مطالعه موردی سامانه های همدیدی موثر در بارش برف سنگین درشهر تهران در فوریه 2003

محورهای موضوعی : فیزیک دریا

حسین اردکانی ¹ , سیده پریا آقائی ارم ساداتی ² , فروزان ارکیان ³

1 - سازمان هواشناسی کشور، تهران
2 - گروه هواشناسی، دانشکده علوم فنون دریایی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران شمال
3 - گروه هواشناسی، دانشکده علوم فنون دریایی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران شمال

تاریخ دریافت : 1392/07/02 تاریخ پذیرش : 1393/01/30 تاریخ انتشار : 1393/03/01

کلید واژه: تهران, برف سنگین, فرارفت دمایی, تراز 200 هکتوپاسکال,

چکیده مقاله :

از جمله پدیده های جوی که سبب خسارت‌‌های فراوان در بخش‌های مختلف محیط طبیعی و محیط زیست انسان می‌شود رخداد بارش برف سنگین و پیامدهای بعد آن می‌باشد. به منظور شناسایی ویژگی‌های همدیدی الگوهای هواشناسی تأثیرگذار در شرایط برف سنگین در شهر تهران، در این پژوهش داده‌های بارش برف طی دوره(2009-2000 میلادی) از بایگانی ایستگاه هواشناسی مهرآباد، استخراج شد. از مجموع 150 روز برفی ثبت شده، نقشه‌های همدیدی برای روز نوزدهم فوریه سال 2003 با استفاده از داده‌های GFSبا دقت 0/1×0/1 درجه و نرم افزار GrADS تهیه گردید .نقشه های فرارفت دمایی نیز به کمک داده های CFSRتهیه شد. بررسی نقشه‌های همدیدی در ترازهای مختلف جوی نشان داد که طی دوره‌ی بارش برف سنگین در 19 فوریه2003، شکل‌گیری مرکز کم‌فشار بر روی مدیترانه و از طرف دیگر حضور مرکز پرفشار در عرض های بالاتر و شمال اروپا و امتداد زبانه‌های آن بر روی دریای خزر و منطقه مورد مطالعه مشهود بوده و تقابل این دو سامانه سبب گرادیان شدید فشار بر روی منطقه مورد مطالعه شده است. همزمان در تراز بالایی مرکز کم ارتفاع و یا ناوه ارتفاعی حضوردارد که انتقال این ناوه به سمت منطقه مورد مطالعه سبب بارش برف سنگین منطقه می‌شود. بررسی مقادیر تاوایی مطلق و حرکت قائم بیانگر فرارفت مقدار قابل توجه تاوایی مطلق و منفی بودن سرعت حرکت قائم(در مختصات فشاری) است که نشان دهنده ناپایداری و صعود هوا می باشد و در نهایت این شرایط سبب رخداد بارش برف سنگین می‌شود. همچنین بررسی مقادیر فرارفت دمایی در تراز 200 هکتوپاسکال بیانگر فرارفت گرم در منطقه است.

چکیده انگلیسی:

Heavy snowfall and its aftermath is an example of atmospheric phenomenon which can cause serious harm to many parts of the natural and human environment. In order to identify the effective synoptic characteristics and patterns at the events of heavy snow in Tehran in the present study, the snowfall data are collected from the Mehrabad airport weather station archives over the years 2000-2009. From the total number of 150 snowy days that had been recorded, synoptic maps have been created for 19 February, 2003, using data from the GFS, with an accuracy level of 1.0o×1.0o, by GrADS software. Temperature advection maps have also been created using CFSR data. Studying the synoptic maps at different atmospheric levels revealed that during the period of heavy snowfall in February, 2003, the formation of low-pressure over the Mediterranean Sea and on the other hand the formation of high-pressure and its ridge over Caspian Sea are visible and the transition of the two systems causes intensive pressure gradient over the area under the study. Simultaneously at the level above, a low and trough forms that the transition of this trough to the aforementioned area leads to the creation of snowfall. Analyzing the amounts of absolute vorticity and the vertical motion reveals advection of absolute vorticity and the negativity of the vertical motion () which imply the instability and ascending air mass that will eventually result in the occurrence of heavy snowfall. Studying the amounts of temperature advection at 200 hPa also represents warm advection.