بازاستفاده سازگار در معماری صنعتی ایران: گامی به‌سوی توسعه پایدار و میراث‌داری محیط‌زیستی
محورهای موضوعی : فنآوری های نوین در منابع طبیعی و محیط زیست
امیر پیوند بور بور
1
,
افشین قربانی پارام
2
*
1 - گروه معماری ، واحد اراک ، دانشگاه آزاد اسلامی ، اراک ، ایران
2 - گروه معماری، دانشکده معماری و هنر ، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
کلید واژه: بازاستفاده سازگار, میراث معماری صنعتی, توسعه پایدار شهری, معماری پایدار, اثرات زیست‌محیطی, احیای بناهای صنعتی, مقایسه تطبیقی,
چکیده مقاله :
|
Introduction: The revitalization of industrial buildings, beyond the mere preservation of industrial architectural heritage, is emerging as an innovative strategy for sustainable urban development and the reduction of environmental impacts. This study aims to evaluate the environmental benefits of adaptive reuse of industrial architectural buildings in Iranian cities, in comparison with international case studies. Materials and Methods: The research employs a descriptive-analytical methodology with a comparative approach, focusing on adaptive reuse projects in Iran (Khosravi Leather Factory in Tabriz, Zanjan Match Factory, and Shiraz Textile Factory) and international examples (Fabrica Barcelona, Asland Cement Museum, and Duisburg-Nord Park). |
|
Results and Discussion: The findings indicate that international projects performed better in resource optimization (75% reduction compared to 45% in Iran) and waste management (55% improvement versus 40%). Additionally, improvements in tourism development and architectural design were 40% for international projects, versus 25% and 20% respectively for domestic projects. The results also showed that the reduction in resource consumption (water and energy) after the revitalization of buildings was 60% on average (reduced from 100 units to 40 units), which indicated a significant improvement in energy efficiency in the selected projects. In the field of waste management, there was an improvement of 45%, and the amount of landfilled or released waste was significantly reduced. On the other hand, the improvement of the local ecosystem increased by 35%; including the expansion of green spaces and the return of plant species diversity to the city. In the green economy and tourism, there was an improvement of 30% after the revitalization of buildings, leading to the attraction of tourists and an increase in sustainable economic activities. There was an increase of 45% in environmental awareness and culture among residents and stakeholders. Also, the use of recycled and biodegradable materials in domestic projects was implemented in an average of 15 to 40% of building materials, while foreign examples had reached 40 to 60%. From a qualitative perspective, the revitalization of industrial buildings has been able to contribute to both the enhancement of heritage values and urban sustainability by creatively changing their use (such as converting factories into cultural or academic centers), adapting to the needs of today's society, and increasing the sense of place. These works, compared to the previous state of the buildings, have reduced pollution, reclaimed unused land, and promoted historical identity among city residents. |
|
Conclusion: This study proposes a novel framework for assessing sustainability and demonstrates that adaptive reuse of industrial buildings—while preserving industrial architectural heritage—can contribute to the regeneration of abandoned sites, improved waste management, and increased public environmental awareness through their transformation into cultural-educational spaces. International cases, by utilizing recycled and biodegradable materials, have achieved higher environmental quality, whereas domestic projects have primarily focused on preserving structural integrity and assigning cultural functions. The study recommends that policymakers facilitate adaptive and sustainable reuse of industrial heritage through tax incentives and stricter regulations, while promoting local community participation in planning and implementation. Ultimately, integrating sustainability principles into all stages of the reuse process is essential to reduce environmental consequences and enhance urban resilience. |
1. اسکندری، ع.، اندرودی، ا. (1402). مبانی طرح تغییر کاربری میراث صنعتی با بهره گیری از جان مایه اسناد بین المللی-تحلیل موردی کارخانه نساجی شیراز، نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، دوره28، شماره 2، صفحات63-76.
امیری، ر. (۱۳۹۹). نقش مشارکت عمومی در توسعه پایدار میراث صنعتی. مجله میراث فرهنگی، شماره 38.
2. بهشتی، م. (1395). چالش‌های احیای بناهای صنعتی در ایران. فصلنامه علمی-پژوهشی مرمت و احیای آثار تاریخی، 7(14)، 65-78.
3. حسینی، ا. (1398). بررسی موردی کارخانه‌های چرم‌سازی خسروی تبریز و کبریت‌سازی زنجان. مجله هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 24(2)، 77-88.
4. حناچی، پیروز و خانی، شانلی. (1398). بازشناسی سیر تحول حفاظت میراث صنعتی با تاکید بر دوره پهلوی اول، دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران، کشاورزی و محیط زیست. تفلیس-گرجستان.
