بررسی میزان آلودگی و تولید بیوفیلم باکتری‌های سرماگرا در مخازن شیر خام و تجهیزات فرآوری محصولات لبنی
محورهای موضوعی : آلودگی میکروبی مواد غذائی
رسول رضاپور
1
(دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد علوم و صنایع غذایی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
شهرام حنیفیان
2
(عضو هیئت علمی گروه علوم و صنایع غذایی، واحد تبریز، تبریز، ایران)
کلید واژه: "سرماگرا", "بیوفیلم", "مخازن شیر خام", "تجهیزات فرآوری لبنی",
چکیده مقاله :
سرماگرا گروه نامتجانسی از باکتری‌ها هستند که توانایی رشد در دمای یخچال را دارند. اغلب این باکتری‌ها با تولید لیپازها و پروتئازهای خارج‌سلولی موجب تجزیه لیپیدها و پروتئین‌های شیر می‌شوند و آثار مخرب آن‌ها بعد از پاستوریزاسیون و استریلیزاسیون از بین نمی‌رود. این مطالعه با هدف بررسی میزان آلودگی و تنوع گونه‌ای سرماگراها در مخازن شیر و تجهیزات فرآوری و هم‌‌چنین قابلیت تولید بیوفیلم جدایه‌ها انجام پذیرفت. تعداد 80 نمونه شامل 30 نمونه از مخازن حمل و نگه‌داری شیرخام، 30 نمونه از تجهیزات فرآوری محصولات لبنی و 20 نمونه از سطوح مختلف سالن تولید نمونه‌گیری صورت گرفت. طبق نتایج مطالعه از بین 80 نمونه‌های مختلف، 25/26% آلوده به باکتری‌های سرمادوست بود که به‌ترتیب 65% از نمونه‌های مربوط به سطوح مختلف سالن تولید، 33/23% از مخازن حمل و نگه‌داری شیرخام و 3/3% از نمونه‌های تجهیزات فرآوری محصولات لبنی آلوده تشخیص داده شدند. از 31 جدایه شناسایی شده، بالاترین و پایین‌ترین میزان فراوانی به‌ترتیب مربوط به جنس باسیلوس (25/32%) و کم‌ترین درصد مربوط به سودوموناس آیروجینوزا، انتروکوکوس فکالیس و آلکالیجنز فکالیس (2/3%) بود. نتایج حاصل از بررسی تولید بیوفیلم توسط جدایه‌ها مشخص نمود که 21 جدایه (75/67%) قابلیت تولید بیوفیلم داشتند. به‌نظر می‌رسد روش متداول CIP در برخی موارد بازده کافی برای رفع کامل بیوفیلم سرماگراها را ندارد و لازم است به موازات CIP از روش‌های تکمیلی فیزیکی یا شیمیایی برای رفع کامل بیوفیلم در صنایع لبنی به استفاده شود.
Psychorotrophs are the heterogeneous group of bacteria that can grow at refrigerator temperatures. Most of these bacteria produce extracellular proteases and lipases which decompose lipids and proteins in milk that leads to undesirable defect in milk. These defects do not disappear even after pasteurization and sterilization. This study aimed to investigate the occurrence rate and diversity of psychotropic bacteria in raw milk tankers and dairy processing equipments as well as the biofilm-forming ability of the isolates. A total of 80 samples including 30 samples of raw milk tanks, 30 samples of dairy product processing equipments and 20 samples from different surfaces of the production line were collected. According to the results, 26.25% of the samples were found contaminated with psychrotrophic bacteria. Amongst, 65% of the surface samples of production line, 23.33% of the raw milk tanks and 3.3% of the processing equipment were positive for psychrotrophic bacteria. Out of 31 isolates, Bacillus genus had the highest contamination rate (32.25%), whilst Alcaligenes showed the lowest rate (3.2%). The results of biofilm formation revealed that 21 isolates (67.75%) were able to produce biofilm. It was concluded that in some cases, current CIP procedure is not efficient for the entire removal of biofilm from the processing equipments. It seems that it is necessary to apply complementary physical/chemical approaches along with the current CIP procedure to complete obliteration of biofilms from dairy industry.
_||_