تحلیل و ارزیابی قابلیت‌های ژئومورفوتوریسمی منطقه شیروان دره سی سبلان بر اساس روش پری یرا

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

عزت الله قنواتی ¹ (دانشیار گروه ژئومورفولوژی و رئیس دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی تهران، ایران)
مسلم قاسمی ² (استادیار گروه برنامه‌ریزی گردشگری، دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی تهران)
جبراییل کاظمی اردبیلی ³ (دانشجوی دکتری رشته ژئومورفولوژی دانشگاه خوارزمی تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/02/06 تاریخ پذیرش : 1396/07/04 تاریخ انتشار : 1397/12/29

کلید واژه: ژئومورفوتوریسم, ژئو پارک, شیروان دره سی, روش پری یرا, منطقه سبلان,

چکیده مقاله :

ژئومورفوتوریسم، به‌عنوان شاخه‌ای نو پا در صنعت توریسم طی سال‌های اخیر مورد توجه گرفته است. یکی از کارآمدترین مدل‌های ارزیابی ژئوتوریسمی، روش موسوم به پری یرا است. در این پژوهش، از این روش که اساس کار آن بر مبنای امتیاز دهی و رتبه‌بندی است، برای ارزیابی قابلیت‌های ژئومورفوتوریسمی منطقه شیروان دره سی سبلان استفاده گردیده است. در مدل پری یرا با تأکید بر مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، ابتدا چهار عیار به نام‌های علمی، مکمل، محافظت و استفاده به‌دست‌آمده است، سپس از جمع‌بندی دو عیار علمی و مکمل، ارزش ژئومورفولوژیک و از جمع‌بندی دو عیار استفاده و محافظت، ارزش مدیریتی به دست می‌آید. از مجموع دو ارزش ژئومورفولوژیک و ارزش مدیریتی نیز ارزش نهایی استخراج می‌شود و بر این اساس طبقه‌بندی انجام می‌گیرد. به‌منظور اخذ نتایج جامع‌تر، از نظرات متفاوت 20 کارشناس در دو حوزه گردشگری و منابع طبیعی استفاده گردید. یافته‌های این پژوهش نشانگر آن است که این منطقه بر اساس روش پری یرا دارای ارزش بالای ژئومورفوتوریسمی است. لذا در صورت تشکیل ژئو پارک، این منطقه می‌تواند به‌عنوان اولین ژئو پارک در مناطق کوهستانی کشور و دومین ژئو پارک بعد از ژئو پارک قشم در سطح کشور، مطرح شود.

چکیده انگلیسی:

ژئومورفوتوریسم، به‌عنوان شاخه‌ای نو پا در صنعت توریسم طی سال‌های اخیر مورد توجه گرفته است. یکی از کارآمدترین مدل‌های ارزیابی ژئوتوریسمی، روش موسوم به پری یرا است. در این پژوهش، از این روش که اساس کار آن بر مبنای امتیاز دهی و رتبه‌بندی است، برای ارزیابی قابلیت‌های ژئومورفوتوریسمی منطقه شیروان دره سی سبلان استفاده گردیده است. در مدل پری یرا با تأکید بر مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی، ابتدا چهار عیار به نام‌های علمی، مکمل، محافظت و استفاده به‌دست‌آمده است، سپس از جمع‌بندی دو عیار علمی و مکمل، ارزش ژئومورفولوژیک و از جمع‌بندی دو عیار استفاده و محافظت، ارزش مدیریتی به دست می‌آید. از مجموع دو ارزش ژئومورفولوژیک و ارزش مدیریتی نیز ارزش نهایی استخراج می‌شود و بر این اساس طبقه‌بندی انجام می‌گیرد. به‌منظور اخذ نتایج جامع‌تر، از نظرات متفاوت 20 کارشناس در دو حوزه گردشگری و منابع طبیعی استفاده گردید. یافته‌های این پژوهش نشانگر آن است که این منطقه بر اساس روش پری یرا دارای ارزش بالای ژئومورفوتوریسمی است. لذا در صورت تشکیل ژئو پارک، این منطقه می‌تواند به‌عنوان اولین ژئو پارک در مناطق کوهستانی کشور و دومین ژئو پارک بعد از ژئو پارک قشم در سطح کشور، مطرح شود. 