5. حناچی پیروز، خانی شانلی. (۱۴۰۰). بازخوانی و واکاوی ارزش‌ها در حفاظت میراث صنعتی؛ نمونه مطالعاتی کارخانه سیمان شهر ری. نشريه علمي مرمت و معماري ايران، ۱۱(۲۸)، ۱۹-۳۲.
6. مرادی، ح.، کریمی، س. (۱۴۰۰). پروژه‌های موفق احیای فضاهای صنعتی در اروپا و تطابق آن با شرایط ایران. فصلنامه مدیریت شهری، شماره 27.
7. موسوی، ف.، همکاران. (۱۳۹۷). بازشناسی و تحلیل عوامل مؤثر بر باززنده‌سازی بناهای صنعتی در ایران. فصلنامه معماری و شهرسازی، شماره 32.
8. نوری، م. (۱۳۹۶). فرهنگ‌سازی محیط‌زیست و توسعه شهری. انتشارات سپیده‌دان.
9. پرتار، مهدی. (1392). کارکردهای دستور زبان منظر پساصنعتی. معماری منظر، 4(23)، 14-17.
10. صفری، م. (۱۳۹۹). راهکارهای پایدار در بازسازی بناهای تاریخی. مجله توسعه و مدیریت شهری، شماره 50.
11. عبدالله زاده طرف, اکبر و سروی, سمیرا. (1400). بازآفرینی ساختار فضایی محلات سنتی با رویکرد احیای استخوان‌بندی آنها مطالعه‌ی موردی: محله‌ی حکم آباد تبریز. جغرافیا و برنامه‌ریزی, 25(77), 149-170. DOI: 10.22034/gp.2021.40443.2640
12. علی‌نژاد، م.، همکاران. (۱۳۹۸). چالش‌ها و فرصت‌های حفاظت و بهره‌برداری از میراث صنعتی در کشور. پژوهش‌نامه حفاظت و مرمت، ۴۲.
13. Ahmed, R., et al. (2020). Community participation in heritage projects. Journal of Cultural Heritage, 45, 120-135. Elsevier. DOI: 10.1016/j.culher.2020.05.007
14. Apple, D. (2018). Industrial heritage in global contexts. Heritage Management Journal, 7(2), 185-202. Routledge. DOI: 10.1080/17525161.2018.1456832
15. Bofill, R. (1995). La Fábrica: From Factory to Urban Icon. Barcelona: Gustavo Gili.
16. Bruland, K. (2009). Steel architektur: history, technology and aesthetics. Birkhäuser.
17. Bullen, P. A., & Love, P. E. D. (2010). The rhetoric of adaptive reuse or reality of demolition: Views from the field. Cities, 27(4), 215–224. Elsevier. DOI: 10.1016/j.cities.2010.04.008
18. Cairns, W. J. (2007). Contaminated land: problems and solutions. Thomas Telford. ICE Publishing.
19. Guironnet, A., Halbert, L., & Attuyer, K. (2022). Brownfields regeneration and urban policy in Europe. Urban Studies, 59(2), 345–361. SAGE Publications. DOI: 10.1177/00218281211010649
20. Harvey, D. C. (2000). Heritage pasts and heritage presents: Temporality, meaning and the scope of heritage studies. International Journal of Heritage Studies, 6(4), 319–338. Routledge. DOI: 10.1080/13527250008722172
21. Kumar, P., & Singh, R. (2020). Sustainable reuse of industrial heritage. Environmental Science & Policy, 114, 428-437. Elsevier. DOI: 10.1016/j.envsci.2020.07.020
22. Lee, H., & Kim, S. (2022). Policy frameworks for sustainable urban regeneration. Sustainability Review, 15(8), 2853. MDPI. DOI: 10.3390/su15082853
23. Martínez, L., et al. (2021). Green renovation strategies for industrial buildings. Journal of Urban Sustainability, 5(3), 78-92. Taylor & Francis. DOI:
10.1080/19463138.2021.1897452 24. Rahimi, M., & Saadat, S. (2019). Challenges in heritage conservation in Iran. Urban Heritage Review, 32, 56-68.
25. Xie, Y., Liu, K., & Wang, J. (2022). Reusing industrial heritage for green urban development: Global cases and lessons. Sustainability, 14(2), 839. MDPI. DOI: 10.3390/su14020839
26. Zancheti, S. M., & Jokilehto, J. (1997). Values and urban conservation planning: Some reflections on principles and definitions. Journal of Architectural Conservation, 3(1), 37–51. Routledge. DOI: 10.1080/13556207.1997.10785179