلد 1،چاپ اول،تهران آزاد پیما.


14. معید فر،سعید.صادق اکبری.1386.مناسبات روستا با شهر و اثرات توسعه ای آن، مطالعه موردی: شهرستان ساوجبلاع،نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی،دوره ششم،شماره هشتم،تهران.


15. میرمحمدی،حمیدرضا.1372.جغرافیای خوانسار.جلد1،چاپ اول،آستان قدس رضوی،مشهد.

 

16.Bathrellos,George D.Kalliopi Gaki-Papanastassiou,Hariklia D.Skilodimou,Dimitrios Papanastassiou,Konstantinos G. Chousianitis.2012.Potential suitability for urban planning and industry development using natural hazard maps and geological–geomorphological parameters.Environmental Earth Sciences, Vol 66,Issue2, Germany.DOI: 10.1007/s12665-011-1263-x.

 

17.‐Díaz , Jordi Martín.Jordi Nofre, Marc Oliva, Pedro Palma .2015.Towards an unsustainable urban development in post-war Sarajevo,area,vol 47,issue 4 ,united kingdom.doi.org/10.1111/area.12175.

18.Fred.G.Bell.2009.Geology, Encyclopedia of Life Support Systems. oxford, vol v, united kingdom.

19.Baz,Ibrahim.AbdurrahmanGeymen,Semih NogayEr.2009.Corrigendum toDevelopment and application of GIS-based analysis/synthesis modeling techniques for urban planning of Istanbul Metropolitan Area.Advances in Engineering software,vol 40,issue2, United Kingdom.doi.org/10.1016/j.advengsoft.2008.03.016.

20.L. SUN1, C. LI2, J.A. GWILLIAM2 & P.J. JONES2.2013. SUSTAINABLE PERI-URBAN RESIDENTIAL SETTLEMEN DEVELOPMENT IN CHINA EVALUATION OF THREE CASE IN TIANJIN.International Journal of Sustainable Development and Planning, Vol 8, No 4,United Kingdom. DOI: 10.2495/SDP-V8-N4-449-463.

21. Thornbush, Mary.2015.Geography, urban geomorphology and sustainability.Area,Vol47, Issue4,United Kingdom.DOI: 10.1111/area.12218.

23.Skilodimou,Hariklia.,George Livaditis,George Bathrellos&EfthimiaVerikiou‐papaspiridakou.2016. :Investigating the flooding events of the urban regions of glyfada and voula, attica, greece: a contribution to urban geomorphology. Geografiska Annaler: Series A, Physical Geography ,United Kingdom,Vol85,issue2.doi.org/10.1111/1468-0459.00198.

.24. http://khansar.gov.ir

25.https://tnews.ir/news/9900104098861.html.