منابع و مأخذ:

1- بلادپس، علی (1390): ارزیابی پتانسیل‌های ژئومورفوتوریسم مناطق بیابانی ایران، مجموعه مقالات یازدهمین کنگره جغرافیدانان ایران.

2- رامشت، محمدحسین و مریم فیض االلهی (1392): اولویت‌بندی و رتبه‌بندی کانون‌های گردشگری دشت ابراهیم‌آباد یزد، مجله علمی پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی، سال سوم، شماره دوم، پیاپی9، صص 1- 18.

3- زند مقدم، محمدرضا و لیلا پور نقی (1390): بررسی و مطالعه توان‌های محیطی منطقه لاریجان با تأکید بر توانمندی‌های آب‌های معدنی در جذب گردشگری، فصل‏نامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، سال سوم، شماره دوم، صص 127- 142.

4- فخری، سیروس، مجتبی هدای آرانی و سعید رحیمی هرآبادی (1392): ارزیابی قابلیت ژئومورفوسایت‏های ناحیه‌ی مرنجاب در توسعه گردشگری از طریق مقایسه مدل‌های ژئومورفوتوریستی، دو فصل‏نامه ژئومورفولوژی کاربردی ایران، سال اول، شماره اول، صص 89- 104.

5- قنواتی، عزت ا... و ابراهیم بهشتی جاوید (1392): روش‌ها و تکنیک‏های جدید ترسیم نقشه‌های ژئومورفولوژی، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی.

6- قنواتی، عزت ا...، کرم، امیر و سعیده فخاری (1391): مروری بر روند تحولات ژئو توریسم و مدل‌های مورد استفاده آن در ایران، فصل‏نامه جغرافیایی سرزمین، سال نهم، شماره 34، صص 75- 91.

7- مدهوشی، مهرداد و نادر ناصرپور (1382): ارزیابی موانع توسعه گردشگری در استان لرستان، پژوهش‏نامه بازرگانی، شماره 28، صص 25- 58.

8- مشیری، سید رحیم، آقاجانی، فرشاد و اصغر نظریان (1385): امکان‌سنجی توسعه صنعت توریسم در شهرستان اردبیل، فصل‏نامه چشم‌انداز جغرافیایی، شماره سوم، شماره 3، صص 103- 118.

9- مختاری، داود، (1394)، ژئو توریسم، انتشارات دانشگاه تبریز.

10- مقیمی، ابراهیم، رحیمی هرآبادی، سعید، هدایی آرانی، مجتبی، علیزاده، محمد و حسن اروجی (1391): ژئومورفوتوریسم و قابلیت سنجی ژئومورفوسایت‏های جاده‌ای با بهره‌گیری از روش پری یرا (مطالعه موردی: آزادراه قم- کاشان)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره 27، صص 163- 184.

11- Ayas, F (2009): Survey and mapping Potential of Geotourism of The East Azerbaijan Province and Its Role in Sustainable Development, Master`s Thesis, University of Tabriz, P. 26.

12- Coratza, P & Giusti, C (2005): A Method For The Evaluation of Impacts on Scientific Quality of Geomorpholigy, I1, Quaternario, 18 (1), Pp 306- 312.

13- Ielenicz, M (2009): Geotope, Geosite, Geomorphosites, The Annals of Valahia University of Târgovişte, Geographical Series, Tome 9.

14- Nekoie Sadri, B (2009): With Emphasis on The Fundamentals of The Field of Tourism in Iran, publisher, Tehran.

15- Pereira, P, Pereira, D, Caetano, M & Braga, A (2007): Geomorphosite Assessment in Montesinho Natur al Park (Portugal), Geographica Helvetica Jg. 62 /Heft 3.

16- Zouros, N (2007): Geomorphosite Assessment and Manage-Ment in Protected Areas of Greece (Case Study of The Lesvos Island – Coastal Geomorphosites), Geographica Helvetica Jg, 62 /Heft 3, 169-180.