پهنه بندی زمین لغزش در حوضه آبخیز خانیان تنکابن با استفاده از مدل ارزش اطلاعاتیWinf

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

صدرالدین متولی ¹ (دانشیار گروه جغرافیا،واحد نور،دانشگاه آزاد اسلامی ،نور،ایران)

تاریخ دریافت : 1396/04/13 تاریخ پذیرش : 1396/07/17 تاریخ انتشار : 1396/06/31

کلید واژه: حوضه آبخیز, پهنه بندی زمین لغزش, روش ارزش اطلاعاتیwinf, خانیان تنکابن,

چکیده مقاله :

بخش عمده ای از سرزمین ایران را مناطق کوهستانی فرا گرفته است.یکی از مخاطراتی که همواره این مناطق را تهدید میکند ناپایداری های دامنه ای است . مخاطره آمیزترین این ناپایداریها پدیده زمین لغزش می باشد که سالیانه خسارت های زیادی را ایجاد می کند.در این راستا این پژوهش با هدف جلوگیری وکاهش خسارات مالی و جانی،حفظ و حراست از منابع طبیعی روستای خانیان در حوضه سه هزار تنکابن صورت گرفته است. روش این پژهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی است.در ابتدا با بررسی منابع پژوهشی مرتبط با موضوع برخی از مهمترین عوامل مؤثر در رخداد این پدیده مانند طبقات ارتفاعی ،شیب، جهت شیب ، کاربری اراضی ، اقلیم، شبکه هیدروگرافی و زمین شناسی منطقه در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شدند،همچنین خاک محدوده لغزشی موردآزمایشاتی چون تعیین میزان آهک،شوری خاک،میزان اسیدیته،نوع کانی های رسی،نوع بافت خاک،آزمایش برش مستقیم و حدود آتربرگ قرار گرفت.جهت پهنه بندی زمینلغزش و تجزیه و تحلیل آن روش ارزش اطلاعاتی و وزن دهی به عوامل مختلف طبیعی و انسانی مورداستفاده قرار گرفت.نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که علاوه بر عوامل طبیعی، مهم ترین عامل در وقوع پدیده زمین لغزش در منطقه عامل انسانی و برداشت بی رویه از محدوده لغزشی مورد نظر می باشد.

چکیده انگلیسی:

بخش عمده ای از سرزمین ایران را مناطق کوهستانی فرا گرفته است.یکی از مخاطراتی که همواره این مناطق را تهدید میکند ناپایداری های دامنه ای است . مخاطره آمیزترین این ناپایداریها پدیده زمین لغزش می باشد که سالیانه خسارت های زیادی را ایجاد می کند.در این راستا این پژوهش با هدف جلوگیری وکاهش خسارات مالی و جانی،حفظ و حراست از منابع طبیعی روستای خانیان در حوضه سه هزار تنکابن صورت گرفته است. روش این پژهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی و میدانی است.در ابتدا با بررسی منابع پژوهشی مرتبط با موضوع برخی از مهمترین عوامل مؤثر در رخداد این پدیده مانند طبقات ارتفاعی ،شیب، جهت شیب ، کاربری اراضی ، اقلیم، شبکه هیدروگرافی و زمین شناسی منطقه در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه و رقومی شدند،همچنین خاک محدوده لغزشی موردآزمایشاتی چون تعیین میزان آهک،شوری خاک،میزان اسیدیته،نوع کانی های رسی،نوع بافت خاک،آزمایش برش مستقیم و حدود آتربرگ قرار گرفت.جهت پهنه بندی زمینلغزش و تجزیه و تحلیل آن روش ارزش اطلاعاتی و وزن دهی به عوامل مختلف طبیعی و انسانی مورداستفاده قرار گرفت.نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که علاوه بر عوامل طبیعی، مهم ترین عامل در وقوع پدیده زمین لغزش در منطقه عامل انسانی و برداشت بی رویه از محدوده لغزشی مورد نظر می باشد.

منابع و مأخذ:

1- حسین زاده.م.ح و همکاران،1388،پهنه بندی ریسک وقوع حرکات توده ای بااستفاده  از مدل رگرسیون لجستیک،محدوده مسیر سنندج دهگلان،فصلنامه زمین شناسی ایران سال سوم ،شماره یازدهم

2- شادفر.ص و همکاران، 1386، پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آبخیز جلیسان با استفاده از مدل LNRF ،پژوهش های جغرافیایی، شماره 62

3- صالحیپور میلانی.ع،1380،بررسی پارامترهای هیدرومرفیک مؤثر در حرکات دامنه ای حوضه آبخیز قورچای با استفاده از GIS ،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده جغرافیا،دانشگاه تهران

4- عبادی نژاد.ع و همکارن ،1386،ارزیابی کارایی عملگرهای منطق فازی در تعیین توانمندی زمین لغزش،حوضه آبخیز شیرود،مجله علمی پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداریایران

5- فتاحی اردکانی.م.ع،1379،بررسی و ارزیابی کارایی مدل های پهنه بندی خطر زمین لغزش ، حوضه آبخیز سد لتیان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مرکز آموزشی امام خمینی(ره)

6- کرم.ع وهمکار،1384، مدل سازی کمی و پهنه بندی خطر زمین لغزش در زاگرس چین خورده ،حوضه آبخیز سرخون استان چهار محال و بختیاری،پژوهش های جغرافیایی، شماره51

7- کرمی.ف و همکاران،1386،ارزیابی و پهنه بندی خطر حرکات توده ای مواد در حوضهآبریز اوجان چای،مجله جغرافیا و توسعه

8- مشاری و همکاران،1387،پهنه بندی خطر زمین لغزش ها با روش آن بالاگان در محیط GIS در حوضه پهنه کلای ساری،دانشگاه مازندران،بابلسر،اولین کنفرانس بین المللی تغییرات محیطی منطقه خزری

9-متولی صدرالدین،حسین زاده محمدمهدی واسماعیلی رضا،1388، تعیین حساسیت وقوع زمین لغزش با استفاده از رگرسیون لجستیک در حوزه آبریز واز (استان مازندران)،فصل نامه جغرافیای طبیعی،دوره دوم،شماره 5

10-متولی صدرالدین،1390، علل وقوع زمین لغزش در منطقه دوهزار تنکابن،فصل نامه اکوسیستم طبیعی،دوره اول،شماره 4

11-متولی صدرالدین،حسین زاده محمدمهدی واسماعیلی رضا،4139،پهنه­بندی خطر زمین­لغزش با استفاده از اپراتور فازی گاما(مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان)، پژوهش های فرسایش محیطی،دوره دوم،شماره 8

12-متولی صدرالدین،1391،نقش خاک در وقوع حرکت های توده ای در محدوده ی بین امامزاده قاسم تا میان کوه تنکابن،اکوسیستم طبیعی،دوره دوم،شماره3

13-Sadroddin Motevalli,HoseinzadehM.M,Esmaili R,2013, Formation mechanism of Debris flows in Roodbarak sub-basin, Mazandaran, Iran,Life science journal,vol 1

14-Yin Kl,Yan T.Z.1998,Statistical prediction model for slope instability of metamorphosed rocks,proceeding of 5th international Syposium on landslides, lausanne,Switzerland