ارزیابی و تحلیل تغییرات فضایی حوضه سیرجان

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

طیبه محمودی محمدآبادی ¹ , محسن پورخسروانی ² , صادق کریمی ³

1 - دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
3 - دانشیار اقلیم شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

تاریخ دریافت : 1402/06/19 تاریخ پذیرش : 1402/10/09 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: سیرجان, تغییرات فضایی, کواترنر پایانی, یخچال,

چکیده مقاله :

فضای جغرافیایی دستگاهی است که منطق چیدمان الگوهای فرمی، فرآیندها و عملکرد هردینگ‌های اجتماعی در فضا را شکل می‌دهد. تغییرات فضا در طول زمان ماحصل عملکرد فرآیندهای مختلف و روندهای حاکم بر آن می‌باشد. در همین راستا این پژوهش سعی دارد تغییرات فضایی حوضه سیرجان را ارزیابی و تحلیل نماید. بدین منظور از روش حوضه‌ای و تکنیک‌های تحلیل فضایی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که، در کواترنر پایانی در بخش‌های مرکزی حوضه 17 میلیمتر و در ارتفاعات بالا تقریبا 300 میلیمتر بیشتر بوده است. این مقدار تغییر در رطوبت و دمای محیطی تغییر اساسی در سیستم شکلزای منطقه بوجود آورده به نحوی که از سیستم شکلزای یخچالی در حال حاضر نشانی در دست نیست. از طرفی شرایط دمایی این حوضه نیز از منفی 6/3 به 86/0 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. همچنین حداکثر دمای حوضه 46/16 در فاز برودتی به 64/17 در زمان حال تغییر کرده است. البته این میزان تفاوت برای همه نقاط حوضه یکسان نبوده و تحت تاثیر ارتفاع افزایش می‌یافته است؛ به طوریکه بیشترین تفاوت حرارتی مربوط به مرتفع ترین قسمت حوضه و کمترین تفاوت مربوط به پست ترین نقطه حوضه بوده است. ردیابی پادگانه‌های آبرفتی دریاچه قدیم سیرجان حاکی از وجود 4 پادگانه در اطراف این دریاچه می‌باشد. بطوریکه بالاترین پادگانه در ارتفاع 1719 متری شناسایی گردید بر این اساس حجم آب دریاچه قدیم سیرجان در دوره حاکمیت یخچال‌ها 80400 مترمکعب بوده است.

چکیده انگلیسی:

Geographical space is a device that forms the logic of the arrangement of formal patterns, processes and the function of social herdings in space. Changes in space over time are the result of various processes and trends governing it. In this regard, this research tries to evaluate and analyze the spatial changes of Sirjan Basin. For this purpose, the basin method and spatial analysis techniques were used. The results of the research show that the rainfall in the last Quaternary was 17 mm in the central parts of the basin and almost 300 mm in the high altitudes. This amount of change in humidity and ambient temperature has caused a fundamental change in the morphogenic system of the region. Currently, there is no active glacier system in the region. Also, the temperature conditions of this basin have increased from -3.6 to 0.86 degrees Celsius. The maximum temperature of the basin has changed from 16.46 in the cooling phase to 17.64 in the present time. Of course So that the highest temperature difference was related to the highest part of the basin and the lowest difference was related to the lowest point of the basin. Tracing the alluvial terraces of the old lake of Sirjan shows 4 terraces around the lake. As the highest terrace was identified at a height of 1719 meters, according to this, the water volume of Sirjan's old lake during the glacial period was 80400 m³.